روایت خواندنی نیویورک‌تایمز از بازداشت شاهزادگان سعودی

نیویورک تایمز در گزارشی به بیان ناگفته هایی از برخوردهای اخیر با شاهزادگان و تجار سعودی پرداخت. در گزارش این روزنامه آمریکایی آمده است: تاجران عربستانی که زمانی غول های اقتصاد این کشور به شمار می رفتند اکنون دستگاه هایی به مچ پای آنها بسته شده که تمام حرکت ها و رفت و آمدهای آن ها را ضبط می کند. شاهزادگان سعودی که زمانی فرماندهی نیروهای نظامی را در اختیار داشتند و تصاویرشان در صفحات نخست مجلات چاپ می شد، اکنون تحت نظر محافظانی هستند که از آن ها دستور نمی گیرند. خانواده هایی که با هواپیماهای شخصی مسافرت می کردند، اکنون توانایی برداشت از حساب بانکی خود را نیز ندارند. حتی زنان و فرزندان آن ها نیز از مسافرت منع شده اند.

در ماه نوامبر سال گذشته میلادی، دولت عربستان سعودی صدها تاجر ثروتمند و پرنفوذ این کشور را در راستای آنچه مبارزه با فساد خوانده شد، دستگیر کرد که بسیاری از آن ها از اعضای خاندان سلطنتی سعودی بودند. این افراد در هتل مجلل و 5 ستاره «ریتز کارلتون» ریاض به اتهام فساد مالی محبوس شدند.

با این که اکنون بسیاری از این افراد آزاد شده اند، اما نمی توان گفت که آنها واقعا آزاد هستند. اغلب این افراد همچنان در ترس و نگرانی به سر می برند.

شاهدان عینی اعلام کرده اند بسیاری از این افراد که چندین ماه محبوس بوده اند، مورد تهدید و ضرب و شتم قرار گرفته اند. در نخستین روزهای این دستگیری ها، دستکم 17 نفر از بازداشت شدگان در پی ضرب و شتم به بیمارستان منتقل شدند. یک فرد بازداشت شده نیز در حبس جان خود را از دست داد. بر اساس گفته های فردی که جسد این مرد را دیده بود، نشانه هایی از ورم و کبودی بر بدن او بوده و به نظر می رسیده است گردن او شکسته باشد.

این در حالی است که روز دوشنبه دولت سعودی ضمن ارسال نامه ای به نیویورک تایمز، اتهام ضرب و شتم را «کاملا خلاف واقع» اعلام کرد.

افراد بازداشت شده برای آزادی خود از این هتل نه تنها مقادیر بسیاری پول نقد پرداخت کردند، بلکه سهام شرکت ها و نیز بسیاری از املاک خود را نیز به دولت واگذار کردند. ضمن اینکه این واگذاری ها روند قانونی و شفافی را طی نکرده اند.

با این حال، دولت عربستان هنوز بسیاری از این دارایی ها را ضبط نکرده است و همین مسئله موجب شده است افراد آزادشده و نیز خانواده هایشان در تردید و سردرگمی به سر ببرند.

یکی از این افراد بازداشت شده که اکنون مجبور به همراه داشتن یک دستگاه ردیابی شده است، کسب و کار خود را از دست داده و دچار بیماری روحی شده است. یکی از خویشاوندان وی گفت: «ما همه دارایی های خود را واگذار کردیم. حتی مطمئن نیستیم خانه ای که در آن زندگی می کنیم اکنون در مالکیت ماست یا خیر.»

مصاحبه های متعدد با مقامات سعودی، اعضای خاندان سلطنتی، خویشاوندان، مشاوران و معاونان افراد بازداشت شده نشان از عملیاتی غیرانسانی دارد که به موجب آن، میلیاردها دلار از ثروت خصوصی افراد با استفاده از زور و شکنجه در اختیار بن سلمان گذاشته شد.

نیویورک تایمز در ادامه نوشت: فساد همواره گریبان گیر عربستان سعودی بوده است و بسیاری از بازداشت شدگان در باور عموم، از خزانه های دولتی سرقت کرده بودند. اما دولت به بهانه رعایت قوانین حریم خصوصی، از ذکر اتهامات مطرح شده علیه افراد، حتی پس از آزادی آن ها، خودداری و از اعلام بی گناهی و یا گناهکار بودن آن ها نیز اجتناب کرده است. این مسئله، موجب می شود پی بردن به انگیزه های شخصی در پس این اقدام تقریبا غیرممکن شود.

به نظر می رسد بخشی از انگیزه برای این دستگیری ها به دلیل دشمنی خانوادگی بوده است؛ همچنانکه بر اساس گفته های سه فرد مرتبط با خاندان ملک عبدالله (پادشاه سابق عربستان)، محمد بن سلمان به فرزندان ملک عبدالله فشار آورده است تا میلیاردها دلار از آنچه که ارثیه خود می پندارند را پس بدهند.

به گفته نیویورک تایمز، بسیاری از افرادی که برای تهیه این گزارش با آن ها مصاحبه شده است، خواسته اند هویتشان فاش نشود.

علی رغم این که دولت عربستان اعلام کرده است شفافیت درباره این مسئله را افزایش خواهد داد، واگذاری اموال شاهزادگان سعودی به طور پنهانی انجام شده است تا جزئیات آن برای عموم فاش نشود. همچنین، به این افراد هشدار داده شده است که در صورت صحبت درباره این مسئله، مشمول ممنوعیت خروج از کشور خواهند شد.

دولت عربستان سعودی در نامه خود به نیویورک تایمز ادعا کرده است: «تحقیقاتی که تحت نظر دادستان کل انجام می شوند، همگی در چارچوب قوانین سعودی بوده اند. تمامی افراد تحت پیگرد نیز دسترسی به مشاوره حقوقی و امکانات پزشکی داشته اند.»

با این حال، دستگیری های گسترده و غیرشفاف اخیر در داخل عربستان، موجب نگرانی سرمایه گذارانی شده است که بن سلمان در تلاش برای جلب توجه آن هاست.

رابرت جردن، سفیر اسبق آمریکا در عربستان می گوید: «در ابتدای این بازداشت ها، آن ها (سعودی ها) تعهد کردند با شفافیت عمل کنند. اما آن ها به تعهد خود عمل نکردند.» وی افزود: «هنگامی که شفافیت و حکم قانون در کار نباشد، سرمایه گذاران نگران خواهند شد دارایی هایشان ضبط شود و یا این که شرکای عربستانی آن ها بدون هیچ دلیلی بازداشت شوند.»

در این میان، بستگان برخی از بازداشت شدگان اعلام کرده اند این افراد در زمان بازداشت، از خواب کافی محروم شده و مورد شکنجه قرار گرفته اند. آنها همچنین در حالی بازجویی می شده اند که سر آن ها پوشیده شده بوده است.

شواهد درباره این شکنجه ها بسیار دیر به بیرون درز کرد. اما مقامات دو کشور غربی، صحت این گزارش ها را تایید کرده اند. یکی از موارد فاش شده، مرگ یک فرمانده نظامی سعودی به نام ژنرال قحطانی در بازداشت بود. فردی که جنازه او را دیده است گفت گردن وی به طور غیرطبیعی پیچیده بود، به طوری که گویی گردن او شکسته شده بود. همچنین، بدن این فرد نیز دچار ورم ها و کبودی های شدیدی بوده است. این منبع گفت بر پوست وی آثار ضرب و شتم دیده می شد.

یک پزشک و دو نفر دیگر که جنازه این فرد را مشاهده کرده بودند اعلام کردند برروی بدن این فرد آثار سوختگی به چشم می خورد که به نظر می رسید به دلیل شوک الکتریکی باشد. با این حال، دولت سعودی این گزارش ها را رد می کند.

این ژنرال 60 ساله که در گارد ملی عربستان نیز فعالیت می کرد، ثروتمند محسوب نمی شد. همین مسئله، علت دستگیری وی را زیر سوال می برد. با این حال، او یکی از مشاوران ارشد ترکی بن عبدالله، فرزند ملک عبدالله بوده است. ممکن است بازجوها برای به دست آوردن اطلاعات درباره ترکی بن عبدالله وی را مورد شکنجه قرار داده باشند. اعضای خاندان عبدالله، رقیب محمد بن سلمان، و پدرش، ملک سلمان به حساب می آیند.

بر اساس گفته های یک پزشک که از پرونده این افسر عالیرتبه نظامی مطلع است، وی پیش از مرگ در بازداشتگاه نیز یکبار برای رادیولوژی به یک بیمارستان نزدیک هتل ریتز کارلتون منتقل شده بود و در آن زمان هم آثار شکنجه برروی بدن خود داشت.

او پس از ترخیص از بیمارستان برای بازجویی های بیشتر به هتل بازگردانده شد و پس از آن، مرگ وی در یک بیمارستان نظامی اعلام شد.

عربستان سعودی تاکنون درباره مرگ ژنرال قحطانی توضیحی ارائه نکرده است.

یکی دیگر از فرزندان پادشاه سابق سعودی که درباره وضعیت این افسر نظامی در جمعی از دوستان خود شکایت کرده بود، به سرعت بازداشت و به این هتل منتقل شد.

حال، صرف نظر از اعمال هرگونه فشار بر بازداشت شدگان، هدف نهایی، اجبار این افراد به واگذاری اموالشان بوده است.

خویشاوند یکی از افراد بازداشت شده در این باره گفت: «هیچکس نمی تواند درباره آن چه در هتل ریتز کارلتون رخ داد، صحبت کند. زیرا همه آن ها باید در نهایت در عربستان سعودی زندگی کنند!»