ترفند جدید اوباما برای مقابله با مخالفان توافق

دیپلماسی ایرانی: همان طور که در یادداشت قبلی پیش بینی شده بود، دموکرات ها توانستند به حد نصاب مورد نیاز برای حفظ وتوی رئیس جمهور در سنا دست پیدا کنند. البته هنوز پنج نفر از سناتورهای دموکرات مردد هستند و نظرشان را اعلام نکرده اند، به همین دلیل رقابت دموکرات ها و جمهوری خواهان بر سر توافق وارد مرحله جدیدی شده است. هدف جدید دموکرات ها برای حفظ توافق، رسیدن به حد نصاب مورد نیاز برای فیلیباستر است.


فیلیباستر چیست؟

فیلیباستر (اطاله کلام) تاکتیکی در کنگره آمریکا است که با استفاده از آن قانونگذاران می توانند مانع از بررسی یک لایحه در صحن مجلس نمایندگان یا سنا شوند. روند اجرا شدن این تاکتیک به این گونه است که زمانی که قرار است یک لایحه برای رای گیری در صحن مطرح شود، یکی از سناتورها می تواند پشت تریبون برود و نطقی نامحدود انجام دهد و با این اقدام مانع از مطرح شدن آن لایحه در صحن شود. اگر 60 سناتور به یک لایحه رای بدهند، فیلیباستر شکسته می شود، اما در صورتی که یکی از دو حزب نتواند به این میزان رای دست پیدا کند، فیلیباستر مانع از مطرح شدن آن لایحه می شود.

این قانون در دهه 1850 مورد توجه قرار گرفت، یعنی زمانی که تلاش هایی برای جلوگیری از رای گیری درباره یک لایحه در سنا شروع شد. در سال های اولیه کنگره، نمایندگان هم مانند سناتورها می توانستند دست به فیلیباستر بزنند. با این حال با افزایش شمار نمایندگان، محدودیت های در این زمینه در مجلس نمایندگان اعمال شد. اما در سنا که شمار اعضای آن کمتر است، هر یک از سناتورها این حق را دارد که درباره هر موضوعی به صورت نامحدود سخنرانی کنند.

در سال 1841، زمانی که اقلیت دموکرات سنا امیدوار بود که لایحه بانکی که از سوی سناتور هنری کلی (کنتاکی) مطرح شده بود، را بلوکه کند، وی تهدید به تغییر قوانین سنا در جهت اجازه دادن به اکثریت برای پایان دادن به بحث در سنا کرد. سناتور توماس هارت بنتون (میسوری) سناتور کلی را مورد سرزنش قرار داد که می خواهد حق سنا در انجام بحث های نامحدود را از بین ببرد.

چند دهه بعد در سال 1917، سناتورها به پیشنهاد وودرو ویلسون، قانون 22 را وضع کردند که براساس آن سنا با داشتن رای دو سوم اعضایش می توانست یک بحث را به پایان برساند، این قانون معروف به «کفایت مذاکرات» شد. در طول پنج دهه بعد، سنا برخی اوقات قصد استفاده از کفایت به مذاکرات را داشت، اما نمی توانست به دو سوم آرای سناتورها دست پیدا کند.

در سال های دهه 1960، فیلیباستر به کمک سناتورهای ایالات جنوبی آمد که قصد جلوگیری از تصویب قوانین حقوق مدنی، از جمله قانون ضد لینچ را داشتند. این روند 60 روز ادامه داشت و در نهایت فیلیباستر شکسته شد و قانون حقوق مدنی در سال 1964 تصویب شد. در سال 1975، سنا آرای مورد نیاز برای شکستن فیلباستر و کفایت مذاکرات را از سه پنجم به دو سوم سناتورها کاهش داد، یعنی از 100 عضو سنا به 60 عضو سنا رسید.

رکورد طولانی ترین فیلیباستر تاریخ سنا مربوط به سناتور استروم تورموند می شود که در سال 1957 با 24 ساعت و 18 دقیقه سخنرانی بلاانقطاع درباره مخالفت با لایحه حقوق مدنی صحبت کرده است. در فیلیباسترهای طولانی یک سناتور پشت تریبون می آید و به سخنرانی می پردازد، این روند در طول شب هم ادامه پیدا می کند و بقیه اعضای سنا در حالی که مجلس را ترک کرده اند، این سناتور تنها در صحن سنا حضور دارد و در جلوی دوربین به سخنرانی اش ادامه می دهد.

فیلیباستر و توافق هسته ای ایران

جمهوری خواهان دارای 54 کرسی در سنا هستند و دموکرات ها 46 کرسی دارند. تمام جمهوری خواهان با توافق مخالف هستند، اما در میان دموکرات ها تاکنون 38 سناتور با آن موافقت کرده اند و سه سناتور به نام های چاک شومر (نیویورک)، رابرت منندز (نیوجرسی) و بن کاردین (مریلند) با توافق مخالفت کرده اند. پیش بینی می شد که سناتور کاردین، عضو بلندپایه کمیته روابط خارجی سنا که جانشین منندز در این کمیته شد و به همراه سناتور باب کورکر، طراح لایحه بازنگری توافق در کنگره است، با آن مخالفت کند.

دموکرات ها توانستند با گذر از حد نصاب 34 رای، در صورت رد توافق در سنا، وتوی رئیس جمهور را حفظ کنند. با این اوصاف جمهوری خواهان دیگر نمی توانند وتوی رئیس جمهور را بشکنند و توافق را رد کنند. در مجلس نمایندگان هم دموکرات ها آرای مورد نیاز برای حفظ وتوی اوباما را در اختیار دارند.

با این تفاسیر اوباما توانست به پیروزی بزرگی دست پیدا کند و توافق را از دست مخالفت های جمهوری خواهان نجات دهد. این مسئله با توجه به تبلیغات گسترده و هزینه های سنگین جمهوری خواهان و لابی ایپک قابل توجه است. هم اکنون هدف بعدی دموکرات ها رسیدن به کسب 41 کرسی و فیلیباستر لایحه بررسی توافق است تا مانع از رد آن در سنا شوند، با این اقدام دیگر نیازی به وتوی اوباما هم نیست چون با گذر از مهلت 60 روزه بررسی و عدم صدور لایحه ای در این باره، به طور ضمنی با توافق موافقت شده و اجرایی خواهد شد.

هم اکنون 5 سناتور دموکرات، مردد هستند و نظرشان را هنوز اعلام نکرده اند. دموکرات ها برای رسیدن به 41 کرسی و فیلیباستر لایحه نیاز به رای مثبت 3 نفر از این سناتورها دارند و جمهوری خواهان که توانستند حمایت 3 سناتور دموکرات به علاوه 54 سناتور جمهوری خواه را کسب کنند، برای رسیدن به 60 کرسی و رای گیری درباره توافق در صحن سنا، نیاز به رای منفی سه نفر از این سناتورها دارند.

سناتورهای دموکراتی که باقی مانده اند شامل: ریچارد بلومنتال (کنتیکت)، ماریا کانتول (واشینگتن)، جو مانچین (ویرجینیای غربی)، گری پیترز (میشیگان) و رون وایدن (اورگن) می شوند. با توجه به عقاید این سناتورها و ایالت هایشان، بسیار بعید است که جمهوری خواهان بتوانند به رای مخالف سه نفر از آنها دست پیدا کنند.

بلومنتال و مانچین جزء دموکرات های محافظه کار محسوب می شوند، ولی کانتول، پیترز و وایدن از ایالت های لیبرال واشینگتن، میشیگان و اورگن می آیند. به همین دلیل امکان دارد که بلومنتال و مانچین دودل باشند و به توافق رای ندهند ولی باز هم جمهوری خواهان رای کم خواهند داشت.

البته باید به این نکته هم اشاره کرد که بعضی از سناتورهای دموکرات دودل یا مردد وجود دارند که با وجود حمایت از توافق، با فیلیباستر مخالف هستند. به طور مثال سناتور کریس کونز (دموکرات از دلور) که از توافق حمایت کرده گفته است که خواهان رای گیری درباره توافق است و با فیلیباستر مخالف است. همچنین سناتور جو مانچین هم که تاکنون نظرش را اعلام نکرده، گفته که با فیلیباستر مخالف است.

جمهوری خواهان هم که تمام آرزوهایشان را بر باد رفته می بینند، حداقل به دنبال مخالفت ضمنی با توافق هستند، با وجود این که می دانند اوباما آن را وتو می کند و دموکرات ها هم وتوی وی را حفظ می کنند. به همین دلیل به دنبال ایجاد جنگ روانی علیه دموکرات ها هستند تا آنها دست به فیلیباستر نزنند، از همین رو در سخنرانی های متعدد گفته اند که فیلیباستر دموکرات ها هدیه ای به ما خواهد بود و این کار آنها برایشان هزینه سیاسی ایجاد خواهد کرد، چون مانع از آن شدند که ما به نمایندگی از مردم درباره توافق نظر بدهیم.


با این تفاسیر دموکرات ها به 41 رای می رسند (حتی امکان رسیدن به 43 رای را هم دارند) ولی با توجه به نظر مخالف برخی از سناتورهای دموکرات با فیلیباستر، این امکان هم وجود دارد که برخی از حامیان توافق به جمهوری خواهان بپیوندند و رای به کفایت مذاکرات و شکستن فیلیباستر بدهند و بعد در حین رای گیری بر سر توافق، رای مثبت به آن بدهند. در نهایت هم اوباما، لایحه مخالفت با توافق را وتو می کند و دموکرات ها وتوی وی را حفظ می کنند و توافق اجرایی می شود.