فرانسوی‌ها ثابت کردند دنبال مشکلات عمیق‌تر نیستند

محمد مهدی مظاهری، استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: در شرایطی که مردم ایران فضای تبلیغات انتخاباتی را تجربه می کنند و دغدغه انتخاب کاندیدای اصلح برای چهار سال آینده کشور را دارند، در قاره سبز نیز مردم فرانسه با حضور پای صندوق های رأی، سرنوشت 5 سال آینده کشورشان را رقم زدند. در این انتخابات امانوئل مکرون، نامزد میانه رو با کسب حداقل ۶۵ درصد آرا، توانست مارین لوپن، نامزد حزب راست گرای جبهه ملی را قاطعانه شکست دهد و به جوان ترین رییس جمهور تاریخ فرانسه تبدیل شود که در ۳۹ سالگی، به این سمت برگزیده شده است. بدین ترتیب انتخاب فردی جوان که نماینده هیچ یک از احزاب سنتی جناح چپ یا راست فرانسه نیست؛ نشان از آن دارد که مردم فرانسه از سیاستمداران کهنه کار و کم بازده کشورشان خسته شده اند و به دنبال راه جدیدی هستند که بتوانند در آن ابتکارات و نوآوری های سیاستمداران جوانتر را نظاره کنند، ضمن این که از ارزش های اصولی کشورشان نیز فاصله نگیرند. رئیس جمهور جدید فرانسه هر چند جوان است؛ اما بی تجربه در سیاست و کارهای اجرایی نیست و علاوه بر بانکداری، وزیر اقتصاد دولت ' فرانسوا اولاند' نیز بوده است.

بر این اساس، به نظر می رسد با توجه به شرایط اتحادیه اروپا و فرانسه در سال ها و ماه های اخیر، نتایج این انتخابات تأثیرات عمیقی بر وضعیت هر دوی آنها دارد. از یک سو فرانسه در طی این سال ها دچار رکود اقتصادی، بیکاری، تروریسم افسار گسیخته و سیل ورود مهاجران شده است که لطمات شدیدی به اقتصاد و صنعت توریسم پررونق این کشور زده است. فرانسه که به واسطه  انقلاب تاریخی و  ارزش های سیاسی اش، مهد آزادی و دموکراسی خوانده می شود، در دو سال گذشته هدف حملات متعدد و مرگبار تروریستی داعش و گروه های حامی آن بوده و در نتیجه وضعیت فوق العاده و فضایی امنیتی را تجربه می کند. ناامنی های موجود در این کشور، همکاری های مشترک نظامی- امنیتی فرانسه با اتحادیه اروپا و ناتو را ناکافی و غیر مناسب جلوه داده، انتقادات بسیاری را در رابطه با حضور و ورود مهاجران مسلمان به این کشور مطرح کرده و با ایجاد یک رویکرد اسلام هراسانه و ضد مهاجر، شرایط را برای روی کار آمدن راست گرایان افراطی از جمله مارین لوپن فراهم کرده است. با این وجود رأی مردم فرانسه به مکرون میانه رو نشان داد که آنها حاضر نیستند برای حل سریع مشکلات فعلی کشورشان، مشکلات عمیقتر و دنباله دار تری ایجاد کنند و کشورشان را به ورطه افراط گرایی، انزوا طلبی و کناره گیری از اتحادیه اروپا بکشاند.

برنده دیگر این انتخابات اتحادیه اروپاست که با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا دچار سستی و تزلزل شد و در هفته های اخیر نیز به واسطه پیروزی خانم لوپن در مرحله اول انتخابات فرانسه، بار دیگر تکانه جدایی عضوی قدیمی از اتحادیه اروپا را لمس کرد. لغو عضویت فرانسه از پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و مذاکره درباره برگزاری همه پرسی برای خروج فرانسه از اتحادیه اروپا از جمله اصول پیشنهادی لوپن بودند که پایه های همکاری در اتحادیه اروپا را دچار لرزش می کرد. حال با پیروزی مکرون در انتخابات، مردم فرانسه این پیام را برای اتحادیه اروپا فرستادند که راه حل مبارزه با تروریسم و ناامنی را نه در مهاجر ستیزی، بستن مرزها و خروج از ائتلاف های همکاری جویانه، بلکه در قالب همکاری های منطقه ای میسر می دانند. این پیامی است که شائبه های فروپاشی اتحادیه اروپا را تضعیف می کند و فضای آرامش و ثبات نسبی را به این اتحادیه منطقه ای باز می گرداند. 

انتخابات این دوره ریاست جمهوری فرانسه از جهتی دیگر نیز دارای اهمیت بود و با دقت در کشورهای دنیا پیگیری می شد. بعد از آن که انتخابات آمریکا به طور غیر منتظره ای به نتیجه غیر قابل پیش بینی رسید و فردی  مخالف ارزش های لیبرال دموکراسی و نظام سیاسی مستقر این کشور به قدرت رسید، جامعه بین المللی با نگرانی و بهت به انتخابات فرانسه نگریست تا ببیند آیا یکی دیگر از مهمترین دمکراسی های غربی هم با تکان سیاسی روبه رو خواهد شد و نامزدی به ریاست جمهوری خواهد رسید که مخالف همکاری و ائتلاف و طرفدار دیوار کشیدن و بستن مرزها است؟! هر چند خانم لوپن در پیام تبریک خود به آقای مکرون و طرفدارانش گفته مردم فرانسه "ادامه وضع موجود" را انتخاب کردند؛ اما به نظر می رسد  نه مردم فرانسه به خانم لوپن در واقع نه به دنباله روی از آمریکا، نه به پوپولیسم و نه به حرکت های ضد جهان گرایانه بود.