این یک تصمیم دیپلماتیک نبود

دیپلماسی ایرانی: برای رئیس جمهور ترامپ، که ادعا می کند یک معامله گر بزرگ است، تصمیم انتقال سفارت ایالات متحده به بیت المقدس، یک اقدام گیج کننده بود. او یک امتیاز منحصر به فرد و بزرگ را به یکی از طرفین یکی از پیچیده ترین مذاکرات اعطا کرد اما چیزی در قبال آن به دست نیاورد. اگر قرار است او بدین شیوه عمل کند، دیگر جای تعجب ندارد که بسیاری از همکاران سابقش، او را مردی ضعیف در تجارت بدانند.

اما دلیلی که باعث شده تمام 86 کشوری که در اسرائیل سفارتخانه دارند، در تل آویو مستقر باشند، این است که بیت المقدس بخشی جدایی ناپذیر از توافق نهایی بین اسرائیل و فلسطین است. فلسطینیان نیز بیت المقدس را پایتخت خود می دانند. بیت المقدس دارای مکان هایی است که برای ادیان ابراهیمی مقدس است و تعداد زیادی از جمعیت آن عرب هستند به طوری که بعد از ده ها سال انتقال و اسکان اسرائیلی ها، هنوز یک سوم جمعیت عرب اند. بنابراین، آزادیخواهان، دموکرات ها، اروپایی ها و آسیایی ها همیشه خواسته اند که شرایط بیت المقدس،  در بستری از صلح بین اسرائیل و فلسطین قرار بگیرد.

اگر این حرکت ترامپ بخشی از یک برنامه استراتژیک بزرگتر بود باز قابل تامل می بود. در آن شرایط تصمیم ترامپ به دقت برنامه ریزی شده بود و با تغییرات جدی در سیاست اسراییل همراه بود یا اینکه این تصمیم قسمتی از مجموعه اقداماتی برای جلب رضایت هر دو طرف می بود. در عوض، به نظر می رسد که یک تصمیم واحد است که بیشتر برای جلب رضایت عوامل اصلی که در اطراف ترامپ هستند، مسیحیان انجیلی و حامیان اسرائیل، اتخاذ شده است. تنها جنبه استراتژیک این تصمیم، حفظ جایگاه حزب جمهوری خواه در آستانه انتخابات سنا در آلاباما می باشد. روی مور برای این انتخابات در حال رقابت است.

راه های مختلفی برای حل مشکل فلسطین وجود دارد از جمله اینکه مناطقی را در شرق خالی از سکنه کنند و اجازه دهند که فلسطینیان منطقه شرق را پایتخت خود بدانند. در اعلامیه ترامپ برای این احتمال، منعی بیان نشده که البته این خود تصمیم گیری را با ابهام روبه رو می کند. این تصمیم با بازخورد مثبت محدودی روبه رو شد در حالی که اقدامی توهین آمیز نسبت به میلیون ها فلسطینی، صدها میلیون عرب و افکار عمومی مردم دنیا بود. در شرایطی که چین، متحدان اروپایی، پاپ و پادشاهان عربستان سعودی و اردن مخالفت شدید خودشان را ابراز داشته اند، هوش سیاسی ترامپ را باید مورد سوال قرار داد.

انتقال محتمل سفارت آمریکا به بیت المقدس همیشه یک حرکت نمادین که بیشتر برای آمریکایی ها جذاب بوده تا اینکه برای پیشرفت صلح و آرامش در منطقه باشد. یوآف فرومر، محقق اسرائیلی، خاطر نشان می کند که در سال 1995، در حالی که باب دُل مشغول برنامه ریزی برای کمپین انتخاباتی ریاست جمهوری برای رقابت با بیل کلینتون بود، خواست که خودش را به عنوان حامی جدی اسرائیل نشان دهد. اما آمار انتخاباتی او نشان دهنده این امر نبود بنابراین، تصمیم گرفت که به یک مسئله نمادین بپردازد. از زمان تصویب قانون انتقال سفارت آمریکا از تل آوبو به بیت المقدس، تمام روسای جمهور انجام آن را به تعویق انداختند تا دست آویزی برایشان در روند مذاکرات صلح باشد.

اسرائیل هم اکنون ابرقدرت منطقه است و همسایگانش نیز خوب مطلع هستند. اسرائیل همچنین کنترل شدیدی بر قلمرو فلسطینیان، با شبکه ای از موانع و ایست های بازرسی و عملیات های اطلاعاتی دارد. مسئله تروریسم برای اسرائیلی ها دیگر خطر جدی محسوب نمی شود. خطر واقعی این است که این تصمیم به یاس روز افزون مردم فلسطین افزوده است، کسانی که دیگر ضعیف و متفرق و ناکارامد شده اند. فلسطینیان هرگز رهبر خوبی نداشتند که اکنون دیگر همان رهبر را هم ندارند. آنها در شرایط غیر معمول و تقریبا منحصر به فرد در دنیای مدرن امروز زندگی می کنند: شهروندانی بی دولت که کشوری از خود ندارند.

درحالی که، اسرائیل به رشد اقتصادی خود و حفظ شخصیت دموکراتش ادامه می دهد اما، حکمرانی بر سزمین هایی با جمعیت چند میلیونی که از حقوق سیاسی کامل برخوردار نیستند، خطری جدی در آینده برای اسرائیل تلقی می شود. سرطانی که در قلب سیستم دموکرات و فرهنگ اسرائیل وجود دارد و خواهد داشت ممکن است، با ازدیاد تعداد اعراب اسرائیل، تشدید شود. اسرائیلی به وجود خواهد آمد که شبیه سوئیس است و با فلسطینی احاطه شده که به بنگلادش می ماند. ممکن است که این عدم برابری در درآمد، جایگاه و حقوق سیاسی به جایی برسد که منجر به یک انفجار شود که نتیجه آن ایجاد تضاد و اختلاف بیشتر خواهد بود. اقدام آمریکا نیز باعث عمیق تر شدن اختلافات و تشدید تنش شده است.

منبع : واشینگتن پست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33