تقلای بارزانی برای بازگشت به عرصه سیاسی عراق

عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – مسعود بارزانی، رئیس سابق اقلیم کردستان عراق پنجشنبه هفته گذشته در صدر هیاتی از حزب متبوع خود به منظور دیدار با سران عراقی به بغداد سفر کرد و در این راستا روز اول سفر (پنج شنبه) به گفت و گو با عادل عبدالمهدی، نخست وزیر جدید عراق، محمد حلبوسی، رئیس پارلمان این کشور، فالح فیاض، رئیس سازمان حشد الشعبی و مشاور امنیت ملی، هادی عامری، رهبر ائتلاف فتح و دبیرکل سازمان بدر و نوری مالکی، رئیس ائتلاف دولت قانون و دبیرکل حزب اسلامی دعوه اختصاص پرداخت و در روز دوم نیز رئیس سابق اقلیم کردستان با حیدر عبادی، رهبر ائتلاف نصر و نخست وزیر پیشین عراق، سید عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی و ائتلاف اصلاح و سازندگی و صالح مطلگ، دبیرکل جبهه گفت و گوی ملی به صورت جداگانه دیدار کرد. در سایه اولین سفر بارزانی از زمان برگزاری همه پرسی جدایی اقلیم کردستان از عراق و تنش در مناسبات اربیل –بغداد از سپتامبر 2017، اهداف متعددی از سوی کارشناسان برای این سفر بارزانی مطرح شده است.

از تلاش برای بازگشت تا افزایش سهم بودجه اقلیم کردستان

به نظر می رسد بعد از ناکامی رئیس سابق اقلیم کردستان عراق در به قدرت رسیدن مهره مدنظر او (فواد حسین) به جایگاه ریاست جمهوری عراق و نیز شرایطی که برای عدم حضور ناخواسته او (مسعود بارزانی) در صحنه سیاسی عراق بعد از تحولات همه پرسی کردستان رقم خورد، سبب شد تا مسعود بارزانی برای بازگشت به صحنه تحولات عراق، روابط تیره خود را با بغداد ترمیم کند.

در همین راستا و در پاسخ به این سوال که چرا مسعود بارزانی این زمان را برای اولین سفر خود بعد تنش در روابط اقلیم بغداد را برگزیده است، باید گفت که دقیقا بعد از فروکش کردن کش و قوس ها، وزن کشی ها و رقابت ها احزاب و شخصیت های سیاسی عراقی برای تشکیل پارلمان و دولت آینده این کشور و مشخص شدن سهم هر یک از جریان ها از کیک قدرت در عراق، اکنون فرصت مناسبی فراهم شده است تا رئیس سابق اقلیم کردستان دیدارهای متعدد و فشرده خود را با اکثر برندگان انتخابات پارلمانی عراق به منظور استفاده از پتانسیل آنها برای بازگشت به صحنه سیاسی داشته باشد. که ترک دیروز (جمعه) بغداد به مقصد نجف برای دیدار با مقتدی صدر، رهبر جریان صدر و رئیس ائتلاف سائرون، برنده اصلی انتخابات پارلمانی عراق در سایه کسب بیشترین کرسی را باید تلاشی در این راستا دید. لذا بعد از انتخابات پارلمانی کردستان عراق و پیروزی حزب دموکرات کردستان عراق (حزب متبوع مسعود بارزانی) اکنون تلاش ها برای بازگشت وی عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق با این سفر شروع شده است. اتفاقا این ظن زمانی قوی تر می شود که در این سفر فقط مقامات ارشد حزب دموکرات، مسعود بارزانی را که در حال حاضر مقام رسمی در اقلیم کردستان نداشته و تنها به عنوان رهبر حزب دموکرات در عرصه سیاسی کردستان حضور دارد، همراهی می کردند و نمایندگان و اعضای هیچ یک از احزاب اقلیم در این سفر حضور نداشتند. لذا می توان این را یک سفر حزبی و تقلایی برای بازگشت مسعود بارزانی در سایه مذاکره با سهام داران بیشترین کرسی های قدرت عراق ارزیابی کرد.

از طرف دیگر می ‌توان پیگیری مسئله تعیین سرنوشت کرکوک به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید نفت عراق که تا قبل از رفراندوم در دست اقلیم کردستان عراق بود و در سایه آن اقلیم اربیل سعی داشت با فروش نفت نسبت به کاهش سهم بودجه خود از سوی عراق بغداد اهتمام جدی داشته باشد را یکی دیگر از اهداف این سفر دانست. چرا که اربیل  نیمی از قلمرو مورد مناقشه از جمله کرکوک و چاه های نفت آن را که در جنگ با داعش از آن خود کرده بود، از دست داد. همین مساله هم فروش نیم میلیون بشکه ای نفت کردستان را قطع کرد و اختلافات سهم بودجه ای کردستان دایره تنش های اربیل با بغداد را گسترده تر کرد که مذاکره و دیدار جداگانه مسعود بارزانی با هادی عامری، رهبر ائتلاف فتح و دبیرکل سازمان بدر و نیز یکی از اعضای موثر حشدالشعبی و هم چنین فالح فیاض، رئیس سازمان حشد الشعبی و مشاور امنیت ملی عراق را در همان روز نخست سفر به بغداد با هدف زمینه سازی نزدیکی اربیل با حشد الشعبی، باید تلاشی از سوی رئیس سابق اقلیم کردستان در نظر گرفت. چرا که در حال حاضر کنترل و نظارت بر بیشتر چاه های نفت در اختیار نیروهای حشدالشعبی قرار دارد. به موازات این نکته می توان پیگیری افزایش سهم بودجه اقلیم کردستان عراق از طریق فواد حسین، وزیر دارایی عراق که یکی از مهره های خود مسعود بارزانی در دولت عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق است بُعد دیگری از اهداف این سفر تلقی کرد، چون بالا رفتن سهم بودجه ای اقلیم کردستان به معنای فراهم آمدن بستر برای کاهش انتقادات جامعه کردی و به موازاتش ایجاد فضای مثبت برای قدرت گیری بارزانی است.