تشدید رقابت تهران و ریاض در پاکستان

الاخبار چاپ لبنان نوشت: در سایه ادامه تحرکات دیپلماتیک مسئولان ایرانی در دولتهای همسایه، اظهارات سخنگوی ارتش پاکستان مبنی بر دادن اطمینان در مورد اینکه کشورش هرگز وارد تحرکی مخالف با منافع ایران نخواهد شد، جالب توجه است. این موضع گیری در کنار شاخص های دیگری بر گرایش پاکستان به دوری از استراتژی آمریکایی سعودی برای محاصره ایران دلالت دارد.

به گزارش «انتخاب»، این روزنامه عرب زبان ادامه داد: در روزهای اخیر تحلیل ها و نوشته های سعودی و اسرائیلی، بحث «چتر اتمی پاکستان» بعنوان دروازه ای برای بازسازی روابط بین ریاض و اسلام آباد در چارچوب مقابله با ایران را مطرح کرده است. این خوانشها به عناصر متعددی تکیه دارد که فرضیه ورود پاکستان به طرح محاصره دوباره ایران و پیوستن اسلام آباد به استراتژی سعودی و دولت ترامپ را تقویت می کند. از جمله این عناصر، افزایش همکاری نظامی بین پاکستان و عربستان تحت تاثیر حمله آمریکا به توافق هسته ای با ایران، صحبت ریاض در مورد مقابله با تهران در سطوح مختلف، انتقال معرکه به داخل ایران و شروع مسابقه اتمی در منطقه، و عکس العمل ها در داخل ایران نسبت به هدف قرار گرفتن عربستان توسط موشکهای یمنی است.

فردای آغاز جنگ علیه یمن، ورود اسلام آباد به جنگ، در داخل و خارج پاکستان محل مناقشه سختی قرار گرفت. به سرعت پرچم پاکستان از ائتلاف سعودی خارج شد و پرونده مشارکت پاکستان تا زمان عبور صنعاء از خط قرمز، به تاخیر افتاد: یعنی تعرض به اراضی سعودی. خطر آمد اما پاکستانی ها نیامدند. با وجود آنکه پاکستان سعودیها را در مورد یمن «خوار» کرد، عربستان همچنان امیدوار بود که اسلام آباد وارد معرکه شود؛ چرا که این کشور را دروازه مناسبی برای تحقق استراتژی مقابله با ایران می داند و علت این مساله همسایگی آن با ایران و از آن مهمتر، داشتن سلاح اتمی است.

اما این استراتژی سعودی که بن سلمان به مناسبتهای مختلف از آن سخن گفته، تا به امروز اجرایی نشده است، بویژه در مورد انتقال معرکه به داخل ایران، به دلیل عدم همکاری دولتهای همسایه ایران و در مقدمه آنها پاکستان، با این طرح، موفق نبوده است.

اعلام بن سلمان در مورد مقابله به مثل با ایران، در صورت ساخت سلاح اتمی، پیش بینی ها در مورد کیفیت انجام آن از سوی عربستان را افزایش داد؛ اگر ولی عهد سعودی موفق به عقد قرارداد اتمی با ایالات متحده نشود، گزینه جایگزین، که وزیر انرژی سعودی از آن خبر داده، پاکستان هسته ای است. این در حالی است که پاکستان به نحوی عمل می کند که محاسبات سعودی دراین باره را به آرزو و رویا نزدیک می کند تا واقعیت!

در اسلام آباد، نشانه های استراتژیک تازه ای پدیدار شده است که هیچ تلاقی با ریاض ندارد و بر اساس دوری از واشنگتن به نفع نزدیکی اقتصادی به چین به همراه ثبات تفاهم و شراکت پاکستان با همسایه ایرانی استوار است.
به عقیده برخی تحلیلگران، نزدیکی تجاری پاکستان با چین، بنای بندرها، پایگاههای نظامی و خطوط ارتباط تجاری، مستلزم تولد طرحی است که به صورت ناخودآگاه موجب جدایی استراتژیک پاکستان از دولتهای خلیج فارس و ایالات متحده می شود.

رابطه ایران با شبکه روابط اقتصادی بین پاکستان و چین، در نیاز جایگاه جدید پاکستان، در اینده منطقه، به بالاترین درجه از تقویت امنیت منطقه ای و تبادل تجاری با همسایگان، برای حفظ دستاوردهای تازه، نمودار می شود. پس از تکمیل طرح( CPEC) پاکستان تبدیل به مرکز صنعتی جنوب آسیا می شود، طرحی که بر پایه ایجاد گذرگاهی اقتصادی چینی پاکستانی یا راه ابریشم جدید، استوار است.

مسئولان ایران بر این عقیده اند که طرح جدید باید مورد توجه قرار گیرد و ورود ایران به آن بعنوان جایگزین اقتصادی در آینده، ضروری است. علاوه بر اینکه باید راه ابریشم جدید تکمیل شود تا ایران هم بتواند نقش گذرگاه انرژی متبادل بین شرق و غرب را ایفا کند.

تهران در استراتژی همکاری منطقه ای، با اسلام آباد تلاقی می یابد. به همین دلیل در هفته های گذشته شاهد سفرهای حسن روحانی به دولتهای همسایه آسیایی بودیم، به بیان دیگر اینگونه فعالیتهای ایران در ضمن «حملاتی» دیپلماتیک قرار می گیرد که توسط وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف در پاکستان اغاز شده و توسط روحانی در دیگر کشورهای همسایه ادامه پیدا کرد. مسئولان ایرانی این نکته را پنهان نمی کنند که تلاش دیپلماتیک ایران با هدف تامین شبکه امن اقتصادی صورت می گیرد، بویژه در شرایطی که ایران در معرض تهدیدهای آمریکا و عربستان قرار دارد.

مهمترین مساله در این میان، سفر ظریف به اسلام آباد بوده است، جایی که شاخصهای موفقیت او نمایان شد، که بارزترین آنها افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور، سخنان صریح و اطمینان بخش ارتش پاکستان در مورد ایران و ترسیم استراتژی اسلام آباد در قبال ایران است.

با توجه به اینکه موسسه نظامی پاکستان تاثیر عمیقی در سیاستهای این کشور دارد، «نیروهای اسلام آباد به هیچگونه تحرکی در تعارض با منافع ایران یا یمن، ملحق نخواهند شد». آصف غفور، سخنگوی ارتش پاکستان ضمن اشاره به این مطلب، تصریح کرد ماموریت نیروهای پاکستانی حاضر در عربستان، تنها محدود به داخل مرزهاست و نه خارج از آن. این اظهارات نشان می دهد پاکستان بار دیگر بر سیاستهای آرام و عاقلانه خود تاکید کرده و سعی دارد خود را از ماجراجویی های دوستانش در ریاض به دور نگاه داشته و رابطه با همسایگانش را ادامه دهد.