خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به نفع ناتو است

دیپلماسی ایرانی: رای دهندگان انگلیسی نظر خود را اعلام کردند و انگلیس قراراست اتحادیه اروپا را ترک کند. ایالات متحده و انگلیس با سیلی از اخبار بد که این تصمیم گیری به همراه خواهد داشت، روبه رو خواهند شد: اخبار بدی که آشفتگی اقتصاد جهان، تضعیف اقتصاد انگلیس، تضعیف نهادهای سیاسی در اتحادیه اروپا و تقویت احتمال جدایی اسکاتلند از بریتانیا تنها نمونه های انگشت شماری از این چالش هاست. نهادهای سیاسی و اقتصادی غربی همگی نگران نتیجه همه پرسی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا (برگزیت) هستند، در این میان اما یک استثنا وجود دارد: "ناتو".

برگزیت برخلاف آن چه انتظار می رود، به چند دلیل باعث تقویت ناتو خواهد شد. نخست، شرایط محتاطانه حاکم میان تمام اعضای ناتو است که شامل اعضای اتحادیه اروپا، به همراه ایالات متحده، کانادا، نروژ و ترکیه می شود، نگرانی نسبت به ماجراجویی های ولادیمیر پوتین در روسیه. هدف کرملین همواره این بوده که قوی ترین بازیگر سیاسی قاره اروپا باشد و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که به دنبال راه هایی برای بهره برداری از تاثیرات گریز از مرکز همه پرسی برگزیت در دموکراسی های شکننده فعلی غربی در اروپا باشد. ناتو از زمان تاسیس بیشترین توازن نظامی را در برابر این تلاش های روسیه ایجاد کرده و بنا براین می توان انتظار داشت که سهم اروپا دراین پیمان افزایش پیدا کند.          

دوم، با خروج از اتحادیه اروپا، ارتش انگلیس منابع و نیروی انسانی بیشتری برای حمایت از ناتو در اختیار خواهد داشت. انگلیس مانند نروژ با یک اقتصاد قوی اروپایی که عضو اتحادیه اروپا نیست، می تواند عضوی فعال در ناتو باشد. بریتانیای پس از اتحادیه اروپا کشتی ها، نیروی نظامی و هواپیماهای بیشتری برای استقرار در عملیات ناتو خواهد داشت، چرا که مجبور نیست تا از عملیات نظامی اتحادیه اروپا مانند عملیات مبارزه با دزدان دریایی در سواحل شرق آفریقا یا ماموریت های اتحادیه اروپا در منطقه بالکان حمایت کند. انگلیسی ها از این پس این امکان را دارند که افسران رده بالای بیشتری را در سلسه مراتب فرماندهی ناتو داشته باشند. در حال حاضر بسیاری از فرماندهان ارشد ناتو دو شغله بوده و هم زمان در ساختار نظامی اتحادیه اروپا و ناتو فعالیت دارند.

سوم، منفعت خروج انگلیس از اتحادیه اروپا برای ناتو کاهش دامنه رقابت میان اتحادیه اروپا و ناتو خواهد بود، رقابتی پنهان اما واقعی. ماموریت های نظامی اتحادیه اروپا و ناتو علیه دزدان دریایی در سواحل آفریقا را در چند سال گذشته در نظر بگیرید. اتحادیه اروپا و ناتو، هر یک، اولویت های استراتژیک متفاوتی در این عملیات داشتند. اتحادیه اروپا بیش از ناتو بر لزوم قدرت نرم این عملیات تاکید داشت. این رقابت در افغانستان و منطقه بالکان نیز آشکار بود، جایی که هر دو سازمان ناتو و اتحادیه اروپا در طول زمان ماموریت ها و اولویت های متفاوتی داشتند. از آن جایی که انگلیس دیگر تعهدی در قبال حمایت از عملیات اتحادیه اروپا نخواهد داشت، ارتش این کشور قادر خواهد بود که صرفا بر روی کار خود در ائتلاف ناتو تمرکز کند. با توجه به این که برگزیت توان نظامی انگلیس را از اتحادیه اروپا خواهد گرفت، انتظار می رود که توان نظامی اتحادیه اروپا قدرت رقابت خود با ناتو را تاحد زیادی از دست بدهد. این مساله قطعا باعث افزایش حجم کار ناتو و البته افزایش کارآیی این پیمان خواهد شد.

و در آخر این که، دولت جدیدی که در انگلیس بر روی کار خواهد آمد احتمالا انگیزه زیادی برای شراکت با ناتو خواهد داشت. حالا که انگلیسی ها انتخاب کرده اند در حوزه اقتصادی یک بازیگر نسبتا حاشیه ای در عرصه بین المللی باشند، دولت این کشور اگر می خواهد که ارتباط ویژه خود را با واشنگتن حفظ کند، مجبور است برای نشان دادن ارزش خود در این شراکت به دنبال راه های جدیدی باشد: شراکتی که برای این کشور به یک سنت تبدیل شده و لندن به آن معتاد است.

انگلیس بدون شک محاسبه خواهد کرد که ادامه دادن یا بهبود همکاری خوبش در ناتو، راه خوبی برای نشان دادن این حسن نیت است.  

تمام این مزایای نظامی که بیشتر تاکتیکی هستند را البته نمی توان در زمره منافع استراتژیک بلندمدت یا دائمی در نظر گرفت. در واقع، سخت است که بتوان پیش بینی کرد چگونه بحران سیاسی در اروپا از همین برگزیت آغاز خواهد شد. هنوز هم احتمال جدایی های بیشتر در اتحادیه اروپا جدی است، تحولاتی که می توانند تخم درگیری های واقعی و ناآرامی های بیشتر در قاره اروپا بکارند. این درگیری ها به راحتی می تواند به ایالات متحده کشیده شود، همان طوری که جنگ های جهانی قبلی این طور شدند.

واقعیت این است که اتحادیه اروپا در چند دهه گذشته نقش به سزایی در حفظ صلح و آرامش در اروپا داشته است. و اکنون این خطر وجود دارد که در صورت فروپاشی این اتحادیه، تنش های ژئوپلیتیکی قابل توجه خواهند بود. همین مساله باعث شده که در چند هفته اخیر این پرسش مطرح شود که واشنگتن چطور باید امنیت سیاست های خود در قبال اروپا را حفظ کند.

به نظر می رسد، ایالات متحده باید با تمام توان نشان دهد که باقی اتحادیه اروپا (فارغ از انگلیس) هنوز ارزش شراکت و همکاری خوب دیپلماتیک و نظامی دارد. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا عملیات نظامی نسبتا خوبی در بالکان، سومالی و افغانستان داشته است. ایالات متحده باید به فرانسه و آلمان که همچنان نقش پررنگی دراتحادیه اروپا دارند کاملا شفاف بگوید که واشنگتن قصد دارد به همکاری خود با آنها در مسائل نظامی و امنیتی ادامه دهد. هیچ شکی نیست که ما به لحاظ سیاسی، اقتصادی و نظامی وارد یک عصر دشوار بین المللی شده ایم. تاثیرات منفی برگزیت سال ها طول خواهد کشید تا خود را نشان دهد اما ناتو اکنون قوی تر از گذشته به نظر می رسد.  

منبع: فارین پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/30

انتشار اولیه: پنج شنبه 10 تیر 1395 / انتشار مجدد: چهارشنبه 23 تیر 1395