رقص شمشیر در ریاض؛ جشن آشتی‌ در تهران

دیپلماسی ایرانی: ایران به آشتی جویی با غرب رای داده است. اما تندروهای ایران و دونالد ترامپ احتمالا نقشه های دیگری در سر دارند.

در حالی که رهبر جهان آزاد با شاهزادگان عرب که شمشیر بر کمر خود آویزان دارند خوش و بش و پارس کهن را به مثابه دشمن محکوم می کرد رای دهندگان ایرانی در آن سوی خلیج فارس برای آشتی جویی رقصیدند. مردان و زنان خیابان های سراسر کشور را تسخیر و پایکوبی کردند. آن ها انتخاب دوباره حسن روحانی را جشن می گرفتند. آن ها به خاطر نگاه او برای گشایش روابط با غرب و کامیابی وی در شکست انزواطلبان و تندروها، به رهبری ابراهیم رئیسی که تنها 38 درصد آرا را در مقابل 57 درصد رای روحانی کسب کرد، غریو شادی سر دادند. در انتخابات شورای شهر ایران نیز که در همان روز انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد، اصولگرایان تمام 21 کرسی شورای شهر تهران را از دست دادند.

شکست به عادت آشنای تندروها تبدیل شده است. آخرین باری که آن ها پیروز شدند به انتخابات پارلمانی در سال 2012 باز می گردد، انتخاباتی که با تحریم کامل اصلاح طلبان همراه بود. این بار اصولگرایان کارزار بزرگی به راه انداختند، چرا که تصور می کردند از این انتخابات فقط رئیس جمهور آینده ایران بیرون نمی آید.

اصولگرایان بر شکاف های پیشین غلبه کردند و پشت سر یک کاندیدای واحد متحد شدند. آن ها بسیجی ها را در خیابان ها جمع کردند و پرچم های حزب الله را به اهتزاز در آوردند. روحانی بیشتر از قبل نمایشی لیبرال داشت و توانست آرا را به دست آورد. در روزهای نهایی کمپین وی متعصبان مذهبی را به باد انتقاد گرفت. به رای دهندگان گفت برای ارتقای آزادی های مدنی و حساب کشی از نهادهای نظامی و قضائی، رسانه ملی و خیریه های قدرتمند روحانیون و تمام آن هایی که "آزادی را خوار می شمارند" به اکثریت آرای قدرتمندتری نیاز دارد. او گفت محافظه کاران زاهد تنها " اعدام و زندانی کرده اند، زبان ها را بریده اند و دهان ها را بسته اند." این پیام قلب مردم را برد. وی بیش از هر رئیس جمهوری در ایران رای آورده است (اگر انتخابات بحث برانگیز سال 2009 را لحاظ نکنیم)، نسبت به سال 2013 پنج میلیون رای بیشتری آورد.

آیا اینک آقای روحانی می تواند به وعده هایش عمل کند؟ چند ساعت پس از پیروزی، چند فرد اصلاح طلب که در دوران کارزارها بازداشت شده بودند آزاد شدند. مشاوران او همچنین پیش بینی کرده اند که وی وزیر زن را منصوب خواهد کرد و شاید نخستین وزیر اهل تسنن در تاریخ جمهوری اسلامی. آن ها می گویند ممکن است تغییرات رادیکال دیگری نیز در راه باشد.

اما اگر روحانی در جستجوی فرا رفتن از ریاست جمهوری است نیاز به پشتیبانی عمیق حکومت دارد. آقای روحانی با روشی رادیکالی که به خرج داد محبوبیت خود را بازسازی کرده است، و سیاستمدار به شدت زیرکی است که اقدامی خلاف روحانیت قدرتمند انجام ندهد.

مشاورانش از همین حالا بر اعتبار وی تاکید می کنند: معاون فرمانده شورای عالی جنگ در جنگ ایران و عراق، دبیر شورای امنیت ملی به مدت 16 سال، و 4 سال رئیس جمهور. در یکی از نخستین سخنرانی هایش خواستار آزمایش های موشکی بیشتر شد.

احتمالا بهترین شانس تندروها دونالد ترامپ است. هیچ کس مانند یک دشمن واقعی به تندروهای ایران کمک نمی کند. آن ها از یاد نبرده اند که شش ماه پس از انتخاب دوباره رئیس جمهور اصلاح طلب ایران، جورج بوش، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، ایران را یکی از اعضای "محور شرارت" توصیف کرد. آن اظهارات آتش رویارویی را روشن کرد که در سال 2005 به انتخاب محمود احمدی نژاد، تندروی مسلم، منجر شد.

سفر آقای ترامپ به عربستان سعودی و اسرائیل برای رقبای منطقه ای ایران "تجهیزات نظامی خوشگل" به همراه داشته است. تحریم های مالی آمریکا در خصوص سرمایه گذاری جهانی در ایران نیز باعث شده است دست تندروها برای هشدار در خصوص هجوم فوری قدرت نرم و رقابت غربی ها در ایران باز بماند. آن ها می گویند انشاالله اقتصاد ویران می شود، نبرد با شیطان بزرگ اوج می گیرد و از این گذر چهار سال دیگر می توانند قدرت را باز پس گیرند.

منبع: اکونومیست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی/ ۳۳