نگرانی اخوان المسلمین از فروپاشی

دیپلماسی ایرانی: انتخابات مجلس نمایندگان مصر که دور نخست آن به پایان رسید به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران در حقیقت تیر خلاصی بر پیکر اخوان المسلمین بود که گمان می کرد همچنان کورسوی امیدی برای بازگشت به بازی قدرت برای آن وجود دارد. جریانی که بعد از اعتراض های مردمی سال 2013 با کودتای ارتش مصر از قدرت به زیر آمد و روسای آن همگی به زندان افتادند و محاکمه شدند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، نه تنها اخوان المسلمین بلکه اسلام گرایان به طور کل بازندگان عرصه سیاسی مصر بودند. حتی حزب النور سلفی که فکر می کرد می تواند طرفداران اخوان المسلمین را به سوی خود جذب کند نتوانست در دور اول انتخابات مصر کرسی های قابل توجهی را از آن خود کند.

"ائتلاف حمایت از مشروعیت" که اخوان المسلمین به وجود آورد نیز این روزها حال و روز خوبی ندارد. گروه اسلامی که بزرگترین متحد اخوان در این ائتلاف محسوب می شود اخیرا با جماعت اخوان به چالش برخورده و این سبب شده است تا این ائتلاف به پرتگاه فروپاشی نزدیک شود.  

رهبران حزب آزادی و عدالت، حزب سیاسی وابسته به اخوان المسلمین که از سوی حکومت السیسی منحل اعلام شده است، حملات شدیداللحنی را متوجه جماعت اسلامی که در ترور انور سادات، رئیس جمهوری اسبق مصر دست داشت، وارد کرد و آن را متهم به خشونت های گسترده در دهه هشتاد و نود میلادی کرد و آن حزب را بنیانگذار خشونت در مصر دانست.

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران اختلافات سنگینی که در ائتلاف حمایت از مشروعیت به وجود آمده است حکایت از تنش های عمیق در میان رده های سیاسی اخوان المسلمین دارد. اکنون اعضای این ائتلاف می گویند اشاعه فکر تشدید خشونت علیه حکومت جدید به ریاست عبدالفتاح السیسی انتخابی اشتباه بوده است. انتقادی که با واکنش شدید دیگر اعضای این ائتلاف مواجه شده است.

یک منبع سیاسی به روزنامه العرب گفت که حمله به جماعت اسلامی مقدمه ای برای سلب مسئولیت از اخوان المسلمین است تا شانس حفظ حمایت طرفداران خود بر اساس قبول واقعیت سیاسی جدید در کشور را داشته باشد.

حمزه زوبع، یکی از رهبران سازمان اخوان المسلمین به طور غیرمستقیم جماعت اسلامی را مسئول خشونت جاری در مصر در سال های گذشته دانست چرا که به گفته او طرفی قدرتمندتر در «ائتلاف حمایت از مشروعیت» است.

اظهارات زوبع نگرانی های بسیاری را نزد رهبران اخوان المسلمین ایجاد کرده است. نگرانی آنها از این است که مبادا رهبری اخوان از آنها به نسل جدید انتقال یافته باشد و اظهارات او به این معنا باشد که دایره خشونت به سطح جماعت اسلامی که رادیکال تر و کمتر مردمی است، انتقال یافته باشد.

حملات رهبران اخوان فورا با واکنش رهبران جماعت اسلامی مواجه شد. عاصم عبدالماجد و طارق الزمر، رهبران جماعت اسلامی حملاتی را متوجه اخوان کردند و این سازمان را مسئول سرکوب اسلام گرایان دانستند.

فارغ از درگیری های حزبی، به نظر نمی رسد اخوان المسلمین به سمت آرامش تمایل پیدا کرده باشد، اگر چه به شکل ملموسی از شدت خشونت ها که در طول دو سال گذشته سازمان های امنیتی دائما به اخوان المسلمین نسبت می داند، کاسته شده است.

این در حالی است که گزارش ها حکایت از دستگیری شخصیت های مهم تازه ای از اخوان المسلمین مثل حسن مالک، طراح سیاستگذاری های اقتصادی اخوان المسملین و حسین ابراهیم، دبیر کل حزب آزادی و عدالت و عضو دفتر ارشاد می دهند.

در کنار شکست های اجتماعی شبکه اخوان المسلمین در خاورمیانه، رهبران این شبکه احساس می کنند که چارچوب سیاسی و سازمانی آنها در حال فروپاشی است و شاید نتوانند آن را نجات دهند.

شاید تنها راهی که در برابر اخوان المسملین باقی مانده باشد حساب کردن روی فروپاشی اقتصاد وخیم مصر و کاهش شدید شرکت کنندگان در انتخابات مجلس باشد که در حقیقت واکنشی به خشم عمومی مصری ها نسبت به بازگشت چهره های بارز حزب منحل ملی به رهبری حسنی مبارک و بازرگانان بدنام دوران او به پارلمان جدید آن هم به شکل دست و دلبازی های سیاسی است.

در همین رابطه گفته می شود اخوان المسلمین تلاش های تازه ای را برای ارتباط گرفتن با رهبران احزاب و نیروهای جوانی که از تنگنای سیاسی گسترده شکایت دارند، آغاز کرده است از جمله با حمدین الصباحی، تنها رقیب عبدالفتاح السیسی در انتخابات ریاست جمهوری گذشته. منابع نزدیک به صباحی می گویند که او به فکر ایجاد جبهه نجات بخش جدیدی است که شامل طیف های متعددی به شیوه جبهه ای که گروه های سیاسی برای سرنگونی حکومت اخوان ایجاد کردند، است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11