همه پیشنهادهای حل بحران سوریه

دیپلماسی ایرانی: تحلیلگران معتقدند اکنون و بعد از چهار سال جنگ خانمان سوز در سوریه همه آماده اند برای حل بحران سوریه گام های عملی بردارند. از جمله ایران که می خواهد به عنوان یک بازیگر موثر در بحران سوریه نقش آفرین باشد و ابتکار عمل در ارائه راه حل مسالمت آمیز برای این بحران را در اختیار داشته باشد. دقیقا همان چیزی که روسیه نیز به دنبال آن است. روسیه نیز این روزها بیش از همیشه خود را مشتاق حل بحران سوریه نشان می دهد. به نظر می رسد راه حل های ایران و روسیه بسیار به هم نزدیک است. اما تفاوت این دو با تلاش های جامعه جهانی و عربی در این است که در راه حل های آنها اسد همچنان صاحب جایگاه ویژه است در حالی که کشورهای عربی و جامعه جهانی حاضر نیستند چنین جایگاهی را به بشار اسد بدهند.

به گزارش روزنامه النهار، چاپ بیروت ایران همچنان به حفظ اسد در قدرت می اندیشد حتی در "طرح ب" نیز که همان مرحله انتقالی است، از نگاه ایران اسد صاحب جایگاهی عالی است. اما روسیه به نظر می رسد آمادگی دارد بر سر سرنوشت اسد مذاکره کند. می توان گفت این روزها همه به این نتیجه رسیده اند که "می توان بر جلوگیری از ویرانی نهادهای سوریه به توافق رسید و فقط به تغییر سران اکتفا کرد." چیزی که عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان در جریان سفرش به مسکو نیز گفت. او به صراحت گفت که کشورش به هیچ وجه تمایلی به انحلال ارتش سوریه ندارد بلکه می خواهد این ارتش حفظ شود تا با تروریسم مبارزه کند.

دکتر خالد الدخیل، تحلیلگر عربستانی در این رابطه به النهار می گوید: «همه تحرکات نشان می دهند که نقطه اختلافی اصلی بر سر سر چگونگی آینده اسد است. این مساله گره اصلی بحران سوریه است. روسیه ظاهرا آمادگی دارد درباره آینده اسد گفت وگو کند، این به روشنی نشان می دهد که روس ها آمادگی دارند بشار اسد در آینده سوریه نقشی نداشته باشد اما سوال این است که چگونه؟»

همچنان افق سوریه مه آلود است. بسیاری می گویند نشانه های سیاسی حاکی از آن است که بعد از تحولاتی که در پی توافق هسته ای با ایران به دست آمده پایان بحران سوریه نیز نزدیک است. اما در مقابل بسیاری نیز می گویند که بر خلاف تصوری که بعد از توافق هسته ای به دست آمده همچنان همه بر مواضع خود اصرار دارند و این مساله نگرانی ها برای کشیده شدن دامنه تروریسم به دیگر کشورهای منطقه را افزایش می دهد.

برخی می گویند ورود ایران به عنوان بازیگر اصلی در بحران سوریه به مرحله ارائه راه حل سیاسی تضمین کننده پایان بحران سوریه نیست اما می تواند به حل بحران کنک کند. اما پیشنهادهای موجود برای حل بحران سوریه چیستند؟

یک، اعلام آتش بس و کنترل مرزهای سوریه و ممانعت از ورود مبارزان خارجی و رسیدن سلاح به آنها و گشودن دروازه ها برای رسیدن کمک های خارجی و ایجاد حکومت انتقالی.

دوم، اجرای طرح روسیه که بر گرد آمدن همه طرف های بین المللی برای مبارزه با داعش در چارچوب یک توافق منطقه ای گسترده تاکید دارد و در آن حضور ارتش سوریه و اسد لحاظ شده است، کما این که مذاکراتی در همین چارچوب میان امریکا و عربستان و روسیه در جریان است.

سوم، پیشنهادی که عربستان به طرف سوری داده است. چندی پیش علی مملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه به جده سفر کرد و پیشنهاد عربستانی ها را از نزدیک شنید. آنها پیشنهاد دادند که همه گروه های شبه نظامی حامی اسد مثل حزب الله و نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از سوریه خارج شوند در مقابل عربستان نیز حمایت از مخالفان مسلح را متوقف کند که در نتیجه بحران سوری – سوری خواهد شد. در این جا نیز عربستانی ها همچنان اصرار کردند که در مرحله انتقالی جایی برای اسد نیست. نحوه اعلام این پیشنهاد مورد اعتراض روس ها قرار گرفت و آنها پشت پرده از این بابت به مقامات سوری گلایه کردند.

چهارم، آمادگی ترکیه برای ایجاد منطقه امن در سوریه و بازگشت پناهندگان سوری به این منطقه و بیرون راندن داعش و کردها با هدف جلوگیری از تقسیم سوریه و آغاز جنگ با تروریسم و تضمین حفظ امنیت مرزهای ترکیه با سوریه.

پنجم، اعلام تایید شورای امنیت به استفاده از گاز کلور و سلاح شیمیایی در حملات داخلی سوریه بدون استفاده روسیه و چین از حق وتو. طبیعتا در این حالت حکومت سوریه و داعش مسئول این حملات اعلام خواهند شد.  

ششم، استفاده امریکا از پایگاه هوایی ترکیه برای حمله به داعش.

هفتم، حمله امریکا به جبهه النصره با هدف حمایت از از مخالفان سوری معتدل مثل "هنگ 30" که نخستین گام از این نوع از سوی امریکا محسوب خواهد شد.

در مورد فعالیت های استفان دی میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه نیز باید گفت که او منتظر فرصتی است تا زمان اعلام نشست ژنو 3 را اعلام کند. امریکایی ها تلاش دارند قبل از پایان دوران ریاست جمهوری امریکا به راه حلی برای بحران سوریه برسند.

از لحاظ میدانی، عملیات نظامی مخالفان همچنان ادامه دارد و تهدید همچنان زمین و ویلای ساحلی بشار اسد را تهدید می کند. همه تلاش دارند پیشروی های میدانی خود را تشدید بخشند تا برگه های قدرتمندتری در مذاکرات داشته باشند.

در مورد مواضع روسیه، دخیل می گوید: «روس ها از رفتارهای حکومت سوریه به ویژه سفر مملوک به عربستان عصبانی هستند. باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا بارها گفته است که نوعی تزلزل در مواضع روسیه بر سر اسد وجود دارد. بسیاری نیز می گویند که روس ها به مرحله دوری از اسد رسیده اند برای این که آینده ای برای او در منطقه نمی بینند.»

او درباره مواضع ایران نیز می گوید: «ایرانی ها هم در آخر نمی خواهند برای اسد هزینه بدهند، آنها خوب می دانند که شبه اجماع عربی و بین المللی وجود دارد مبنی بر این که کار اسد تمام است، آنها هوش کافی برای درک این مساله را دارند.»

دخیل در ادامه می افزاید: «آن چه به سود ایرانی ها است مواضع امریکا است که خواهان دخالت مستقیم در سوریه نیست. ایرانی ها می دانند کار اسد تمام است اما دنبال ما به ازایی ارزشمند در صورت دست کشیدن حمایت خود از اسد هستند.»

ترجمه: سید علی موسوی خلخالی