برجام بهترین شانس برای مصالحه

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ گفته است که پیمان به امضا رسیده با ایران به منظور محدود کردن جاه طلبی های هسته ای این کشور بدترین معامله ای است که تا کنون به دست آمده است. ترامپ هنگامی که پا به دفتر ریاست جمهوری بگذارد به احتمال زیاد خواهان بررسی کامل آن خواهد شد.

او نمی خواهد که ایالات متحده را به سمت خروج از پیمان هل دهد ـ آن هم پیمانی که در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درج شده اشت ـ اما در عوض او می تواند با تحریک تهران به عقب نشینی یک جانبه از این پیمان به نتیجه ای یکسان برسد. این عمل غرورآمیز می تواند ضد منافع آمریکا و ثبات منطقه باشد. اما به با توجه به ماهیت جنگ طلب انتصاب های اولیه ترامپ به نظر رفتاری روشن می رسد.

مجلس سنا هفته گذشته به ادامه ده سال اختیار رئیس جمهور برای اعمال تحریم های مالی علیه ایران رای داد. در این میان تیم انتقالی ترامپ در جستجوی یافتن راه های تقویت تحریم ها علیه ایران هستند. برای مثال آنها می توانند مجازات های مربوط به وضعیت حقوق بشر یا حمایت از تروریست را سفت و سخت تر کنند.

توافق انجام گرفته در وین در سال گذشته هدف مهم اما محدودی داشت: ایجاد تاخیر در برنامه هسته ای ایران. محدود کردن امکان هسته ای و اجازه بازرسی های سرزده برای اطمینان از انطباق فعالیت ها با توافق در ازای برداشته شدن تحریم هایی که ده ها میلیارد دلار را برای ایران آزاد می کرد. این چیزی است که تاکنون اجرا شده است. حتی اگر تحریم های جدید آمریکا که ربطی به توافق هسته ای ندارند اجرا شوند، تهران این فشارها را اقداماتی تحریک آمیز از سوی واشنگتن خواهد دید. در زمان عدم اطمینان و بی ثباتی، رهبران ایران باید خویشتن داری خود را در پاسخ به این رفتارها نشان دهند.

ترامپ و برخی از منصوبانش دائم اغراق می کنند که یا شرایط توافق را بهبود خواهند بخشید یا به کلی از آن سر باز خواهند زد. اما آنها درباره یک جایگزین صحبتی نمی کنند. به این خاطر که میانبر جنگ یک گزینه نیست. امید است زمانی که دولت جدید با این تصمیم سخت مواجه شد، منطق پشت سیاست های مورد نظر باراک اوباما، رئیس جمهوری که شانسی به جنگ نداد را درک کند.

دستاوردهای حسن روحانی، رئیس جمهور اصلاح طلب ایران، امضای پیمان وین علی رغم وجود فشارهای تندروهای داخلی و نظامیان بود. او تایید عموم مردم را نیز با پیروزی متحدانش در انتخابات مجلس به دست آورد. پایان دادن به این توافق نه تنها محدودیت ها را به روی جاه طلبی هسته ای ایران آزاد خواهد کرد بلکه خاورمیانه را در آتش یک مسابقه تسلیحات هسته ای خواهد سوزاند. همچنین شانس روحانی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2017 را کاهش خواهد داد و بازی به دست جناح تندرو خواهد افتاد.

قرارداد هسته ای موجود اگرچه ناقص اما با طول عمری 10 ساله جلوی خطرها را خواهد گرفت و توانایی ایران برای ساخت بمب هسته ای را از بین می برد. برای ایران شرایطی فراهم می آورد که رفتارهایی برای کمک به ثبات منطقه خاورمیانه نشان دهد. در مقابل نیز ایران از سرمایه گذاری های پایتخت های غربی در کشورش سود خواهد برد در حالی که برنامه گسترش توان منطقه ای خود در سوریه، لبنان، عراق و سایر مناطق را گسترش خواهد داد.

هنوز پس از سال ها مذاکره، پیمان وین نشان دستیابی به موفقیتی بزرگ است. قبل از توافق هسته ای، آمریکا یک اجماع بین المللی برای مجازات تهران با تحریم برای کشاندن پای تهران به میز مذاکره ساخته بود. این اتفاق نظر دیگر وجود ندارد. روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان که طرف های دیگر این قرارداد هستند، به اتفاق روی حمایت خود از این قرارداد باقی مانده اند.

ترامپ باید انتخاب کند که اگر می خواهد قرارداد را تضعیف کند، واشنگتن باید تمام راه به تنهایی طی کند. ایران و آمریکا موفق شده اند که با وجود تمام خصومت ها در 30 سال گذشته از هر گونه درگیری نظامی مستقیم اجتناب کنند. انتخاب یک جنگ در لحظه ای که بهترین شانس برای تنش زدایی وجود دارد، احمقانه است.

منبع: فایننشال تایمز/ مترجم: روزبه آرش