پوپولیسم هنوز در فرانسه جدی است

نویسنده: مارک رو

دیپلماسی ایرانی: پس از مشخص شدن نتایج دور نخست انتخابات ریاست جمهوری در فرانسه، غرب لیبرال نفسی به راحتی کشید. مارین لوپن از حزب دست راستی و افراطی جبهه ملی که هفته ها در نظرسنجی ها پیشتاز بود در پایان انتخابات در جایگاه دوم قرار گرفت و امانوئل ماکرون، یک سیاستمدار مستقل و میانه رو جایگاه اول را در اختیار گرفت. ماکرون، چهره ای تازه در مرکز دموکراسی اروپا تنها 39 سال دارد و انتظار می رود در دور دوم انتخابات در 7 مه به آسانی پیروز شود.

با پیروزی ماکرون در فرانسه و پیش از آن رای منفی هلندی ها به حزب دست راستی گریت ویلدرز در اوایل سال جاری، اغلب ناظران این نتایج را به معنای نارضایتی از خیزش پوپولیسمی می دانند که در رفراندوم برگزیت در بریتانیا و انتخاب پرزیدنت دونالد ترامپ در سال 2016 تاثیرگذار بود. به نظر خیلی ها قانع شده اند که جزر و مد پوپولیستی فرونشسته است.

اما هنوز، فارغ از تیتر اخبار، تصویر کاملا شفاف و یا ضد پوپولیستی موجود نیست. شمار کل آرایی که در انتخابات فرانسه به کاندیداهای ضد سیستم موجود داده شده نشان می دهد که ائتلافی پنهان از پوپولیسم فرانسوی وجود دارد که هنوز می تواند ظهور کند. در حقیقت آرایی که در دور اول انتخابات به پوپولیست ها داده شد اکثریت آرای رای دهندگان را تشکیل می دهد.

لوپن با شعارهای ضد مهاجرتی، ضد اروپایی و اقتصاد ملی گرایانه و پیام های رمزآلود در خصوص نژادپرستی، پیشروی پوپولیسم بوده است. وی هنوز گذشته ضد یهودی جبهه ملی را تغییر نداده است و در سال 2017 تعصبات حزب وی شکل ضد اسلامی نیز به خود گرفت. او آماده است تا فرانسه را از حوزه یورو و اتحادیه اروپا خارج کند – و برخلاف برگزیتی های بریتانیا – سیاست های حمایت از تولید داخلی را اتخاذ کند.

19.6 درصد آرای کاندیدای چپ افراطی، ژان لوک ملانشون را به 21.3 درصد آرای لوپن اضافه کنید تا به بلوک قابل توجهی از کاندیداهای ناراضی فرانسوی برسید. ملانشون شخصیت جذابی است و ظرفیت طرح شعارهای کوبنده دارد، مثلا می تواند از هولوگرام خود استفاده کند تا همزمان در تمام فرانسه تظاهرات به راه بیندازد. وی با فاصله بسیار کاندیدای حزب سوسیالیست، بنوا هامون، را پشت سر گذاشت. پیش از انتخابات وقتی نظرسنجی ها نشان از داشت که فاصله چندانی میان ملانشون و باقی نامزدها نیست، خیلی ها می ترسیدند که دور دوم انتخابات بین او و لوپن برگزار شود.

ملانشون همچون لوپن با مهاجرت دشمنی ندارد و از گرایش های استبدادی برخوردار نیست. اما وی برای بسیاری از کارگران غیرفرانسوی و جوانانی که نسبت به آینده اقتصادی خود بیمناک هستند به تریبون ضد جهانی شدن بدل شد.

هم او و هم لوپن نماینده رای دهندگان خشمگینی هستند که آماده اند به نظم مستقر پشت کنند. حامیان وی بی شباهت به یقه آبی های آمریکایی که در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات از برنی سندرز و بعد در انتخابات عمومی از ترامپ حمایت کردند، نیستند. ملانشون تاکنون از حمایت از ماکرون در دور دوم انتخابات سر باز زده است.

اگر آرای احزاب اقلیت ضد سرمایه داری، همچون حزب کمونیست را به مجموع 40.9 درصد آرای لوپن و ملانشون اضافه کنید این رقم از 40 درصد هم فراتر می رود. تیترهای خبری که ادعای پیروزی لیبرال دموکراسی حامی اروپا را مطرح کرده اند در برجسته کردن اینکه پیروزی مذکور چقدر شکننده بوده ناکام مانده اند. حقیقت این است که فرانسه به شدت آرای پوپولیستی دارد، نزدیک به نصف فرانسوی ها در 23 آوریل علیه وضع موجود رای دادند.

در فرانسه تغییر درصد ناچیزی از آرا به نفع ملانشون و به ضرر ماکرون می توانست دور دوم انتخابات در فرانسه را به انتخاباتی کاملا علیه وضع موجود بدل کند. علاوه بر این، اگر یک کاندیدا می توانست رای دهندگان اقتصاد ملی و ضد مهاجرت را کنار هم بسیج کند، آنچنان که ترامپ رای دهندگان کارگر و زیر طبقه متوسط را کنار یکدیگر آورد، می توانست در دور نخست انتخابات پیروز شود و در دور دوم انتخابات نیز از موقعیتی قدرتمند برای کسب ریاست جمهوری برخوردار می شد.

هرچند که رای دهندگان فرانسوی سیاست های ضد مهاجرتی، ضد تجاری، ضد مالی و ضد جهانی شدن را در دور از انتخابات پس زدند، اما این واقعیت پابرجا است که زیر سطح نتایج انتخابات فرانسه هنوز احتمال ائتلافی پوپولیستی وجود دارد. هنوز برای آن هایی که فائق آمدن لیبرال دموکراسی را جشن گرفته اند زود است که اعلام پیروزی کنند.

منبع: پراجکت سیندیکت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /۳۳