سکولاریسم خشن مشکل‌ساز است

نویسنده: دنیل بیمن 

دیپلماسی ایرانی: حداقل 84 نفر در حادثه نیس در فرانسه کشته شدند. باور بر این است که داعش یا یکی از حامیان وی با این حمله در ارتباطند. در حالی که همگان در ترس و بهت فرو رفته بودند، رسانه ها اخبار مربوط به تلفات این حادثه، قربانیان و عاملان را مخابره می کردند.

در روزهای آتی خبرهای بیشتری در مورد این حادثه منتشر خواهد شد، اما هم اکنون می دانیم که اروپا با مشکل تروریسم مواجه است و این مشکل می تواند روز به روز هم بدتر شود. یکی از دلایل افزایش حملات تروریستی را می توان موفقیت های آمریکا، فرانسه و دیگر کشورها مقابل داعش در عراق و سوریه و آسیب های وارد شده به آنها در نقاطی مثل لیبی دانست. داعش که از زمان پیش روی های خود، تاسیس خلافت را با صدای بلند اعلام کرده، برای جبران شکست های اخیر به موفقیت هایی در سایر مکان ها نیاز دارد. در اوایل ماه جاری میلادی جان برنان هشدار داد که پیش بینی می شود که با افزایش فشارها بر داعش، این گروه افراط گرا حملات تروریستی خود را بیشتر کند.

رد شدن از روی مردم با کامیون یکی از انواع جدید خشونت از سوی داعش است. شاخه یمن القاعده نیز پیشتر حامیان خود را به استفاده از این شیوه ترغیب کرده بود. حملات نیس چهارمین حمله تروریستی در اروپا طی 8 ماه اخیر است: تروریست های وابسته به داعش در نوامبر 130 نفر را در پاریس کشتند. در ماه مارس عاملان انتحاری 32 نفر را در بروکسل کشتند و دو هفته پیش نیز 3 مرد که گفته می شود با داعش پیوند داشته اند، بیش از 40 نفر را در فرودگاه استانبول کشتند.

این حملات به شکلی اجتناب ناپذیر منجر به افزایش  اقدامات اطلاعاتی علیه شبکه های مشکوک به ارتباط با داعش می شود. متاسفانه، احتمال تقویت صدای مخالفت با مسلمانان نیز در فرانسه و اروپا بیبشتر شده و حس بیگانه شدن آنها از جامعه بیشتر می شود. داعش از این حس خشم و انزجار بهره برداری کرده و خطر حملات آتی افزایش می یابد.

ملت های اروپایی با انواع مختلفی از تهدید از سوی داعش مواجه هستند. اولین تهدید تعداد بسیار زیاد ستیزه جویانی است که از اروپا به عراق و سوریه رفته اند تا زیر پرچم داعش و دیگر گروه های افراطی بجنگند. ( نزدیک 5هزار نفر)  نزدیک به 900 نفر از آنها ( حدود 200 زن) اهل فرانسه هستند.  بیش از 130 نفر از آنها کشته شده اند و تقریبا 250 نفر بازگشته اند. باقی نیز به نظر می رسد که در عراق و سوریه مانده اند. حملات پاریس نشان داد که چه خطری از سوی این جنگجویان می تواند متوجه فرانسه شود. حضور در منطقه جنگی به آنها فرصت داده که مهارت های جنگی را آموخته، با تفکر داعش عجین شده و شبکه ای برای حملات آتی تشکیل دهند. به علاوه، رهبران داعش می توانند عملیات های خود را برای به دست آوردن حداکثر تاثیرات هدایت کنند. با افول خلافت خودخوانده داعش عمده ستیزه جویان آن به کشورهای خود باز می گردند. این باور نیز وجود دارد که بیش از یک هزار فرانسوی بدون سفر به عراق و سوریه رادیکالیزه شده اند و این خود می تواند مبین خطری دیگر باشد. این افراد بدون سفر به سوریه و عراق و به طور غیر مستقیم از رهبران داعش خط می گیرند.

گروه سوم را می توان گرگ های تنها خواند. این افراد بدون این که ارتباط مشخصی با رهبران یا اعضای داعش داشته باشند، تنها از داعش یا دیگر گروه های افراطی الهام می گیرند. حملات سن برناردینو و اورلاندو را می توان در این طبقه جای داد.

همان طور که تا کنون دیده ایم، فرانسه کشوری آسیب پذیر در حوزه تروریسم است. فرهنگ سیاسی فرانسه با معضل مبارزه با تروریسم مواجه است. از 5 کشوری در اروپا که با مشکل تروریسم دست و پنجه نرم می کنند، چهار کشور فرانسوی زبان هستند. بخشی از مشکل، جمعیت بزرگ جوانان بیکاردر مناطق شهری است که بستر لازم برای جذب نیرو از سوی گروه های افراط گرا را فراهم می کند. اما بخش دیگری از مشکل نیز به سکولاریسم خشونت آمیز فرانسه بر می گردد که به زنان مسلمان اجازه استفاده از حجاب در مدارس را نمی دهد. بسیاری از مسلمانان این قانون را تجاوز به حریم عقاید مذهبی خود می بینند. اعتماد مسلمانان در فرانسه به حکومت اندک است. این حس تحقیر که در مسلمانان به وجود آمده را باید در کنار دعاوی جنبش راست گرای افراطی و سرزنش مداوم مهاجران مسلمان و بستر فراهم برای افراط گرایی قرار داد.

ادامه عملیات نظامی و اطلاعاتی از سوی نیروهای ائتلاف علیه داعش ضروری است، اما موفقیت آن زمان بر است و در نهایت هم نمی تواند مشکل تروریسم را رفع کند. ممانعت از حملاتی مانند آنچه در نیس اتفاق افتاد، دشوار است. متاسفانه محتمل ترین واکنش پس از حملات نیس، واکنش بدتر است: افزایش تخاصم علیه مسلمانان اروپایی و فرانسه و پیشبرد سیکلی که کار را برای سرویس های امنیتی اروپا دشوارتر می کند.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25