آمریکا روی جوانک سعودی شرط بندی نکند

آرون دیوید میلر - ریچارد سوکولسکی

دیپلماسی ایرانی: ولیعهد سی و چند ساله عربستان با تجربه اندک در حکمرانی، در حال قمار برای به دست آوردن قدرت است. در حال حاضر نمی توان فهمید که او پیروز می شود یا خیر، اما اگر چنین شود، تأثیر آن منجر به تغییرات بزرگ در عربستان سعودی و نقش منطقه ای آن در سال های آینده خواهد شد. با این حال، ایالات متحده به خوبی می داند که نباید خود را مانند وزنه ای به قایق در حال حرکت عربستان متصل کند، چرا که امکان دارد سیاست خاورمیانه خودش نیز به همراه آن غرق شود.

سیاست گذاری در منطقه به طور سنتی، توسط رهبران محتاط و نه خیره سر تبیین می شود. این افراد اغلب بیشتر سیاستمدارانی هستند که به تحکیم جایگاه خود توجه دارند و تمایلی برای به خطر انداختن آن با تلاش برای تغییر سیستم های داخلی، یا  افزایش نفوذ خود در خارج از کشور از طریق اقدامات اصلاح طلبانه، و صلح جویانه ندارند. رهبران عرب بهتر است به جای توجه به آینده، نیم نگاهی به عقب و گذشته بیندازند. اقدامات خیره سرانه، در این منطقه به ندرت صورت گرفته است.

این امر دهه ها است که بر سیاست داخلی و خارجی عربستان سعودی حکم فرما است. بر اساس سنت محافظه کارانه و تحت تأثیر نیاز به ثبات در فرآیند جانشینی، اجماع (کنسانسوس) بر تصمیم گیری های عربستان غالب بوده است. در حقیقت، ماهیت انتقال قدرت، در انظار عموم، یک فرایند مبهم بوده است. انتقالات نفاق افکن نیز در تاریخ عربستان رخ داده است، اما خاندان سلطنتی عربستان موفق به ایجاد یکپارچگی و تداوم و دور نگاه داشتن سیاست های کثیف از انظار عمومی شده اند.

همین امر باعث به چشم آمدن اقدامات کنونی محمد بن سلمان به خصوص در نظامی که خواستار صلاحدید و اجماع است شده است. در طول دو سال گذشته، پادشاه سلمان قدرت زیادی ر زمینه سیاست خارجی، اقتصادی و نفتی به محمد بن سلمان اعطا کرده است. تابستان امسال، محمد بن نایف، ولیعهد اسبق عربستان، رئیس وزارت قدرتمند کشور و دوست قدیمی ایالات متحده در جنگ با تروریسم، احتمالا به تحریک محمد بن سلمان باز داشت شد و برای همیشه کنار گذاشته شد. سرکوب علیه روحانیون و مخالفان صورت گرفت و قدرت پلیس مذهبی محدود شد. اما پاکسازی هفته گذشته، اقدامی خیره سرانه بود. شاهزاده متعب رئیس گارد ملی، که تنها مرکز قدرت نظامی خارج از کنترل محمد بن سلمان بود، بازداشت شد. علاوه بر وی، حداقل یازده شاهزاده و ده ها تن از مقامات سعودی دستگیر شدند. واضح است که پاکسازی اخیر، هشداری برای همه افرادی بود که فقط فکر به چالش کشیدن قوانین جدید را در سر دارند.

محمد بن سلمان به هر کاری که دست می زند، خرابی و ویرانی به بار می آورد. کشتار وحشیانه و ویرانی به بار آورده از سوی عربستان در یمن، سیاست های ناعادلانه و بی ثمر عربستان در سوریه، جنگ بی دلیل با قطر، یا مسابقه کینه توزانه خطرناک با ایران قدرتمندتر از عربستان، برای به دست آوردن برتری در منطقه، ایالات متحده را در آن میان مقصر جلوه خواهد داد. و اگر آمریکا اقداماتی در راستای منافع خود و نه منافع عربستان انجام ندهد، باید آماده به وجود آمدن مشکلات زیاد باشد.

در حال حاضر کاخ سفید و محمد بن سلمان با یکدیگر ارتباط خوبی دارند، که خود مایه تمسخر دونالد ترامپ و خطر کشیدن آمریکا به درگیری های بیشتر در خاورمیانه شده است. هیچ یک از اقدامات عربستان در یمن، قطر، سوریه یا لبنان، در راستای تقویت منافع آمریکا نبوده است. برعکس، اقدامات بی ملاحظه وی، منجر به تقویت داعش، القاعده، و ایجاد تفرقه در شورای همکاری خلیج فارس، بی ثباتی بیشتر در یمن و لبنان، دخالت آمریکا در جنایات جنگی عربستان سعودی در یمن و تخریب وجهه آمریکا در منطقه و جهان شد.

عربستان سعودی با مشکلات فراوانی مواجه است: قیمت پایین نفت؛ اقتصاد وابسته به نفت، کسری بودجه ناشی از مزایای پرداختی از گهواره تا گور به شهروندان، و عادت های پرهزینه خود خانواده سلطنتی، جنگ طولانی در یمن که سعودی ها نمی دانند چه طور به پایان برسانند؛ و ایران که از تضعیف عربستان به نفع خود استفاده می کند. در حال حاضر، مانعی به جز تبعات منفی اقدامات جاه طلبانه خود در خانه و در منطقه، جلوی راه ولیعهد نیست. با این وجود سوال این است که آیا او دارای خرد، صبر و قضاوت درست نیز هست یا خیر. با توجه به عملکرد وی تا کنون، بهتر است آمریکا روی جوانکی که به نظر عجله زیادی برای انجام کارهای بزرگ دارد، شرط بندی نکند.

منبع : نشنال اینترست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33