متخاصمی که توافق با ایران را پاره نمی‌کند

نویسنده: جیم لوب

دیپلماسی ایرانی: ژنرال نیروی دریایی جیمز ماتیس، شانس این را دارد که به عنوان گزینه مورد علاقه برای وزرات دفاع معرفی شود. این پست مهم ارزش کاوش درباره نظریات او درباره ایران را دارد به خصوص وقتی که با پای حضور دو تندرو دیگر، بت مایکل فلین، مشاور امنیت ملی و مایک پومپئو، رئیس سازمان سیا هم در میان باشد. هر دوی این افراد تمایل خود را برای از بین بردن برجام اعلام کرده اند اما نظر ماتیس در این باره چیست؟

در دولت اوباما در حالی که ماتیس از سال 2010 تا 2013 به عنوان رئیس فرماندهی مرکزی کار می کرد از این خدمت برکنار شد عمدتا به این دلیل که دولت اوباما احساس کرد که او نسبت به ایران رفتاری بسیار جنگ طلبانه دارد. او ایران را به عنوان «تنها تهدید برا صلح ماندگار و باثبات خاورمیانه» می بیند و «تک بازیگر متخاصم در خاورمیانه». او معتقد است که ایران از زمان انقلاب اسلامی نسبت به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی رفتاری تهاجمی دارد. با این دیدگاه بسیار سخت است که ماتیس را به عنوان یک حامی برای ادغام ایران در ساختار جدید امنیت منطقه به حساب بیاوریم اگرچه او مستقیما و به صراحت درباره این مساله بحث نمی کند.

با این حال برخلاف فلین و پومپئو، ماتیس به روشنی طرفدار نابود کردن قرار داد نیست بلکه آن را به عنوان یک «قرارداد ناقص کنترل تسلیحاتی» می شناسد. چرا که به اعتقاد او هرگونه کنار کشیدن از توافق به خصوص در شرایطی که واشنگتن از حمایت متحدان خود برخوردار نباشد منطقه را «در یک جاده تباهی» قرار خواهد داد. او گفته است: «من می خواهم این را روشن کنم که راه برگشتی نیست. فکر نمی کنم که یک رئیس جمهور جدید، چه جمهوری خواه و چه دموکرات از این مساله نفعی ببرد و بگوید ما از حرف هایی که در این قرارداد زده ایم دست خواهیم کشید. باور دارم که اگر این کار را بکنیم تنها خواهیم شد و تحریم های اقتصادی ما به اندازه ای که پیشتر و با همراهی متحدان ما تاثیرگذار بود، تاثیر نخواهد داشت.»

اما ماتیس دیدگاه اوباما را نیز که امید داشت برجام تاثیری عمیق تر در سیاست خارجی ایران داشته باشد را ساده انگارانه می داند. او بدون شک شور و شوقی برای تلاش های فزاینده اوباما به تشویق شرکت ایالات متحده به تجارت با ایران نداشت: «زمانی که اوباما در تلاش برای زنده نگه داشتن این قرار داد است پاسخ ایران احترام به مفاد برجام اما نقض روح توافق است.»

ماتیس 5 تهدید نظامی ایران برای ایالات متحده و متحدان منطقه ای را معرفی می کند: «تهدید نهفته از برنامه های سلاح های هسته ای، برنامه های ضدحملات دریایی، برنامه موشک های بالستیک، جنگ سایبری و تهدید ناشی از حمایت ایران از شبه نظامیانی مانند حزب الله.» او به وضوح برجام را خنثی کردن تهدیدهای هسته ای می داند اما نشان می دهد که باید درباره سایر موارد خیلی جدی تر برخورد شود. یک تفکر کلیدی ماتیس این است که ایران و داعش به نوعی همکاری مخفی با یکدیگر دارند: «من داعش را چیزی جز بهانه ایران برای ادامه شیطنت در منطقه نمی دانم. ایران دشمن داعش نیست. آنها چیزهای زیادی با آشفتگی ای که داعش ایجاد کرده به دست آورده اند. من این سوال را در برابر شما قرار می دهم: کدام کشور در خاورمیانه است که مورد حمله داعش قرار نگرفته است؟ ایران و داعش بیشتر از یک تصادف است من مطمئنم.»

جنگ ایران با ایالات متحده

«در میان چالش های خاورمیانه، من فکر می کنم که ایران بالاتر از همه قرار دارد و این چیزی است که واشنگتن آن را فراموش کرده است. من دلایلی دارم که شما را متقاعد می کند: رژیم ایران در ذهم من تنها تهدید ماندگار برای ثبات و صلح در خاورمیانه است. درباره داعش و القاعده در واقع این ایران است که تهدید فوری است.»

«در زمانی بین سال های 1979 و 1983 ایران رسما در برابر تمام منافع آمریکا اعلام جنگ کرد. این وضعیت در سال 1984 زمانی که جورج شولتر، وزیر امور خارجه، ایران را حامی رسمی تروریست معرفی کرد ادامه داشت. جالب است که در سال 2012 دوباره به این نتیجه رسیدیم.»

«خشونت از دو جبهه متفاوت می آید: سنی ها که خب آنها را روشن و آشکار می شناسیم و حضور دارد. اما تا به امروز ایرانی ها جبهه اساسی دیگری بوده اند که ناشناخته باقی مانده اند.»

درباره برجام

«هدف از قرارداد به خوبی قابل درک است اگرچه در زمان خودش می شد مذاکرات بهتری نسبت به آن چه دولت کنونی انجام داده است را انجام داد. هدف استراتژیک کاملا مشخص است این که چطور جهان امن تری داشته باشیم.»

«آشکار است که ایران می تواند به سلاح دست پیدا کند همان طور که سرویس های اطلاعاتی ما به آن اعتقاد دارند... بنابراین چرا تاخیر داریم؟ دو گزینه پیش رو است. گزینه نظامی که می تواند یک یا دو سال تاخیر ایجاد کند پیش از این که فعالیت های نظامی جدی تری صورت بگیرد. یا راه دیپلملتیک با این هدف که تاخیر طولانی تری ایجاد شود.»

«ما به یک قرارداد کنترل سلاح ناقص دست پیدا کردیم. آن چه به آن رسیده ایم یک تاخیر هسته ای است نه یک منع هسته ای. ما طرحی داریم که همه چیز را بدتر می کند اما به بهترین ها امیدواریم.»

«ایران در 18 ماه یا دو سال آینده چیزهای زیادی برای به دست آوردن دارد در حالی که شانس های زیادی را هم از دست نمی دهد. آنها تلاش می کنند تا منافع اقتصادی به دست آورند.»

«اگر معامله امروز سقوط کند همه چیز به این بستگی دارد که تحریم های اقتصادی به شیوه ای اثرگذار بار دیگر برقرار می شود یا نه. ما الآن در جایی هستیم که مردم به بازار ایران جلب شده اند. اگر نتوانیم تحریم های اقتصادی را دوباره به درستی برقرار کنیم همه چیز را در مسیر نابودی قرار داده ایم.»

نصیحت هایی که ماتیس انجام می دهد

در میان توصیه های ماتیس برای به پیش رفتن بهتر سیاست های آمریکا می توان به تقاضای او برای نظارت بیشتر کنگره برای حصول اطمینان از اجرای برجام توسط قوه مجریه، اولیت گذاری فعالیت های ایران، افزایش بودجه اطلاعاتی در مورد ایران، همکاری گسترده تر با دوستان در منطقه و سازمان های جاسوسی آنها علیه ایران، قوی تر کردن حضور نیروی دریایی در منطقه و همکاری نزدیک تر با متحدان منطقه ای در دفاع موشکی، اشاره کرد.

«صحبت های آتی ما با ایران باید به مانند صحبت هایی باشد که با اتحاد جماهیر شوروی در زمان گورباچف انجام می دادیم. به عبارت دیگر متحدان خود را کاملا مطلع کنیم. ایران را را رژیمی متخاصم بدانیم و همچین به این یقین برسیم که نباید انتظارات خود را در مذاکره با ایران خیلی بالا ببریم.»

«خاورمیانه در آینده وحشتناک تر خواهد شد. جاهای خالی خاورمیانه با تروریست ها، ایران یا روسیه پر می شوند. برای بازگرداندن قدرتمان در منطقه باید توانایی و ظرفیت خود را در حل و فصل کامل ماجراها نشان دهیم.»

منبع: لوب لاگ/ مترجم: روزبه آرش