رد توافق یعنی اتحاد مخالفان ایران

دیپلماسی ایرانی: پیش از این بحث های زیادی مطرح شده بود مبنی بر اینکه مجلس ایران اجازه دخالت یا ورود به مفهوم اینکه وارد جزییات شود، نداشته باشد. گرچه معترضان گفتند که شما از مقام معظم رهبری خرج کردید، اما واقعیت آن است که حضور آقای حجازی در جلسات سه نفره بررسی برجام با حضور آقایان لاریجانی و شمخانی، یعنی به جزییات پرداخته نشود. به همین دلیل اعتراض معترضان، مسموع نیست. چون همه آنهایی که باید در جریان مذاکراتی که 22 ماه به طول انجامیده، قرار گرفته اند. مگر می شود مقام معظم رهبری در جریان مذاکرات به این مهمی قرار نگرفته باشند؟ یا گزارش ها برای ایشان ارسال نشده باشد؟ اینکه می گویند رهبری در جریان نبوده، حرف صحیحی نیست. به طور ریز گزارش ها برای ایشان ارسال شده است. حتی در آخرین لحظات مذاکرات آقای ظریف سفر ویژه ای به تهران داشت تا تاییدیه نهایی را دریافت کند و بعد به محل مذاکرات برای توافق نهایی بازگشت. از این رو تردیدی نیست که مقام معظم رهبری، شورای عالی امنیت ملی، و همچنین رسانه ها به همان اندازه که طرفین نسبت به انتشار اخبار و جزییات توافق کرده بودند، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در جریان بوده اند. حضور چندین نوبت آقای ظریف در جلسات کمیسیون موید این ادعاست.

وقتی دو کشور با یکدیگر به توافق می رسند، حال این توافق می تواند هر اسمی داشته باشد، به طور کلی توسط مجالس آنها یا رد یا تایید می شود. اما هیچ گاه مجالس وارد مساله صدور الحاقیه یا دخل و تصرف در توافق نمی شوند. وقتی هیات مذاکره کننده با اختیارات کامل وارد مذاکره می شود، بنابراین اعتراض معترضان نمی تواند مسموع باشد. پیشتر به مجلس این پیشنهاد شده بود که اگر توافق را رد کنند، کل جریان مخالف را علیه توافق متحد می کنند. با این مفهوم که وقتی توافق حاصل شد، بلافاصله شورای امنیت قطعنامه های قبلی را ملغی و قطعنامه 2231 را جایگزین کرد تا ایران از دایره امنیتی خارج و از تحت فصل هفتم و ماده 41 خارج شود. گرچه گفته می شود الزاماتی دارد اما از نوع امنیتی به مفهوم قبلی نیست. قطعنامه ای که بلافاصله مورد تایید اتحادیه اروپا نیز قرار گرفت و آمریکا نیز با فراز و نشیب ها و فشارهای لابی صهیونیستی و عربستان آن را از سر گذراند. حال اگر ایران آن را رد می کرد به منزله اتحاد مخالفان علیه خود بود. اگر توافق به صورت کامل نیز مورد تایید قرار می گرفت، نشانه بسته شدن دست مذاکره کنندگان بود که هیچ حرکتی نمی توانند انجام دهند؛، بنابراین با مشاوره های صورت گرفته، مجلس طرح اقدام متقابل را ارائه کرد تا ایران در قبال کارهایی که صورت می گیرد، اقدامات متقابل را انجام دهد.

بنابراین ارائه طرح و تصویب آن در قالب کلیات اقدامی کافی بوده و نیاز به ورود به جزییات نبوده است. چرا که مجلس در جریان بوده و جزئیات همه چیز پیشتر حتی در کمیسیون ویژه برجام مورد بررسی قرار گرفته بود.

باید به این نکته توجه کرد که مذاکرات صورت گرفته و توافق حاصل شده است. در مذاکرات نیز چیزی داده و گرفته می شود. کم یا زیاد کلیات نیز مورد تایید بوده و حضور رییس دفتر مقام معظم رهبری آقای حجازی در جلسات بررسی برجام موید این مساله است که رهبری صلاح نمی دانستند که بیش از این به جزئیات طرح نمایندگان پرداخته شود. بنابراین در نهایت شاهد تصویب آن بودیم.

موضوع اصلی، روند اجرای برجام پس از تصویب و چراغ سبز مجلس به دولت برای اجرای برجام است. قطعنامه 159 صفحه ای 2231 به مساله اعتمادسازی از یک طرف و برداشته شدن تحریم ها از طرف دیگر اشاره دارد. البته این گونه هم نیست که تحریم ها به یکباره برداشته شوند. بلکه به صورت مرحله ای بوده که بخشی از آن برداشته و بخشی از محدودیت ها نیز کمتر شده است. اما در نهایت مساله برداشته شدن محدودیت فروش نفت، سوئیف، خرید کالاهای گرانقیمت مانند طلا، فراوردهای نفت خام و پتروشیمی مورد توجه است که باید برداشته شود. در مقابل نیز اعتمادسازی، بازرسی و اجرای پروتکل الحاقی مد نظر است.

برنامه زمانبندی اجرای توافق نیز در ضمائم مشخص شده است. از طرفی کمیته مشترکی به منظور رفع ابهامات در نظر گرفته و در متن قعطنامه نیز کمیته ای به منظور رفع اشکال یا ایراد پیش بینی شده است. بدین صورت اگر در جایی ایرادی  وارد شد، به این کمیته مراجعه می شود.

به طور طبیعی بخش هایی از قطعنامه مربوط به سازمان انرژی اتمی، بخش هایی مربوط به بانک مرکزی و بخش هایی نیز مربوط به هر کدام از دستگاه هاست که به نوبه خود پیگیر مسایل خواهند بود.