برجام نقشه راه روابط ایران و اتحادیه اروپاست

دیپلماسی ایرانی: نشست «بررسی روابط ایران و اتحادیه اروپا در دوران پسابرجام» با حضور سعید خالوزاده، استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر ارشد مطالعات اروپا و رافائل ماریلّو، استاد دانشگاه و بنیانگذار گروه تحقیقاتی روابط بین المللی و مطالعات اسلامی در مرکز پژوهش های دیپلماسی ایرانی برگزار شد. محورهای مهم اظهارات سخنرانان را در ادامه می خوانید:
رافائل ماریلو:
- ارتباط اتحادیه اروپا با ایران در چارچوب اتحادیه ای علاوه بر کشورهای اروپایی، اولین تجربه آن بود.
- در دوره احمدی نژاد روابط ایران و اروپا متاثر از سیاست های آمریکا شد.
- اتحادیه اروپا هیات رسمی در ایران ندارد و یکی از محورهای سفر فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران گفت وگو درباره افتتاح دفتر جهت حضور هیات اروپایی خواهد بود.
- سیاست اتحادیه اروپا درباره ایران بیشتر درباره مسائل امنیتی بود اما باید روابط وارد فاز غیرامنیتی شده و روابط اقتصادی گسترش یابد.
- اتحادیه اروپا خریدار انرژی از روسیه و ایران است و به همین دلیل میان این دو کشور در ارتباط با اروپا رقابت وجود دارد.
- اتحادیه اروپا آمادگی کاملی برای همکاری با ایران دارد و می توان انتظار داشت پس از بحران اوکراین، ایران بتواند نیازهای اروپا در حوزه گاز را تامین کند.
اروپا می تواند در حوزه تامین انرژی پاک و رفع مشکلات محیط زیستی همکاری کند.
- عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی (WTO) یکی از مشکلات موجود در برقراری روابط اقتصادی است که ایران باید در جهت عضویت به این سازمان تلاش کرده و با برقراری روابط اقتصادی ویژه با اتحادیه اروپا راه را برای این کار هموار کند.
- هزینه سفر به ایران برای توریست های اروپایی بالاست. کمبود امکانات اقامتی و تسهیلات رفاهی برای توریست های خارجی مشکلی جدی است و همین عامل موجب شده تعداد گردشگران اروپایی که اکثر آنها ایتالیایی هستند، بسیار اندک باشد.
- یکی از زمینه های همکاری مشترک ایران و اتحادیه اروپا، مبارزه با ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به اروپاست. این همکاری ها باید گسترش یابد.
در سال ۲۰۱۳ از هر ۱۰ نفر، ۸ نفر در اروپا نگاه منفی به ایران داشتند.
- مشکلات ایران و اتحادیه اروپا در حوزه حقوق بشر همچنان پابرجاست.
- ارتباط اتحادیه اروپا با آمریکا به منزله عدم استقلال اروپا نیست بلکه به معنای کسب منفعت از وجود ارتباط با آمریکاست.
- دموکراسی ایران با دیگر کشورهای منطقه قابل قیاس نیست ولی روابط ایران و اتحادیه اروپا مستقل از روابط اروپا با عربستان سعودی و دیگر کشورهاست است و نمی توان در موضوع حقوق بشر گفت چرا اروپایی ها موضوع حقوق بشر در عربستان را مد نظر قرار نمی دهند درحالیکه برای اروپا نقض حقوق بشر در عربستان نیز حا ئز اهمیت و پیگیری است.
- نگاه اتحادیه اروپا درباره وضعیت حقوق بشر در ایران متکی بر واقعیات عینی نیست.
سعیدخالوزاده:
- بیش از ۸۵ درصد صادرات انرژی ایران به کشورهای اروپایی بود که با اعمال تحریم ها این روند متوقف شد. روابط ایران با کشورهای اروپایی پیش از تحریم ها ۳۰ میلیارد یورو بود که به ۶.۵ میلیارد یورو کاهش پیدا کرد.
- اجرای برجام نقطه عطفی در روابط ایران و اتحادیه اروپاست. سفر آقای دکتر روحانی ۱۰ روز پس از اجرایی شدن برجام به اروپا حائز اهمیت است.
- گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپا به تقویت جایگاه منطقه ای هر دو طرف منجر می شود.
- ایران شیعه نزدیکی بیشتری به اروپای مسیحی دارد تا جهان عرب سنی. از این جهت دیدار آقای روحانی با پاپ فرانسیس دارای اهمیت زیادی بود.
- اروپایی ها منتظر اجرایی شدن برجام نماندند و طی دو سال پیش بیش از ۱۰۰ هیات اقتصادی اروپایی به تهران سفر کردند.
- در مذاکرات ۱+۵ با وجود نقش مهم آمریکا، نباید نقش اروپا را نادیده گرفت. خانم کاترین اشتون، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مسئول هماهنگی مذاکرات هسته ای با ایران بود که پس از وی خانم فدریکا موگرینی هم چنین جایگاهی برعهده داشت.
- یکی از آثار مهم اجرای برجام گسترش روابط ایران و اروپاست.
- اروپایی ها آمریکا را متقاعد کردند که مشکل با ایران را می توان از طریق مذاکرات حل کرد و دیپلماسی نرم را جایگزین برخورد سخت پیشنهادی نومحافظه کاران آمریکایی کردند.
- برجام نقشه راه روابط ایران و اتحادیه اروپاست.
- در تمام قراردادها و روابط اتحادیه اروپا با کشورها، به موضوع حقوق بشر اشاره شده است. اما حتی کشوری مانند فرانسه در روابط با چین، بیشتر به منافع اقتصادی خود اهمیت می دهد تا نقض حقوق بشر در چین. حجم روابط تجاری چین با اتحادیه اروپا ۴۶۰ میلیارد یوروست.
- اروپایی ها تقویت روابط اقتصادی با کشورها را در بهبود شرایط حقوق بشر آن ها موثر می دانند.
- به همان نسبت که روابط اتحادیه اروپا به ایران تقویت می شود، روابط اروپا با عربستان کمرنگ تر می شود. در آلمان گزارشی منتشر شده که عربستان با حمایت از گروه های تروریستی ثبات منطقه را مختل می کند و کشورهای اروپایی باید در روابط خود با عربستان تجدیدنظر کنند.