بازی دو سرباخت ترامپ در مقابل روسیه و اروپا

شماری از تحلیلگران با اشاره به احتمال طرح روابط مسکو با تهران در دیدار آتی «ولادیمیر پوتین» و «دونالد ترامپ» در هلسینکی، معتقدند پافشاری رییس جمهوری آمریکا بر سیاست های ضدبرجامی نه تنها روسیه را از ایران دور نمی کند بلکه شکاف میان دو سوی آتلانتیک را عمیق تر می سازد.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «پوتین» و «ترامپ» قرار است روز دوشنبه (25 تیر ماه) در هلسینکی پایتخت فنلاند دیدار و گفت وگو کنند.
دولتمردان و برخی از رسانه های ایالات متحده تلاش می کنند روابط و دیدگاه های مسکو و واشنگتن را به ویژه در ارتباط با برجام مناسب و رو به گسترش نشان دهند. مقام های آمریکایی با هدف القای وجود اختلاف میان ایران و روسیه، مدعی هستند دیدگاه های سیاسی مسکو به نظرات ترامپ نزدیک شده است. حال آنکه به باور برخی از تحلیل گران این برداشت به دلیل مولفه هایی همچون رشد و تقویت نقش آفرینی روسیه در خاورمیانه به ویژه همکاری با ایران در سوریه، اهمیت این کشور در بازار انرژی و جایگاه اتحادیه اروپا در تحولات میان مسکو و واشنگتن، نادرست است و در نهایت به ضرر واشنگتن تمام خواهد شد.
این خط مشی رسانه ای غرب که جهت تحریک افکار عمومی در داخل ایران، به دروغ نزدیکی مسکو به واشنگتن را القا می کند تلاش دارد روسیه را کشوری منفعت طلب در قبال ایران جلوه دهد که برای مشارکت با ایران هیچ ارزش و اولویتی قایل نیست. در این چارچوب، نزدیکی روسیه به رویکردهای اروپایی و احتمال همراهی با آمریکا و برخی روابط آن با رژیم صهیونیستی به عنوان ادله ای در اثبات دور شدن مسکو از تهران بیان می شود.
شاید در ظاهر، روسیه بیشترین سود را از پافشاری ترامپ بر تحریم و قطع فروش نفت تهران کسب کند اما در ابعاد سیاست بین المللی هم تحولات مربوط به برجام اگر با همین رویه ادامه یابد نتیجه ای جز شکست راهبردهای آمریکا را به همراه نخواهد داشت. 
کرملین از زمان اتحاد جماهیر شوروی همیشه به دنبال ایجاد شکاف در صف آمریکا و متحدان آن به ویژه در اروپا بوده و اکنون اقدامات ترامپ علیه توافق هسته ای و ایران، زمینه لازم را برای ولادیمیر پوتین جهت رسیدن به این هدف آماده ساخته است. این خط مشی رئیس جمهوری آمریکا نه تنها باعث حمایت آشکار متحدان اروپایی و خاورمیانه ای واشنگتن از برجام شد بلکه انتقادهای تند و ابراز نارضایتی شدید آن ها از ترامپ را به همراه داشت. تقریبا همه این کشورها خروج رئیس جمهوری آمریکا از توافق هسته ای را غیرمنطقی و نادرست ارزیابی کرده اند. 
این فرضیه ای صحیح است که با وجود همکاری های نزدیک ایران و روسیه، دو کشور ممکن است در برخی موضوعات منطقه ای و نیز صادرات نفت با یکدیگر نوعی اختلاف دیدگاه داشته باشند. شاید اعلام افزایش صادرات نفت اوپک به معنای نزدیکی بیشتر دیدگاه های ترامپ و پوتین و کاهش صادرات نفت ایران تعبیر شود اما پیامدهای این تصمیم پرهزینه خواهد بود. در کوتاه مدت کاهش عرضه، افزایش قیمت نفت و بنزین در آمریکا و جهان را موجب می شود و در بلندمدت نیز منجر به افزایش عرضه و ضرر تولیدکنندگان خواهد شد. 
از طرف دیگر اگر پوتین بخواهد با افزایش تولید نفت، موضع خود را به آمریکا نزدیک و واشنگتن را از اروپا دور کند به هیچ یک از اهداف خود نخواهد رسید زیرا به طور قطع رئیس جمهوری آمریکا تمایلی ندارد تا خروج وی از برجام باعث افزایش منافع روسیه از طریق نزدیکی به اروپا و ارتقای جایگاه بین المللی روسیه شود. 
تنش در روابط ایالات متحده با اتحادیه اروپا بر سر برجام موضوعی مخفی نیست اما این رویکرد فرصت گفت وگو میان اروپا و روسیه را فراهم کرده است. حتی رهبران آلمان و فرانسه هم دریافته اند که برجام ممکن است موجب شکاف در ائتلاف غربی علیه مسکو شود و این موضوع را به کاخ سفید تذکر داده اند. در ضمن از نظر سیاسی یکی از تحلیل ها این است که فشار های ترامپ ایران را به روسیه نزدیک تر خواهد ساخت. 
روسیه اکنون موقعیت خود را در خاورمیانه مستحکم ساخته و از نقش آفرینی علیه تروریست ها در سوریه برای خود اندوخته خوبی در عرصه بین المللی فراهم کرده است. گفته می شود مقام های روس حتی به صورت پنهانی به واشنگتن و تل آویو هشدار داده اند سیاستی را در پیش نگیرند که موجب داغ تر شدن بحران ها در خاورمیانه شود. با این نگاه، روسیه نیز فروپاشی برجام را تحول مثبت سیاسی نمی داند و امیدوار است اعضای توافق تضمینی را بدهند که منطقه برای روسیه حساسیت امنیتی را ایجاد نمی کند. 
به اعتقاد تحلیلگران در دوره پس از جنگ سرد ایالات متحده 5 دشمن را برای خود تعریف کرد که عبارت بودند از روسیه، چین، کره شمالی، ایران و گروه های اسلام گرای تندرو همچون القاعده و داعش. ترامپ باید از سیاست های پیشین به ویژه در دوره جورج بوش درس بگیرد. وی در آن زمان با حمله به افغانستان و عراق، گرچه یکی از دشمنان خود را تضعیف کرد اما همزمان موجب آفرینش و تقویت دشمنانی به مراتب خطرناک تر شد. اکنون این تحولات به روابط اروپا - آمریکا لطمه می زند و دشمن دیرینه واشنگتن را قدرتمندتر خواهد کرد. 
تحلیلگران و اندیشکده های آمریکایی تاکید دارند اینکه تمرکز کاخ سفید بر مقابله با ایران معطوف شده است به تقویت جایگاه روسیه منجر می شود و دست مسکو را پس از خاورمیانه در بخش های دیگر جهان هم بازتر می کند. به طور قطع پافشاری تصمیم گیران کاخ سفید به ادامه اجرای این خط مشی ها، شرایط را به سود پوتین تمام خواهد کرد.