توافق هسته‌ای به انتخاب رئیس‌جمهور لبنان کمک می‌کند

نویسنده: سمیر نادر

دیپلماسی ایرانی: توافق هسته ای با ایران امضا و اکنون تبدیل به واقعیتی خدشه ناپذیری شده است، با این حال در خاورمیانه تردید درباره اثرات و پیامدهای آن ادامه دارد. منتقدان بر این باورند که این توافق وضعیت را بهبود نخواهد بخشید و بحران در خاورمیانه و مناطقی همچون سوریه، عراق و یمن شدیدتر خواهد شد. اختلاف نظر میان شیعه و سنی، و حامیان و مخالفان ایران، از غزه تا بیروت، و از حلب تا فلوجه بر سر این توافق ادامه دارد.

سیاستمداران بدگمانی مانند نتانیاهو و شاهزاده سعودی «ترکی الفیصل» می گویند که ایران عواید حاصل از لغو تحریم ها را صرف تقویت نیروهای منطقه ای موافق خود خواهد کرد. از طرف دیگر، مقامات خوشبینی همچون اوباما اعتقاد دارند که توافق عصر جدیدی را رقم خواهد زد و برداشته شدن تحریم ها باعث هضم ایران در ساختار اقتصاد جهانی و تغییر موضع سیاسی این کشور خواهد شد.

در لبنان نیز به همین منوال، افراد خوشبین امید دارند که توافق، اختلاف میان اردوگاه طرفدار ایران یعنی 8 مارس و اردوگاه ضدایران یعنی 14 مارس را کاهش بدهد. اردوگاه 14 مارس همواره از سوی مخالفان متهم می شد که حامی سرسخت جفری فلتمن، سفیر سابق آمریکا در لبنان است. افراد خوشبین همچنین امیدوارند که نزدیکتر شدن ایران و آمریکا باعث آشتی در عرصه سیاسی لبنان بشود، نهادهای قانونی قدرت در این کشور به روال عادی بازگردند و بعد از 14 ماه، خلاء ریاست جمهوری در لبنان پر شود. در مقابل، ناظران بدبین می گویند که برداشته شدن تحریم ها حمایت ایران از حزب الله را بیشتر و جنگ در سوریه را تشدید خواهد کرد. این جنگ بر سیاست داخلی لبنان سایه افکنده و شکاف میان گروه های داخلی را افزایش داده است.

نبیه بری، رئیس مجلس لبنان، که یکی از چهره های شاخص جریان 8 مارس است در جلسه پارلمان این کشور در فردای روز توافق ابراز امیدواری کرد که توافق اثرات مثبتی در منطقه داشته باشد و همچنین شرایطی فراهم بیاورد که انتخاب رئیس جمهور لبنان از بن بست کنونی خارج شود. در میان جریان 14 مارس نیز، فواد سینیوره، نخست وزیر سابق لبنان و چهره شاخص جنبش المستقبل که توسط عربستان حمایت می شود این توافق را رخدادی مهم خواند. سینیوره همچنین خواستار تحکیم روابط با ایران شد و افزود که لبنان با ایران و کشورهای عرب اشتراکات تاریخی متعددی دارد.

موضع مثبت سینیوره شاید بازتاب دهنده نگاه مقامات سعودی باشد. به نظر می رسد که مقامات سعودی توافق را پذیرفته اند. ملک سلمان، پادشاه این کشور یک هفته بعد از توافق ابراز امیدواری کرد که این توافق منجر به تحکیم ثبات و امنیت در منطقه و جهان شود. اما این مواضع رسمی نگرانی در مورد رویکرد منطقه ای ایران در دوران پساتوافق را میان برخی از گروه های لبنانی کاهش نمی دهد. «آنطوان آندراوس»، نفر دوم جنبش المستقبل، به المانیتور می گوید که برداشته شدن تحریم تسلیحاتی علیه ایران به تقویت نظامی حزب الله می انجامد و صحنه سیاسی لبنان را عوض خواهد کرد. همان طور که انتقاد سعد حریری نخست وزیر سابق از حضور حزب الله در جنگ سوریه نشان داده است، شکاف میان سیاستمداران لبنانی در این حوزه بسیار عمیق است.

هم ایران و هم آمریکا تأکید داشته اند که توافق فقط محدود به مسئله هسته ای است و مسائل دیگر را در بر نمی گیرد. برای لبنانی ها بهتر است که توافق هسته ای را از منظر دور نگه داشتن لبنان از کشمکش میان قدرت های منطقه ای در خاورمیانه نگاه کنند. میشل سلیمان، رئیس جمهور سابق لبنان، به المانیتور می گوید: «ما باید توافق وین را از منظر منافع ملی لبنان نگاه کنیم و تلاش کنیم تا از آن بهره مند شویم؛ نه آنکه سعی کنیم آن را بدل به ابزاری برای غلبه به جناح های سیاسی دیگر بکنیم. ما باید هم چنین به اعلامیه «بعبدا» بازگردیم که در ژوئن 2012 توسط تمام جناح های سیاسی لبنان امضا شد. بر اساس این توافق، لبنان از جنگ در سوریه کناره خواهد گرفت تا این اطمینان حاصل شود که کشمکش میان قدرت های منطقه ای و تلاش آنها برای تعیین حوزه نفوذ خود در منطقه، بر لبنان تأثیر نخواهد گذاشت.»

منبع: المانیتور/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 43