اروپا محتاطانه در ایران سرمایه گذاری می کند

کارن گیلکیریست

دیپلماسی ایرانی : ایران روز دوشنبه قراردادی 4.8 میلیارد دلاری با کنسرسیومی تحت هدایت شرکت نفت فرانسوی توتال برای توسعه پارس جنوبی میدان گاز نفتی عظیم خود و برزگترین میدان گاز نفتی در جهان امضا کرد.

این نخستین قرارداد جمهوری اسلامی با یک کمپانی نفتی اروپایی در بیش از یک دهه اخیر است و نقطه عطفی است برای کشوری که نقش اش به عنوان یک شریک تجاری بین المللی، پس از تحریم های سال 2006 به دلیل نگرانی ها در خصوص اینکه ایران در پی ساخت سلاح هسته ای است، متزلزل شده است.

توتال 50.1 درصد سرمایه پارس جنوبی را در اختیار گرفته و به همراه شرکت ملی نفت چین، متعلق به حکومت چین، که 30 درصد سرمایه را در اختیار دارد و همچنین شرکت پتروپارس ایران (19.9 درصد سرمایه)  از سال 2021 تولید گاز برای بازار ایران آغاز خواهند کرد.

اگرچه قرارداد در نگاه اول قراردادی عادی است که حدود 18 ماه پس از برداشته شدن تحریم های اتحادیه اروپا علیه این کشور خاورمیانه امضا می شود، اما ایران امیدوار است که این قرارداد دورانی جدید از اعتماد سرمایه داران رقم بزند و لطفی ویژه باشد به تولید نفت این کشور که در مسیر افول بوده است.

ریچارد مالیسون، تحلیلگر مسائل ژئوپولتیک در "انرژی اسپکتس" از طریق ایمیلی در روز دوشنبه به سی ان بی سی گفت: "تصمیم توتال برای امضای قرارداد پارس جنوبی 11 نشانه ای محتاطانه و مثبت برای سرمایه گذاری خارجی در بخش های بالا دستی ایران است."

دیگر چه کسی حاضر به سرمایه گذاری در ایران است؟

بلومبرگ به نقل از نارندا کومار ورما، مدیر اجرایی بخش سرمایه گذاری خارجی "شرکت نفت و گاز طبیعی"، بزرگترین شرکت اکتشاف نفت هندوستان، اعلام کرد که هند، یکی از ثابت قدم ترین شرکای تجاری ایران، روز دو شنبه اعلام کرد که کنسرسیومی از شرکت های داخلی پیشنهادی 11 میلیارد دلاری برای توسعه یکی دیگر از میادین گاز طبیعی ایران، فرزاد – بی، امضا و زیرساخت های صادرات گاز را ایجاد خواهند کرد.

ایران دومین تامین کننده نفت خام به هندوستان محسوب می شود و در نتیجه هند یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خارجی در صنعت نفت و گاز ایران به حساب می آید.

هرچند روابط دیپلماتیک ممتد میان ایران و دولت ها باعث می شود که ادامه رابطه تجاری ایران و هند در این سطح دشوار باشد.

به دلیل تحریم های ایالات متحده، که ماه گذشته نیز تشدید شد، هند از تجارت با ایران از طریق دلار – مهمترین ارز تجاری جهان – منع شده یا مجبور است پرداخت ها را قطع کند یا اینکه از طریق روپیه، یا اخیرا یورو، پرداخت ها را انجام دهد.

بر اساس آمار دستگاه اطلاعات انرژی ایالات متحده ایران دومین ذخایر گاز طبیعی جهان و چهارمین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد. این بدین معنا است که 10 درصد نفت خام جهان و 13 درصد سهم اوپک در اختیار ایران است.

توتال چرا در این برهه قرارداد را امضا کرد؟

پیش از اعمال تحریم ها توتال یکی از بزرگترین سرمایه گذاران در ایران بود. اگرچه پایه های قرارداد سال گذشته ریخته شده بود، اما این گروه تجاری منتظر شفاف شدن موضع دولت ترامپ در خصوص تحریم ها شد.

پرزیدنت دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود اعلام کرد توافق هسته ای سال 2015 که در پی کاهش تحریم های ایران است را "لغو" خواهد کرد، با این حال تاکنون دست به چنین اقدامی نزده و در عوض دولت وی تحریم های جدیدی علیه برنامه موشکی ایران اعمال کرده است.

توتال با توجه به ادامه مخاطرات تاکنون فقط در یک سرمایه گذاری 1 میلیارد دلاری در ایران شرکت کرده بود. زمانی که قرارداد روز دوشنبه امضا می شد سهام توتال 1.78 درصد بود.

هرچند این قرارداد باعث احیای بخش انرژی در ایران خواهد شد که در پی سال ها غیبت شدید سرمایه گذاری در ایران متروک شده بود، اما به طور کامل بر بازار داخل ایران تمرکز خواهد کرد و احتمالا تاثیر کمتری بر بازارهای گسترده تر بین المللی بگذارد که از زمانی که در اوایل سال 2015 عرضه بیش از تقاضا باعث کاهش قیمت نفت شد در پی برقراری توازن بوده اند.

بهای نفت برنت بعد از ظهر دوشنبه 0.06 درصد کاهش یافت و به بهای بشکه ای 48.75 دلار فروخته شد و نفت خام ایالات متحده نیز حدود 0.09 کاهش یافت و به قیمت 46.08 برای هر بشکه فروش رفت.

در حقیقت وقتی شرکت هایی همچون رویال داچ شل و شرکت ایتالیایی اینی قراردادهای مشروط با ایران امضا می کنند، مسیر بازسازی بخش انرژی ایران هنوز فاصله زیادی با هموار شدن دارد. مالیسون می گوید :" تحولات دیگر چندان مثبت نیست." وی به آزادگان، دیگر پروژه میدان گاز ایران اشاره می کند که به دلیل عدم قطعیت در خصوص آینده تجارت با ایران با تاخیر مواجه شده است.

منبع : سی ان بی سی / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33