ترامپ منبع عدم قطعیت در جهان است

دیپلماسی ایرانی: اولین سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ رسوایی ها و توییت های آتش افروز زیادی همراه داشت، در حالی که از اصلاحات اساسی در سیاست خارجه آمریکا خالی بود. سوال بزرگ سال 2018 این است که آیا ایالات متحده آمریکا، می تواند پیوستگی سیاست خارجه خود را در مقابل انگیزه های تکان دهنده ترامپ حفظ کند؟

در سال اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، آسیب های ناشی از سیاست خارجی وی، به مراتب کمتر از آن چیزی بود که ترس آن می رفت.

علی رغم سخنان و توییت های تند دیکتاتور کره شمالی کیم جونگ  - " مرد موشکی"-  ریاست جدید آمریکا هیچ جنگی را آغاز نکرد، چه در شبه جزیره کره و چه در دریای چین. درنتیجه، پس از آنکه دونالد ترامپ سیاست بلند مدت "چین واحد" آمریکا را زیر سوال برد، در مورد تایوان نیز هیچ تعارضی به وجود نیامد.

در واقع، به نظر می رسد ترامپ، به جای برخورد با چین، یک رابطه شخصی نزدیک ساختگی با رئیس جمهور چین، شی جیپینگ ایجاد کرده است. باور خوش اقبالی رهبران چین پس از یکی از نخستین اقدامات رسمی ترامپ  که حذف ایالات متحده از پیمان تجاری اقیانوس آرام (TPP) بود، برای آنها بسیار سخت بود، چراکه این پیمان تجاری چین را حذف کرده و قوانین تجارت غرب را در منطقه آسیا-اقیانوسیه تقویت میکرد. گویی که ترامپ می خواست چین، و نه امریکا، دوباره بزرگ شود.

علاوه بر این، ترامپ یک جنگ تجاری را با اختصاص تعرفه های بالا در واردات از شرکای عمده تجاری ایالات متحده مانند چین، آلمان و ژاپن، آغاز نکرد. علیرغم امتناع وی از تایید مجدد معاهده هسته ای ایران، این معاهده همچنان پابرجا مانده است. و پیامدهای درازمدت تصمیم یکجانبه وی برای تلقی بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل، بعدا معلوم خواهد شد.

امید ترامپ برای همکاری بیشتر با روسیه با هزینه متحدان ایالات متحده نیز تحقق نیافتنی بوده و موضع رسمی ایالات متحده در مسئله اوکراین، تغییری نکرده است. البته این امر عمدتا به دلیل تصمیم رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین برای دخالت در انتخابات ریاست جمهوری سال 2016 آمریکا است که تغییر سیاست آمریکا را در قبال روسیه، بدون ایجاد یک فوران سیاسی داخلی غیر ممکن ساخته است.

به همین ترتیب، علیرغم اینکه ترامپ ناتو را "منسوخ شده" خواند، در طول سال گذشته، ناتو به خاطر مقابله با ساخت نیروی نظامی روسیه و ادامه جنگ در شرق اوکراین، بر قدرت و مشروعیت خود افزود. مطمئنا، اروپایی ها مجبور خواهند بود تا نیروی دفاعی خودشان را بیشتر از گذشته تقویت کنند. اگرچه تحت ریاست هیلاری کلینتون نیز، این امر متفاوت نمی بود (هرچند این پیام در شرایط دوستانه تری قرار می گرفت). در مجموع "بزرگسالان یونیفرم پوش"  کاخ سفید، وزیر دفاع جیمز ماتیس، مشاور امنیت ملی اچ.آر مک مستر، و رئیس ستاد جان کلی - تداوم سیاست خارجی ایالات متحده را تضمین کرده اند. و به نظر می رسد که این ضمانت در مورد سیاست های اقتصادی و تجاری نیز صدق کند.

آیا این به این معنی است که جهان می تواند راحت بماند؟ البته که نه. یک علامت سوال بزرگ در خصوص سیاست خارجی ایالات متحده همچنان وجود دارد که در قالب "ترامپ" خود را نشان می دهد. کاملا واضح نیست که خود رئیس جمهور چه می خواهد، واقعا چه می داند، و مشاوران او چه چیرهایی را با او در میان میگذارند و چه چیزهایی را به او نمی گویند. یک سیاست خارجی منسجم ممکن است تحمل تغییرات خلق و خوی ترامپ و تصمیمات ناگهانی وی را نداشته باشد.

کاهش بودجه وزارت امور خارجه ایالات متحده، پایه های نهادی را برای اجرای رسمی سیاست خارجی تضعیف کرده و تقریبا  به حدی بحرانی برای اجرای مأموریت رسانده است. استراتژی امنیت ملی که اخیرا توسط کاخ سفید منتشر شده نیز شرایط بهتری ندارد. با فاصله گرفتن موضع رسمی آمریکا پس از 11 سپتامبر 2001، ایالات متحده، به جای تروریسم توسط بازیگران غیر دولتی، رقابت قدرت جهانی خود با چین و روسیه را به عنوان تهدید اصلی امنیت ملی و صلح جهانی در نظر گرفته است.

بنابراین، با نگاهی به سال 2017، این تصور پیش می آید که در حالی که سیاست خارجی ایالات متحده  تغییرعمده ای نکرده، اما کاملا غیر قابل پیش بینی شده است. به نظر می رسد احتمال دارد تا سال 2018، به خصوص با توجه به تنش در خلیج فارس و لبنان، جنگ در سوریه، مبارزه هژمونیک بین عربستان سعودی و ایران و برانگیختگی هسته ای در شبه جزیره کره، سال افزایش پایدار ریسک باشد.

در شبه جزیره کره و خلیج فارس، هدف اصلی باید جلوگیری از تسلیحات هسته ای دیکتاتوری ها باشد که ثبات منطقه ای و تعادل غالب قدرت را تهدید می کند. با شرایط کنونی، خطر درگیری نظامی با کره شمالی یا ایران قابل اغماض نیست.

در مورد کره شمالی، که به سرعت به سوی یک موشک بالستیک بین قاره ای که قادر به رسیدن به ایالات متحده است، پیش می رود، چنین جنگی حتی ممکن است به استفاده از سلاح های هسته ای منجر شود. هیچ چیز در خصوص این وضعیت موجب خوش بینی نمی شود، به ویژه اکنون که ایالات متحده توسط رییس جمهوری رهبری می شود که افراد کمی به او اعتماد دارند و سیاست هایش باید از توییت های او تعبیر شود.

در واقع، عامل "ترامپ" می تواند مهم ترین منبع عدم قطعیت در سیاست های بین المللی در سال جاری باشد. ایالات متحده هنوز هم قدرت برتر جهان است و نقش مهمی در حفظ هنجارهای جهانی ایفا می کند. اگر سیاست آمریکا برای پیش بینی دشوار باشد و اگر رفتار ترامپ  منجر به تضعیف قابلیت اطمینان دولت ایالات متحده شود، نظم بین المللی به شدت در برابر آشفتگی، آسیب پذیر خواهد شد.

همان طور که ایالات متحده به انتخابات میان دوره ای خود را در ماه نوامبر نزدیک می شود، بابد در نظر داشت که رویدادهای سیاسی داخلی چگونه ممکن است سیاست خارجی این کشور را شکل دهند. اگر جمهوری خواهان اکثریت خود را در یک یا هر دو مجلس کنگره از دست بدهند، و اگر رابرت مولر، مشاور ویژه در تحقیقات روسیه، نتایج خود را در همان زمان ارائه کند، ترامپ قدرت خود را به سرعت فرسایش خواهد دید.

پس از آن، سوال بحرانی برای سال 2018، این خواهد بود که وقتی ترامپ شرایط داخلی خود را در داخل مورد تهدید ببیند و همزمان درگیر یک بحران سیاست خارجی شود، چه خواهد کرد. آیا "بزرگسالان در اتاق" هنوز قادر به ایفای نقش خود خواهند بود؟ لازم نیست کسی غیبگو باشد تا به ماههای آینده با شک و تردید و نگرانی نگاه کند.

منبع : پراجکت سیندیکیت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 33