کردها با تهدید همه پرسی دنبال امتیاز هستند

دیپلماسی ایرانی: پارلمان اقلیم کردستان عراق با برگزاری رفراندوم استقلال اقلیم در روز 25 سپتامبر 2017 موافقت کرد و به مخالفت های دولت عراق و ایران و ترکیه و نگرانی های های واشنگتن و کشورهای غربی که نسبت به احتمال انفجاری جدید در منطقه در پی برگزاری رفراندوم هشدار دادند، اعتنایی نکرد. پارلمان کردستان در حالی برای موافقت با برگزاری رفراندوم تشکیل جلسه داد که نسبت به قانونی بودن آن تردیدهای جدی وجود دارد در حالی که پارلمان نزدیک به دو سال است که تعطیل شده و صرفا برای بررسی برگزاری این همه پرسی تشکیل شده است.

این در حالی است که روز به روز زمان برای تعویق یا لغو رفراندوم تنگ تر می شود. کردستان در حالی می خواهد رفراندوم را برگزار کند که هنوز مطالبات اصلی خود را در این خصوص محقق نکرده است. مساله کرکوک هنوز حل نشده و بر سر اراضی آن و دیگر مناطق با دولت مرکزی منازعاتی وجود دارد. اگر چه این گمان وجود دارد که برگزاری همه پرسی می تواند زمینه بزرگتری را برای مذاکره با کردها برای تعریف دوباره روابط با بغداد فراهم کند.

پیش از این کردها تجربه مشابهی را در ژانویه 2005 از طریق برگزاری همه پرسی ای غیر رسمی تجربه کردند، در آن موقع آنها می خواستند ببینند که نظر اکثریت کردها استقلال از عراق است یا ماندن به عنوان جزئی از عراق. نتایج رای گیری عملا بیانگر جدایی کردها از عراق نبود، اما همه پرسی سال 2005 این قدرت را به کردها داد که بتوانند از این همه پرسی به عنوان برگه قدرتمندی برای تحقق حقوق و صلاحیت های خود بهره ببرند و اراده خود را در نوشتن قانون اساسی جدید عراق تحمیل کنند، در سال 2006 کردها توانستند بسیاری از خواسته های خود را در قانون اساسی عراق بگنجانند. در سال 2005 اقلیم کردستان به عنوان یک منطقه اتحادی جزء عراق اعلام شد و زبان کردی به عنوان زبان رسمی در کنار زبان عربی به رسمیت شناخته شد. با وجود این که دولت عراق پذیرفت این امتیازهای مهم را به کردها بدهد اما این به آن معنا نبود که آنها از عراق اعلام جدایی کنند و به استقلال تمام و کمال برسند. کردها خوب می دانند که وضعیت خودشان و منطقه در این مرحله اجازه ظهور کشوری جدید را نمی دهد. اما این نکته را هم خوب می دانند که از این وضعیت می توانند برای تحقق اهداف و دستاوردهای بزرگ تر بهره برداری کنند و استفاده از این فرصت ممکن است دیگر تکرار نشود. آرزوی کشور کردی همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند و بعید است به این زودی ها تحقق یابد، اگر چه وضعیت فعلی اقلیم برای کردها بهتر است چرا که در سایه دولت مستقل ضعیف، از اختیاراتی شبه مستقل برخوردارند، تجربه سودان جنوبی نمونه ای بارز برای کردهاست که می توانند از آن به خوبی درس بگیرند.

اما در حالی که همه پرسی فرصتی برای کردها محسوب می شود، اما مواضع ترکیه و ایران که مخالف سرسخت همه پرسی هستند نیز قابل توجه است. کما این که کشورهای عربی نیز باید اساسا خطرات تجزیه عراق را درک کنند. مواضع کشورهای عربی باید بیش از آن که در راستای دشمنی با ایران یا مخالفت با مواضع سلبی ترکیه باشد، بیشتر پافشاری بر حفظ تمامیت ارضی عراق باشد.

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11