نتانیاهو به دنبال راه ارتباطی با ایران می گردد؟

نویسنده: ایزابل کرشنر

دیپلماسی ایرانی: نخست وزیر، بنیامین نتانیاهو روز جمعه از عمان به اسرائیل بازگشت. این اولین سفر این چنینی یک نخست وزیر اسرائیل در 22 سال گذشته به شمار می رود و نشانه ای از روابط نزدیک تر اسرائیل با یک کشور با نفوذ در حوزه خلیج فارس است که از دیرباز به عنوان یک میانجی منطقه ای عمل می کرده است.

اخبار دیدار نتانیاهو با سلطان قابوس بن سعید تنها پس از آن رسانه ای شد که نخست وزیر به اسرائیل بازگشته بود. دو طرف هیچ روابط دیپلماتیکی ندارند و عمان دفتر تجاری اسرائیل را در سال 2000 در پی دشمنی بر سر مساله فلسطین تعطیل کرده بود.

برای نتانیاهو، بهبود روابط با عمان می تواند به معنای یک کانال پشتی برای برقراری ارتباط با برخی از دشمنان اسرائیل در منطقه باشد. عمان همواره با احتیاط و دقت بسیار سعی کرده روابط صمیمانه خود را با کشورهای متخاصم منطقه همچون ایران و عربستان سعودی حفظ کند. این کشور در سال 2013 میزبان مذاکراتی پنهانی بین ایران و ایالات متحده بود که مسیر را برای مذاکرات گسترده تر درباره برنامه های هسته ای ایران هموار کرد و برخی گمانه زنی ها حاکی از آن است که عمان می تواند به عنوان یک کانال ارتباطی پشت پرده ای بین اسرائیل و ایران عمل کند.

برای عمان، میزبانی نتانیاهو در روابط با کاخ سفید نیز که از زمان روی کار آمدن ترامپ رویکردی به شدت حمایت گرانه از اسرائیل دارد، تاثیر مثبتی خواهد داشت. سفر نتانیاهو به عمان همچنین در حالی صورت گرفت که گزارش ها از آن حکایت دارند که دولت ترامپ در آینده نزدیک برنامه خود را برای صلح بین اسرائیل و فلسطین ارائه می دهد.

یکی از مقامات ارشد اسرائیل که از جزئیات این سفر آگاه است، گفت باتوجه به وجهه ای که عمان به عنوان یک میانجی صادق بین همه کشورها منطقه دارد، احتمالا روابط آشکار شده نتانیاهو با مسقط می تواند درهای بیشتری را به روی تل آویو بگشاید. این مقام احتمال اینکه عمان برای اسرائیل به یک کانال پشتی ارتباطی با ایران و همچنین سوریه تبدیل شود را رد نکرد. ناگفته نماند که عمان با دیگر دشمنان اسرائیل در منطقه یعنی حزب الله در لبنان و حماس در غزه هم روابط خوبی دارد. به گفته این مقام اسرائیلی، دیدار نتانیاهو و سلطان قابوس نتیجه چهار ماه مذاکره در پی سال ها روابط محرمانه بین اسرائیل و عمان بود.

سفر نتانیاهو به عمان چند روز پس از سفر محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به این کشور صورت گرفت. سلطان قابوس پیشتر تمایل خود را به میانجی گری بین فلسطین و اسرائیل اعلام کرده است. اما ایهود یاری از تحلیلگران اسرائیلی موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک معتقد است که اسرائیل بیشتر به عمان به عنوان یک راه ارتباطی با ایران علاقمند است.

ماهیت عمومی سفر نتانیاهو به عمان از تحولی عظیم در رویکرد او حکایت دارد که فردی محافظه کار است و از مدت ها پیش روابط صمیمانه ای را بین اسرائیل و دشمنان سابق عرب به عنوان بخشی از محور سنی علیه ایران شیعه پیش می برده است. البته در مورد دیگری هم نتانیاهو موافق سیاست «دخالت خارجی» است و آن زمانی است که کشورهای عرب رهبری فلسطین را برای امتیاز قائل شدن در توافق صلح بین اسرائیل و فلسطین تحت فشار می گذارند. اما این رویکرد اخیرا در پی مساله کشته شدن جمال خاشقجی خبرنگار سعودی که در کنسولگری عربستان در استانبول و ردپای محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در این قتل، با مشکلاتی مواجه شده است.

در عین حال، سفر به عمان برای نتانیاهو نوعی اثبات بی گناهی بود. سارا همسر نتانیاهو، رئیس موساد، مقامات ارشد شورای ملی امنیت اسرائیل و وزارت امور خارجه و رئیس دفتر نخست وزیری و وزیر دفاع، او را در این سفر همراهی می کردند. یوئل گوزانسکی، کارشناس اسرائیلی در امور کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران در مؤسسه مطالعات امنیت ملی در دانشگاه تل آویو، گفت: «این سفر نمادین و فوق العاده بود. نمادگرایی در خاورمیانه اهمیت زیادی دارد.» گوزانسکی به این مساله اشاره کرد که نتانیاهو درگیر تحقیقات اتهامات فساد و با احتمال مطرح شدن اتهام رشوه خواری مواجه است که این شرایط در سال انتخابات خوب نیست. نتانیاهو با دیدار با سلطان قابوس در عمان به نوعی به آنهایی که به او شک دارند می گوید: "ببینید. رویکرد من جواب می دهد. هیچ کس به فلسطین اهمیت نمی دهد و من هر جایی که می روم از من استقبال می کنند و این تازه شروع ماجراست."

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی