در برابر قدرت منطقه ایران، ترکیه ضعیف است

دیپلماسی ایرانی: با ادامه درگیری های مسلحانه در سوریه، و در سایه توازن نظامی که اجازه پیروزی طرفی را بر طرف دیگر نمی دهد، همچنین تلاش قدرت های جهانی برای تحمیل اراده خود در این معرکه، سبب شده است تا زیربناهای اجتماعی اهل تسنن در سوریه به شدت تضعیف شود، همان طور که در عراق نیز جایگاه اهل تسنن بعد از حمله امریکا به عراق به شدت تضعیف شده است. در مرحله بعد این نگرانی وجود دارد که جنگ آزادسازی موصل و رقه تغییرات ریشه ای در زیربناهای اجتماعی اهل تسنن به وجود آید.   

ممکن است پس از جنگ رقه شمار بسیاری از شهروندان این شهر آواره ترکیه یا شمال سوریه شوند و از مناطق تاثیرگذار بر آینده سوریه دور شوند. شبیه همان اتفاقی که بر سر موصل افتاد و بسیاری از شهروندان آن به سمت اقلیم کردستان یا استان الانبار آواره شدند که این مساله می تواند نقش موثری در آینده نقش آفرینی آنها در ترسیم آینده استانشان بگذارد.

آثار تعدد طرف های مشارکت کننده در عملیات بازپس گیری موصل و اختلاف بر سر اهداف که احیانا تناقض آمیز نیز می شود بحث و جدل های بسیاری را به وجود آورده است. به گونه ای که انتظار می رود درگیری های محلی درون منطقه ای میان گروه ها و جریان های مختلف این شهر به وجود آید.

این در حالی است که شاهدیم وجود شیعی ایران در منطقه عربی که در برابر اهل تسنن ساکن بر آن منطقه از لحاظ جغرافیایی اقلیت محسوب می شود، به شدت تقویت شده تا آن جا که توانسته است تغییرات شگرف جغرافیایی در میان اهل تسنن ایجاد کند. این مساله می تواند تغییرات دموگرافیک نیز در مناطق عربی عموما سنی نشین به وجود آورد که از موصل که نسبتا به ایران نزدیک است، آغاز می شود و با عبور از شهرهای عراق مثل تلعفر و سنجار به موازات مرزهای ترکیه با عراق و سوریه تا شمال حلب امتداد می یابد. ایران در حال حاضر در حال تقویت حضور خود در شهرهای مختلف عراق و سوریه است که می تواند توازن قوا را به سود آن در این مناطق به شدت تغییر دهد. به خصوص که در مناطق کردنشین نیز متحدان قدرتمندی دارد که سیاست های آن را به خوبی پیاده می کنند.

ایران طی سال های گذشته توانسته است شبکه های قدرتمندی را مثل حزب الله به وجود آورد و با ارتباط دادن آنها به گروه هایی مثل نیروهای بسیج مردمی در عراق و همچنین گروه های مسلح شبه نظامی موثر در سوریه، سامانه های دفاعی مهمی را در عراق و سوریه و لبنان به سود خود به وجود آورد. به گونه ای که اکنون می توان گفت تهدیدی جدی متوجه امنیت ملی ایران از سوی عراق نیست و از آن جا که ایران می تواند دایره متحدان خود را حتی به فراتر از شیعیان، در میان اهل تسنن نیز گسترش دهد این مساله می تواند موازنه ها را به شدت به نفع ایران تغییر دهد. این مساله می تواند باب میل ترکیه نباشد که حضور ایران را در مرزهایش فراتر از مناطق شرقی خود می بیند.

خیال ایران از این بابت در حالی راحت است که ترکیه به هیچ وجه در وضعیت مناسبی به سر نمی برد. ترکیه از یک سو خود را مورد تهدید کردها می بیند و از سوی دیگر داعش را به عنوان یک شبکه تروریستی تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی خود مشاهده می کند. حضور نیروهای بسیج مردمی در مناطق تلعفر که در 60 کیلومتری غرب موصل واقع شده در کنار اتحاد آنها با کردها که در حال مبارزه با تروریست های داعش هستند، وضعیتی را به وجود آورده که ترکیه احساس می کند در موقعیتی سخت گرفتار شده است. برای همین است که ترکیه بر سر عملیات مبارزه با داعش در موصل و پاکسازی این شهر از لوث تروریست ها حساسیت نشان می دهد و به بهانه ضرورت حمایت از ترک های ساکن در این شهر تلاش می کند ضمن برداشت سهمی از این معرکه تضمینی برای منافع خود در این منطقه نیز به دست آورد. این که ترکیه تهدید می کند همانند سوریه در شمال عراق نیز منطقه امن ایجاد می کند در حقیقت تلاش برای ایجاد موازنه در برابر قدرت منطقه ای رو به رشد ایران است که می تواند بر قدرت منطقه ای آن به شدت تاثیر بگذارد.

منبع: ترکیه پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11