فرار رو به جلوی رفیق امریکایی معمر قذافی

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، نامزد پیشتاز جمهوری خواهان، هیچ گاه نشده دیکتاتوری را ملاقات کرده و شیفته او نشده باشد. موضع گیری های دیگر او درباره سایر امور هم عجیب و غریب است اما از سر اتفاق نیست. به عنوان مثال، مواضع دیرپای او مبنی بر این که ایالات متحده باید از تعهدات خود نسبت به پیمان ناتو شانه خالی کند هم محصول عدم درک او از نظریه بازدارندگی نیست.

سخنان عجیب و غریب او درباره اوکراین هم، که به طور ضمنی پذیرش فتح کریمه توسط ولادیمیر پوتین بود، زاییده جهل او از امور بین الملل نیست. گرچه جریان رسانه ای ترجیح می دهد که ترامپ را به عنوان دلقکی توسط تیمی از مشاوران کمیک چون پل مانافورت احاطه شده، مسخره کند اما واقعیت این است که او یک جهان بینی جامع تدوین کرده است.

یکی از بخش های این جهان بینی تحسین دیکتاتورها و تمایل برای دسترسی داشتن به آنان به عنوان ابزارهای کارآمد و پولساز است. بخش دیگر، ذهنیت حاصل جمع صفر اوست که باعث می شود تمایل داشته باشد تا به دشمنان وصل شود و در مقابل بخواهد که در برابر متحدانمان سختگیری کند. بر اساس این جهان بینی، ترامپ می خواهد که به هر قیمتی پیروز باشد، حتی اگر هزینه اش ضربه زدن به دوستان قدیمی باشد.

ترامپ و قذافی: دوستان قدیمی

چیزی بیش از مدل موهای معروف، ترامپ و معمر قذافی را کنار هم قرار داده است: ظاهر اعطای مجوز برای سفرهای متعدد ترامپ به سواحل مدیترانه لیبی یا انعقاد یک قرارداد کلان پرسود با صندوق ثروت ملی این کشور. از سوی دیگر، جمعه های بسیاری علی الاوجلی، سفیر وقت لیبی در واشنگتن، اول وقت شهر را برای بازی گلف با ترامپ در امارت باشکوهش در فلوریدا ترک می کرد.

زمانی که قذافی برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک آمد به دنبال برپایی خیمه خود در شهر بود که با مخالفت مایکل بلومبرگ، شهردار نیویورک روبه رو شد. او سپس به دلیل چالش های قانونی برای بازگرداندن عبدالباسط المقراحی، بمبگذار لاکربی به اسکاتلند از استفاده از یک پینت هاوس مجلل در ایست لند هم منع شد. زمانی که به نظر می رسید قذافی مجبور است تا در یک خوابگاه مخصوص جوانان مستقر شود دونالد ترامپ اجاره کاخ وستچستر خود را به او پیشنهاد کرد. ترامپ اما بعدها در واکنش به اعتراض ساکنان محلی به این پیشنهاد، پول اجاره خود را از قذافی گرفت اما اجازه نداد که چادرش را در محوطه اماراتش برپا کند. داستان دوستی شکست خورده آنان چیزی بیش از جفتک اندازی های دونالد ترامپ است. این نشان می دهد که ترامپ به منافع خود، پشت پا زدن ها و بازی کردن با دوستی ها چگونه نگاه می کند. در حقیقت، ترامپ دیکتاتورها را دوست دارد چون امتیاز ویژه دسترسی به متملقان و خودی ها را در یک سیستم فاسد فراهم می کنند. ترامپ همین رویکرد را هم در سیستم اقتصاد داخلی امریکا دنبال می کند. (تیم مشاوران اقتصادی او مجموعه ای از ثروتمندان و بانکداران آمریکایی سفیدپوست است). در سیستم اقتصادی ترامپ گروه های ممتاز (مردان سفید پوست و ثروتمندان) از امتیازات دولتی منتفع می شوند در حالی که غیرخودی ها (اقلیت ها، مهاجران و غیره) به این امتیازات دسترسی نخواهد داشت.          

در مورد لیبیایی ها نیز ترامپ به دنبال دسترسی به همین خودی ها و امتیازات بود تا بعدها بتواند به سادگی از آنان بهره برداری کند. مساله بعدی این که رفتار ترامپ با قذافی نشان می دهد که او چگونه و با چه سرعتی حاضر است که دوستان سابق خود برای مصالح سیاسی فدا کند. در فوریه 2011 همزمان با آغاز بهار عربی ترامپ از کمپین حملات هوایی برای سرنگونی متحد سابق خود حمایت کرد. با این حال او هیچ تمایلی نداشت که به لیبیایی ها برای سرنگون کردن مسالمت آمیز دیکتاتورشان کمک کند.

او حالا هم در سال 2016 در شرایطی که پیشتر بارها با مداخله نظامی امریکا در امور بین الملل مخالفت کرده، در مورد لیبی تلاش کرده است تا با عقب نشینی از مواضع پیشین خود، هیلاری کلینتون را مسئول خرابکاری ها در لیبی معرفی کند و بار دیگر به دکترین شکست خورده مداخله بشردوستانه متوسل شود.  

بنغازی در صدر اخبار

جمهوری خواهان قویا تلاش دارند که فاجعه بنغازی را در صدر اخبار نگه دارند. زمانی که کمیته بنغازی گزارش نهایی خود را بیست و هشتم ژوئن منتشر کرد، تری گودی، نماینده جمهوری خواهان و رئیس هیات ویژه تحقیقات حملات سپتامبر 2012 به کنسولگری آمریکا در بنغازی لیبی، یک ضمیمه را به آن اضافه کرد به این امید که گزارش تاحدی تیره و تار شود؛ چرا که در غیر این صورت این گزارش کلینتون را از اتهاماتی که به ویژه از ناحیه جمهوری خواهان مطرح می شود تبرئه می کرد. جمهوری خواهان از این هم فراتر رفتند و در گردهمایی ملی خود از والدین سربازان کشته شده در بنغازی دعوت کردند و آنها در این گردهمایی کلینتون را شخصا مسئول این حمله و مرگ فرزاندنشان خواندند.

احتمالا در ماه های باقی مانده تا انتخابات ترامپ بارها کلینتون را برای انفجار کنسولگری آمریکا در لیبی و حضور داعش در این کشور سرزنش خواهد کرد. اما در مقابل کلینتون به جای رو کردن دورویی جمهوری خواهان در مساله لیبی، احمقانه به یک بازی دفاعی رو آورده است. او در گردهمایی ملی حزب دموکرات از عملکرد خود در لیبی دفاع نکرد. در واقع بار بعدی که ترامپ در یک سخنرانی یا مناظره ای به کلمه لیبی اشاره کرد، کلینتون باید او را با ارتباطات لیبیایی خودش در هم بکوبد.

منبع: الجزیره / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 30