کسی توجیه های قطر را باور نکرد

دیپلماسی ایرانی: اظهارات روز پنج شنبه شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر که اظهارات منسوب به شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر کشورش را رد کرد و گفت که در پی هک شدن خبرگزاری رسمی قطر این اظهارات دروغ منتشر شدند، هیچ کدام از طرف های ناراضی را راضی نکرد. هیچ کس حاضر نشد حرف های وزیر امور خارجه و دیگر مقامات قطری را بپذیرد و باور کند که واقعا آن چه از امیر قطر نقل شده است، دروغ بوده و وی واقعا چنین اظهاراتی بیان نکرده است. هیچ کس حتی باور ندارد که هکی در کار باشد و خبرگزاری رسمی قطر آن طور که مقامات قطری می گویند، هک شده باشد. منتقدان قطر می گویند که آن چه به امیر قطر منسوب شد با سیاست های دو دهه اخیر این کشور در قبال منطقه کاملا تطابق دارد.   

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در کنفرانس مطبوعاتی ای که وزیر امور خارجه قطر در دوحه به همراه یوسف جراد عمر احمد، همتای سومالیایی خود برگزار کرد، به دلیل حملات شدیدی که به دولت قطر طی روزهای اخیر شده است، نوعی از دست پاچگی مشهود بود.

امیر قطر در اظهارات هفته گذشته اش که بعد از سفر جنجالی و پرخرج و پرسرو صدای ترامپ به عربستان سعودی انجام شد و ریاض روی آن بسیار مانور داد و آن را سفری تاریخی توصیف کرد، گفت که ایران یکی از کشورهای قدرتمند جهان اسلام است که نمی توان نسبت به توانایی های آن بی تفاوت بود و باید کشورهای منطقه از در گفت و گو و تعامل با آن در آیند. وی همچنین به سیاست های متحدانش در شورای همکاری خلیج فارس و امریکایی ها حمله کرد و آنها را به عدم توانایی در درک واقعیت ها متهم کرد. امیر قطر همچنین رسانه های منطقه و غربی به خصوص امریکایی را متهم کرد که علیه قطر خبرپراکنی می کنند و تلاش دارند علیه قطر توطئه کنند.

این در حالی است که بعد از آن که اظهارات امیر قطر جنجال گسترده ای در میان کشورهای عربی به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به وجود آورد و برخی سیاستمداران عربی خواستار عذرخواهی او شدند، او حاضر به عذرخواهی نشد و گفت که در پس تمامی این رفتارها توطئه ای نهفته است. حتی شبکه الحدث عربستان گزارش داد که قطر سفرای خود از بحرین، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را فراخوانده و این کشورها نیز سفرای خود را از قطر فراخوانده اند. البته الحدث گزارش داد که قطر خود از سفرای این سه کشور خواسته است که خاک قطر را ترک کنند. امیر قطر در توجیه این اظهارات نیز گفت که از حرف هایش سوء برداشت شده و فراخواندن سفرای قطر از کشورهای مزبور به معنای قطع رابطه با آن کشورها نیست.  

شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر در این باره گفت که کشورش در معرض حملات رسانه ای "توهین آمیزی" است و قطر بر این حملات پیروز خواهد شد.

چهارشنبه هفته گذشته امارات متحده عربی و عربستان شبکه الجزیره، خبرگزاری قطر و رسانه های منسوب به قطر را فیلتر کردند و دسترسی آنها را از طریق شبکه های ماهواره ای خود قطع کردند.

شیخ محمد عبدالرحمان گفت: «حمله مستمری به کشور قطر به ویژه در ایالات متحده جریان دارد. خودم شخصا 13 مقاله را طی پنج هفته گذشته دیده ام که نویسنده های مختلفی در ایالات متحده نوشته بودند که همگی علیه قطر بودند.»

ناظران امور کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می گویند که قطر انتظار داشت با گفتن این که اظهارات منسوب به شیخ تمیم دروغ بوده اند و حمله هکری به خبرگزاری های قطری صورت گرفته و هکرها این اظهارات را منتشر کرده اند، از تنگنا خارج شود و کشورهای منتقد این توجیه را بپذیرند اما می بیند که هیچ کس این قصه را نپذیرفته و حتی می گویند که خود قطری ها هم نتوانسته اند خودشان را قانع کنند که واقعا حمله ای هکری صورت گرفته است.

عربستان سعودی و امارات متحده عربی تلاش داشتند سفر ترامپ به عربستان و دیدارش با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را بسیار مهم جلوه دهند و وانمود کنند که دستاوردهای سیاسی بسیاری به دنبال داشته و توانسته است که صف واحدی را با اتحاد با امریکا ایجاد کند، اما اظهارات امیر قطر این شوی سیاسی را به هم زد و یکپارچگی مورد ادعای آنها در میان کشورهای عربی و اسلامی را از بین برد. حالا آنها قطر را متهم می کنند که تلاش دارد در میان کشورهای عربی و اسلامی شکاف ایجاد کند. اکنون برای بسیاری این سوال پیش آمده که چه چیزی پشت پرده وجود دارد که سبب شده است قطر سازی مغایر با ساز حکام عربستان و امارات بنوازد و مطابق با سیاست های آنها عمل نکند.

برخی از تحلیلگران عرب مدعی اند که پادشاه عربستان، امیر سلمان بن عبدالعزیز، از زمانی که به پادشاهی رسیده تلاش کرده است با وجود عدم رضایت از سیاست های قطر با آن مدارا کند و اجازه ندهد که تفاوت دیدگاه ها در ویترین سیاسیش نمایان باشد. اما قطر با سیاست های خودمحوری اش تلاش های ملک سلمان را به باد داده است. حتی می گویند که ملک سلمان توانست دولت عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر را قانع کند که با وجود خصومت های قطر با او که در پی سرنگونی حکومت اخوان المسلمین در مصر به رهبری سیسی در سال 2013 به وجود آمد، نسبت به آن رویکرد خصمانه نداشته باشد و به حملات رسانه ای قطر که آشکارا در جهت حمایت از اخوان المسلمین است، پاسخی ندهد.

با وجود این که دوحه خیلی خوب می داند که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به مصر به عنوان یک قدرت منطقه ای که می تواند در معادلات منطقه توازن ایجاد کند و باعث حمایت و تقویت از مواضع کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شود، نیاز دارند اما توجهی به آنها نمی کند و با در اختیار گذاشتن خاک خود در اختیار نیروهای اخوان المسلمین که به دلیل سرکوب های شدید حکومت فعلی از مصر فرار کرده اند، تلاش می کند آنها را دوباره به قدرت بازگرداند و به تمایلات ریاض توجهی نکند. قطر حتی بر سر چگونگی رویارویی با تروریسم در عراق و سوریه با عربستانی ها و کشورهای متحد آنها در شورای همکاری خلیج فارس اختلاف نظر عمیق دارد و بر خلاف این کشورها که ایران را تهدیدی برای خود می دانند و می گویند باید جلوی نفوذ روزافزون ایران را گرفت، اعتقادی به تهدیدآمیز بودن ایران ندارد بلکه بر عکس به دنبال تعامل با ایران است. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس همچنین قطر را متهم می کنند که از اخوان المسلمین که در فهرست گروه های تروریستی در کشورهایشان قرار گرفته است، حمایت می کند تا در امور داخلی کشورهای عربی به واسطه حمایت از آنها دخالت کند. آنها همچنین قطر را به حمایت از گروه های تندروی تروریستی متهم می کنند و می گویند که دوحه با پول از آنها پشتیبانی می کند. قطر تمامی این اتهام ها را رد می کند.  

متخصصان امور کشورهای عربی حوزه خلیج فارس می گویند که دوحه اعتنایی به امنیت ملی کشورهای این حوزه و جهان عرب ندارد و دلیل آن هم اصرارش به حمایت بیشتر از اخوان المسلمین است، در حالی که اخوان المسلمین ثابت کرده است که قصد سرنگونی حکومت ها در کشورهای این مناطق را دارد و برای تسلط بر نهادهای حیاتی این کشورها تلاش می کند.

کارشناسان همچنین می گویند که حملات قطر بعد از نشست امریکایی – عربی – اسلامی ریاض به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی و ایالات متحده نشان می دهد که روابطی سری میان قطر با ایران وجود دارد که از کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس پنهان است. نگرانی آنها زمانی فزونی می گیرد که می بینند رابطه بسیار گرمی میان قطر با ترکیه، رقیب دیرینه عربستان وجود دارد.

هفته گذشته وزیر امور خارجه قطر هم زمان با سفر ترامپ به عربستان و خاورمیانه به عراق رفت و از بغداد خواست که با تشکیل کمیته ای مشترک میان تهران و دوحه این کشورها به حل مشکلات خاورمیانه بپردازند.