سیاست‌هایی در دست سه دلقک

نویسنده: سیمون تیسدال

دیپلماسی ایرانی: تصمیم یک جانبه دونالد ترامپ برای تشکیک در معاهده هسته ای ایران توسط دوستان و دشمنان به شکلی یکسان محکوم شد. برتیانیا در اعلام حمایت از توافقنامه به آلمان و فرانسه پیوست. ایران از سوی چین و روسیه مورد حمایت قرار گرفت و حرکت ترامپ ناعادلانه، خطرناک و بی ثبات کننده توصیف شد.

اگرچه ترامپ چندان به این اهمیت نمی دهد که دیگران چه فکر می کنند اما آنچه به وقوع پیوسته از بیرون به مانند یک فاجعه دیپلماتیک و حتی بدتر از آن به نظر می رسد. به شکلی گسترده انتظار می رفت که ترامپ از معامله عقب بکشد، تقاضای تحریم های سخت را داشته باشد و گام های دیگری را برای نامیدن ایران به عنوان کشور پیشرو در «تروریست دولتی» بردارد. اما آنچه در واقعیت اتفاق افتاد نتیجه لابی ها شدید و سطح بالا بود. فشارهای مقامات ارشد کاخ سفید، روسای سازمان های مختلف و متحدان نزدیک از جمله ترزا می که به طور شخصی و از طریق تلفن با ترامپ صحبت کرد. نتیجه این بود: «بدترین روش غریزی از سوی ترامپ برای محدود کردن ایران، حداقل در شرایط فعلی.»

رهبری کمپین غربی تحریم بر عهده سه ژنرال سابق است: جان کلی، رئیس دفتر ترامپ، جیمز ماتیس، وزیر دفاع و هربرت مک مستر، مشاور امنیت ملی. هرسه این افراد در عراق خدمت کرده و برخلاف رئیس حمهور می دانند که در لبه تیغ بودن به چه معناست. مداخله آنها در متن سخنرانی ترامپ که از لحاط استراتژیکی با قضاوت اشتباه همراه بود، بدون نیاز لحنی تند داشت و از لحاظ تاریخی و دقت فاجعه بار بود، قابل پیش بینی بود. آن شب در کاخ سفید ترامپ، شب ژنرال ها بود. اینکه مشاوران و دست اندرکاران دولت ترامپ در آینده چطور رفتار خواهند کرد سوال بازی است اما باید توجه کرد که سنت مهمی ایجاد شده است. بزرگ ترین نگرانی در حال حاضر برای آینده، کره شمالی است. جایی که رهبران ایالات متحده در پاسخ به تهدیدهای هسته ای رژیم کره شمالی، با بی احتیاطی رفتار کرده و کیم جونگ اون را با مرگ و تخریب می ترسانند. کنگره به تدریج با این واقعیت از خواب بیدار می شود که رئیس جمهور توانایی حمله هسته ای بدون هیچ گونه مشاوره پیشگیرانه معناداری را دارد. قوانینی برای محدود کردن این قدرت مطرح شده اند. اما تا آن زمان، سه دلقک  ـ ژنرال کلی، ماتیس و مک کستر ـ آخرین و احتمالا بهترین دفاع برای جلوگیری از شروع جنگ جهانی سوم هستند.

متحدان اروپایی خوشحال هستند که لابی آنها بر تصمیمات ایران تاثیر می گذارد. اما شادی آنها با ثبات نیست. ترامپ روشن کرده که آماده است هرلحظه و به طور کامل از معامله بیرون بیاید. در عمل، اگر تنها تئوری نباشد، سلطه آمریکا بر سیستم بانکی و ارزهای جهانی ابزار کافی را نیز در اختیار ایالات متحده قرار خواهد داد. اگر کنگره خواسته ترامپ برای تحریم های اضافی را برای سنجش انطباق ایران در مسائل غیرهسته ای مانند برنامه موشک های بالستیک بپذیرد و تحریم ها را تجدید کند، لغو و فروپاشی معاهده ممکن است در چندماه آینده به حقیقت تبدیل شود.

در عین حال آنچه به بال گشودن ترامپ برای نابودی موافقت نامه ای بین المللی تعبیر می شود هنوز هم قابل جلوگیری است. همانطور که این اتفاق درباره توافقنامه هوایی پاریس افتاد. رکس تیلرسون، وزیر امورخارجه نشان داده که تصمیم ها می تواند بازگردند. از جمله در توافق پاریس شاهد بودیم که بسیاری از ایالت ها و شهرهای ایالات متحده حرف های ترامپ را نایدده گرفته و در حفظ اهداف توافقنامه پاریس کوشیده اند.

اگر لابی ها و فشارها با دقت اعمال شوند می توانند در تغییر تصمیم ترامپ موثر باشند البته نقطه مقابل این قضیه نیز صادق است. دولت هایی مانند اسرائیل و عربستان سعودی در مقابل بدترین دشمن خود به آمریکا و ترامپ فشار آورده اند و همان ها سریعا به ترامپ برای اتخاذ مواضع و سخنرانی اش تبریک گفتند. همه اینها درحالی است که ایالات متحده به سعودی ها در یمن به طور مجانی کمک می کند و نتایج فاجعه بار آن را دیده ایم. چشم خود را روی سوابق افتضاح عربستان سعودی در حقوق بشر بسته و در مقابل از همان بهانه در برابر ایران استفاده می کند و به بیانیه ها و اقدامات تروریستی یهودی ها چراغ سبز نشان می دهد.

سعودی ها و اسرائیلی ها همچنین در متقاعد کردن ترامپ درباره نقش ایران در منطقه و حرکت علیه منافع ایالات متحده موفق بودند. کنگره جمهوری خواه و دموکرات ها هر دو از کمپین قراردادهای دفاعی و فروش اسلحه به کشورهای عربی سود می برند. طنز ماجرا این است که ترامپ دچار فراموشی تاریخی شده و آنچه انجام می شود مشابه رفتاری است که در آمریکای جنوبی و شرق اروپا از سال 1945 اتفاق افتاده است. ایران نیز همین مسیر را طی خواهد کرد. چنین سیاست هایی به ارتقای امنیت ملی، سرمایه های سیاسی و منافع اقتصادی منجر خواهد شد. وقتی که بحث درباره ایران باشد، آمریکا خود بزرگ ترین دشمن منافع خودش است و این سنتی است که ترامپ بدون آگاهی، آن را ادامه می دهد.

گاردین/ مترجم: روزبه آرش