رمزگشایی از نقشه ترامپ برای بازار نفت

رئیس جمهوری آمریکا در مواضع اعلانی، خود را حامی کاهش بهای نفت نشان داده و حملاتی را متوجه کشورهای صادرکننده نفت ساخته اما گروهی از تحلیلگران بازار انرژی می گویند ترامپ عملا رشد قیمت ها را دنبال می کند.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا تاکنون بارها به قیمت بالای نفت خام تاخته و کشورهای تولید کننده را مقصر اصلی بهای کنونی آن معرفی کرده است. از نظر ترامپ تصمیم سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) موجب شکل گیری قیمتی غیرمنطقی برای این کالای استراتژیک شده است. 
وی تاکنون در چند توئیت به شکل های گوناگون این سازمان را به عنوان «کارتلی انحصارگرا» معرفی کرده که با دستکاری در بازار انرژی، قیمت ها را بالا نگاه می دارد. رئیس جمهوری آمریکا در آخرین پیام خودبا لحنی تهدیدآمیز خواستار افزایش عرضه و پایین آمدن قیمت ها شد. 
این در حالی است که برخی ناظران می گویند یکی از عوامل بالارفتن قیمت نفت، اقدامات رئیس جمهوری آمریکا و خط مشی اقتصادی و سیاسی او است. چندماه پیش یکی از توئیت های ترامپ علیه اوپک، بهای نفت را افزایش داد و بیش از پنج درصد بر قیمت ها افزوده شد. 
ترامپ چند روز پیش باز هم در یک پیام توئیتری اوپک را بنگاهی انحصارگرا خواند و نوشت: اوپکِ انحصارطلب باید به یاد داشته باشد که قیمت سوخت بالا است و آن ها اقدام اندکی را برای کمک انجام می دهند. درحالی که ایالات متحده برای دفاع از بسیاری از اعضای اوپک هزینه می کند آن ها قیمت ها را بالاتر می برند. این مسیر باید دوطرفه باشد. هم اکنون قیمت ها را پایین بیاورید. 
به اعتقاد کارشناسان اظهارنظرهای غیرکارشناسانه و مداخلات سیاسی رئیس جمهوری آمریکا در چندماهه اخیر موجب شده حداقل 10 دلار تنها به خاطر توئیت های نفتی وی بر قیمت ها افزوده شود. ناظران در تحلیل این موضع گیری ها دلایل و اهداف گوناگون داخلی و بین المللی را مطرح می کنند. 
1- افراد آگاه در مسائل داخلی آمریکا تاکید دارند تهدیدها و دخالت ترامپ در بازار نفت به دلیل نزدیکی انتخابات میان دوره ای کنگره و تاثیر بالای موضوع قیمت سوخت و انرژی بر تصمیم گیری مردم آمریکا صورت می گیرد. 
گروهی از تحلیلگران پیش بینی می کنند در این انتخابات جمهوریخواهان شکست سختی را تجربه خواهند کرد. از این منظر، رویکردهای ناپخته ترامپ هم شکست هم حزبی های وی را محتمل تر می سازد. 
2- ترامپ خود به نوسانات جدی در بازارهای نفتی دامن زده و اکنون توئیت های نفتی رئیس جمهوری آمریکا علیه اوپک در کنار رقابت های ایران و عربستان به مولفه ای مهم در بازار تبدیل شده است. 
احتمال آن اندک است که ترامپ از روی نادانی این رفتارها را انجام دهد. از یک سو ترامپ بر لزوم پایین آوردن قیمت نفت تاکید دارد و انواع فشار و تهدیدها را علیه اوپک به کار می گیرد تا اعضای این سازمان با افزایش عرضه باعث کاهش قیمت ها شوند. روی دیگر سکه این تناقض بسیار جالب است. 
با وجود این که امکان کاهش تولید برخی کشورها (لیبی، عراق و کانادا) وجود دارد، ترامپ می خواهد با ممنوع کردن خرید نفت ایران تنش بزرگی را در عرضه نفت ایجاد کند. 
3- رئیس جمهوری آمریکا در حوزه داخلی این کشور هم تاکید دارد باید روند تولید به گونه ای باشد که اکتشاف و استخراج نفت های غیرمتعارف یا شیل به اوج برسد و ایالات متحده را به استقلال نفتی و حتی سیطره بر بازار جهانی انرژی برساند. 
طنز منطق ترامپ این است که اگر کشورهای تولیدکننده نفت در اوپک عرضه را به میزانی افزایش دهند که قیمت ها به خواسته ترامپ -قیمت زیر 50 دلار برای هر بشکه- نزدیک شود دیگر رمقی برای افزایش تولید نفت شیل باقی نمی ماند. نفت های غیرمتعارف در آمریکا از لایه های رسوبی سواحل استخراج می شوند. با توجه به سطح کنونی تکنولوژی و تعداد چاه هایی که باید حفر شوند برای تولید هر بشکه نفت حداقل باید بین 60 تا 65 دلار هزینه لازم است. رسیدن قیمت ها به زیر 70 دلار درواقع توجیه اقتصادی تولید نفت های رسوبی را از بین می برد. 
4- به طور قطع ترامپ به دنبال قطبی سازی سازمان اوپک و تضعیف آن است تا ایالات متحده را به عنوان یکی از تصمیم سازان اصلی بازار نفت معرفی کند. در این فرایند عربستان سعودی به عنوان نماینده و مخاطب اصلی تهدیدهای رئیس جمهوری آمریکا همراهی با افزایش عرضه را اعلام داشته است. همین موضوع شکافی را در اوپک به وجود خواهد آورد که در کوتاه مدت با افزایش عرضه موجب کاهش قیمت نفت می شود اما در بلندمدت این روند به علت کمبودها و اقدام هماهنگ و احتمالی دیگر تولیدکنندگان تغییر خواهد کرد و جهان شاهد جهش ناگهانی قیمت ها خواهد بود. 
5- به نظر می رسد ترامپ هدف دیگری را نیز در این راستا دنبال می کند. رئیس جمهوری تاجر مسلک آمریکا که ذهن اقتصادی پویایی دارد تلاش می کند به صورت عمدی بازار نفت را متشنج کند. وی قصد دارد با این سیاست قیمت های نفت را در سطح دلخواه نگاه خواهد دارد زیرا به طور قطع اوپک و به ویژه عربستان سعودی با توجه به تبعات درازمدت در هر صورت مانع از افزایش قیمت های نفت بالاتر از 80 دلار خواهد شد. این سطح قیمتی برای گسترش تولید نفت شیل بسیار مناسب است. 
با اینکه ایالات متحده اکنون روزانه حدود 2.5 میلیون بشکه نفت خام وارد می کند، هر هفته یک رکورد جدید در تولید نفت شیل اعلام می دارد. اگر روند افزایش ظرفیت های استخراج نفت در ایالات متحده به همین شکل پیش برود در کمتر از دو سال آینده سطح فناوری و میزان تولید نفت غیرمتعارف به اندازه ای پیشرفت خواهد کرد که هم آمریکا را از واردات نفت بی نیاز می کند و هم میزان سرمایه مورد نیاز برای شیوه های نوین و کم هزینه تولید را تامین می نماید. 
پس از این دوره است که واشنگتن به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان بر بازار این ماده حیاتی حاکمیت مطلقی را پیدا می کند و حتی ممکن است دیگر نیازی به ریاض هم نداشته باشد. در این صورت مصرف کنندگان بزرگ انرژی همچون چین، هند و اتحادیه اروپا از نظر اقتصادی و سیاسی مجبور خواهند شد برای رفع نیازهای خود گوش به فرمان کاخ سفید داشته باشند.