چرا فرانسه؟

نویسنده: مایکل ا.هانلون 

دیپلماسی ایرانی: حملات وحشتناک نیس در چهاردهم ژولای همه را متعجب کرده است. فرانسه به عنوان کشوری که تلاش بسیاری برای ارتقای دموکراسی و حقوق بشر در داخل و خارج انجام داده است، هزینه گزافی پرداخت می کند.

آن چه تا کنون می دانیم این است که یک فرانسوی تونسی الاصل عامل این حادثه وحشتناک بوده است. مشکلات زندگی زناشویی، از دست دادن شغل و افسردگی از دلایلی است که بر وضعیت روحی و ذهنی وی و مبادرت به این اقدام وحشتناک دخیل بوده است. شاید به زودی اعلام شود که داعش به طور مستقیم یا غیرمستقیم الهام بخش این حادثه بوده است.

این حادثه این سوال را برمی انگیزد: چرا فرانسه؟ به نظر من تحلیل هایی که سیاست های فرانسه، سکولاریسم و محدودیت هایی آن در مورد رعایت حجاب را مسبب این حوادث می دانند، قانع کننده نیست. پیامدهای سیاسی این دست از تحلیل ها نیز می تواند نگران کننده باشد. چرا که تفسیر اشتباه می تواند این سوال را به وجود آورد که آیا فرانسه باید در سیاست های خود تجدیدنظر کند؟ تجدید نظر در سیاست های فعلی می تواند منجر به مماشات طلبی مقابل خشونت شود که با ذات فرهنگ فرانسوی و جامعه آن در تضاد است.

در زیر چند دلیل ارائه شده است که نشان می دهد نباید فرانسه و سیاست های آن را به خاطر وقوع چنین حوادثی سرزنش کنیم.

- در ساده ترین سطح می توان مطرح کرد که هنوز اطلاعت دقیقی در مورد مجرم و انگیزه آن در دست نیست. بر اساس آن چه تا کنون می دانیم مشکلات شخصی- مانند حوادث اورلاندو- عامل اصلی این حادثه دلخراش بوده است.

- باید در مورد استخراج قوانین کلی از حملات موردی جانب احتیاط را حفظ کرد. در دنیای غرب از 2000 تا کنون حملاتی تروریستی دیگری در نیویورک، واشنگتن، اسپانیا، لندن، سان برناردینو، اورلاندو و روسیه اتفاق افتاده است و هیچ یک فرانسوی زبان نبوده اند. حتی بلژیک هم به لحاظ زبانی و فرهنگی کشوری مختلط است.

- به دلایل جغرافیایی و تاریخی تعداد شهروندان فرانسوی که کشور خود را ترک کرده تا به سوریه و عراق رفته و به داعش بپیوندند و سپس به فرانسه بازگشته اند، نسبت به سایر کشورهای اروپایی بیشتر است. اما نمی توان فرانسه را در این زمینه بی نظیر خواند.

- اروپا در کلیت خود با یک مشکل جدی مواجه است که آمریکا یا بریتانیا با آن مواجه نیستند؛ شبکه مجرمان در اروپا تا حد زیادی با شبکه های تروریستی و افراط گرا هم پوشانی دارد. شاید این موضوع با حملات نیس بی ارتباط باشد، اما افراط گرایان در فرانسه و بلژیک می توانند با استفاده از کانال های غیرقانونی برای جابه جایی افراد، پول و تسلیحات استفاده کنند که برای تروریست ها در جایی مثل انگلیس این امکان فراهم نیست.

بیشترین میزان حملات تروریستی از سوی مسلمانان افراط گرا در جوامعی رخ می دهد که بیشتر مسلمان در آن وجود دارد و این ربطی به سیاست های فرانسه ندارد.

شکی وجود ندارد که تلاش برای مبارزه با تروریسم و اقدامات اطلاعاتی مقتضی برای اجتناب از بروز حملات تروریستی ضروری است. از سوی دیگر ارتقای انسجام اجتماعی نیز لازم است. اما در مورد ارتباط دادن این حوادث با سیاست های فرانسه باید محتاط بود.

منبع: اندیشکده بروکینگز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25