جنگ انتخاباتی فتح و حماس در شبکه های اجتماعی

نویسنده: أسماء الغول

دیپلماسی ایرانی: یازده سال از زمانی که فلسطینی ها به پای صندوق های رای رفتند می گذرد و به نظر می رسد که امروز تمایل شورای محلی انتخابات که اعلام کرده انتخابات قرار است هشتم اکتبر برگزار شود، فعالان غیرنظامی را برآن داشته تا کارزارهای انتخاباتی را پیش از موعد آغاز کنند.

این انتخابات متفاوت از انتخابات 2006 خواهد بود چرا که شبکه های اجتماعی به طور گسترده در کارزارهای پیش از موعد انتخاباتی دو طرف استفاده شده و دو قطبی فتح و حماس را بیش از پیش تشدید می کنند.

این شرایط در مطالب کاربران شبکه های اجتماعی نزدیک به حماس و با راه افتادن کارزارهایی با هشتگ های اختصاص داده شده به حمایت از این جنبش کاملا مشهود است؛ هشتگ هایی با عنوان "آماده"، "قبل و بعد" و همچنین "غزه زیباتر".

این هشتگ ها توسط حامیان فتح و فعالان مخالف حماس هم برای بیان نظراتشان مورد استفاده قرار می گیرد. در حالی که حامیان حماس تصاویری زیبا از غزه و آمارهایی از پروژه های تکمیل شده احداث مدارس و جاده ها در تحت حکومت حماس را منتشر می کنند، مخالفان آنها از هشتگ های مشابهی برای صحبت کردن درباره وخامت اوضاع در نوار غزه، از جمله گسترش فقر و بیکاری، در دوران زمامداری حماس استفاده می کنند.

شاید این کارزار شبکه های اجتماعی فقط یک آزمون برای رقابت های انتخاباتی رسمی باشد؛ مقدمه ای برای راه اندازی کمپین هایی در فضای مجازی در جریان رقابت های انتخاباتی رسمی که قرار است از 24 سپتامبر آغاز شود.     

البته برخی از همین کارزارهای پیش از موعد (و غیر رسمی) حامی حماس در شبکه های اجتماعی واکنش های خشم آلود زیادی را هم در پی داشته است. به عنوان مثال، در برخی از کمپین های انتخاباتی تصاویری منتشر شده که در آن شهروندانی در حال حمل بنرهایی هستند که بر روی آنان هشتگ عربی "قبل و بعد" با عباراتی این چنینی دیده می شود: "کودکان ما یاد می گرفتند که چطور برقصند، اما حالا یاد می گیرند که چطور از اسلحه استفاده کنند"، "مساجد ما زیباتر شده و مملو از مومنان است"، و "ما دیگر مانند گذشته دیسکو، بار و مراکز تقریحی نداریم."

بیسان شهاده، فعال اجتماعی، به المانیتور می گوید: «این کمپین نتیجه عکس دارند. این بنرها این تصور را ایجاد می کند که جامعه (در غزه) به لحاظ اخلاقی فاسد بوده و حماس آن را به مسیر درست دینی هدایت کرده است. در حالی که جامعه غزه به لحاظ تاریخی همواره جامعه ای محافظه کار بوده است.» شهاده تاکید می کند که چنین بنرهایی توهین به شعور شهروندان ساکن نوار غزه است.

هانی حبیب، ستون نویس روزنامه الیوم، هم به المانیتور می گوید: «محتوای چنین کارزارهای انتخاباتی که حماس به راه انداخته اتفاقا تبلیغ خوبی برای فتح است. حامیان فتح قویا به دنبال مقایسه کردن شرایط نوار غزه پیش و پس از حکومت فتح هستند.»

هاضم قسیم، یکی از سخنگویان حماس، درباره واکنش های خشم آلود برخی نسبت به کمپین "قبل و بعد" گفته که جنبش او (حماس) هیچ ارتباطی به رقابت های پیش از موعد انتخاباتی که در حال حاضر در غزه  به راه افتاده ندارد. قسیم توضیح می دهد که این هشتگ ها توسط گروهی از جوانان مشتاق (به طور خودجوش) به راه افتاده است. او به المانیتور می گوید: «این کمپین نمی تواند به عنوان کمپین انتخاباتی حماس در نظر گرفته شود، چرا که جنبش به منشور امضا شده توسط گروه های فلسطینی در کمیسیون مرکزی انتخابات متعهد است. در این منشور آمده که تمامی طرفین باید به چارچوب زمانی تعیین شده توسط قانون برای تبلیغات انتخاباتی احترام بگذارند. به همین دلیل در صورتی که ما درباره فهرست کاندیداهای مورد حمایت خود تصمیم گیری کنیم، کمپین انتخاباتی ما کاملا حرفه ای رفتار خواهد کرد. این (هشتگ ها) انتخابات های سیاسی نیستند.»

این در حالی است که رسانه های حامی حماس در نوار غزه از جمله خبرگزاری شهاب، سایت خبری الرساله، و فلسطین آنلاین آشکارا از این کمپین های زودهنگام و هشتگ ها حمایت می کنند؛ آنها حتی برخی از مطالب آنها را در شبکه های اجتماعی خود به طور گسترده منتشر می کنند. همچنین بنرهای بزرگ انتخاباتی که این روزها به طور گسترده در سطح شهر دیده می شود، تردیدهای زیادی را درباره قابلیت و نفوذ گروه های جوانی که حماس ادعا می کند در پس این تحرکات هستند ایجاد کرده است.

حبیب و شهاده همچنین در مطالب جداگانه ای به تبلیغات گسترده در حمایت از حماس در خطبه های مساجد اشاره می کنند که با صدای بلند در خیابان ها شنیده می شود، به ویژه در روزهای جمعه که اغلب موضوع آن درباره فساد دولت فتح و دستاورهای مثبت حماس است.    

حبیب به المانیتور می گوید: «در سال 2006 حماس نمی توانست مانند امروز حمایت مساجد را داشته باشد، چرا که در آن زمان کنترل مساجد را مانند امروز در دست نداشت. به همین دلیل است که امروز در کنار تلاش برای تمرکز بر روی بازسازی چهره دستاوردهای نظامی خود در شبکه های اجتماعی، تبلیغات مذهبی را در مساجد به راه انداخته است.»

در انتخابات 2006 (در غیاب شبکه های اجتماعی امروز) حماس ارتباطی مستقیم را با رای دهندگان برقرار کرده و خدمات اجتماعی گسترده ای را به شهروندان ارائه می کرد که نتیجه هم داد. اما امروز شرایط تغییر کرده است. حماس بیش از 10 سال است که در سایه محاصره سنگین نوار غزه، فقدان آزادی، جنگ های مکرر و یک اقتصاد رو به زوال بر این منطقه حکومت می کند. بانک جهانی در ماه می 2015 گزارش داده که "اقتصاد غزه در آستانه فروپاشی است."

یازده سال پس از آخرین انتخاباتی که در نوار غزه برگزار شده و در شرایط دو قطبی عمیق میان حماس و فتح، آیا این کارزارهای انتخاباتی می توانند رای دهندگان را ترغیب کنند که دوباره به حماس رای دهند؟  

منبع: المانیتور/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/30