بحران سوریه به خانه آخر رسید؟

دیپلماسی ایرانی: آیا دوحه مقری برای حل بحران گره خورده سوریه از طریق مذاکرات دمشق – مسکو – ریاض تحت اشراف واشنگتن خواهد شد؟ بسیاری منتظرند پاسخ این سوال را بعد از جلسه کری – لاوروف – الجبیر که روز یکشنبه و دوشنبه برگزار خواهد شد، ببینند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، وابسته به جریان های لیبرال مخالف حکومت عربستان که مقر آن در لندن است، بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران امور سوریه مذاکرات کری – لاوروف – الجبیر را نقطه عطفی برای حیات سوری هایی که چشم انتظار دریچه ای برای خروج از این وضعیت هستند که بیش از چهار سال است سوریه را غرق در حمام خون کرده و زیربناهای آن را ویران کرده و باعث آواردگی حداقل 10 میلیون سوری به داخل و خارج از سوریه شده است، می بینند.

اما آیا عربستان می تواند با بقای بشار اسد در کسوت رهبری سوریه برای ورود به آن چه روسیه "جنگ با داعش" در منطقه نامیده است، موافقت کند؟

این در حالی است که اظهارات مسئولان روسی در روزهای اخیر بر سر امنیت خلیج فارس و ضرورت توقف خواسته برخی ها که رفتن بشار اسد از قدرت را تنها شرط برای توقف حمایت های خود از جریان های مسلح تروریستی در سوریه می دانند، باعث شگفتی بسیاری شده است. برخی مقامات روس گفته اند روزی خواهد رسید که رهبران خلیج فارس برای بقای بشار اسد در قدرت شب و روز دعا خواهند کرد. اظهار نظری که با واکنش گسترده ای در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مواجه شده است.

با نگاهی گذرا به مواضع عربستان نسبت به حکومت سوریه در طول سال 2015 شاهدیم که لحن مقامات عربستانی در قبال حکومت بشار اسد چندان تغییر نکرده است، آنها همچنان خواستار کناره گیری بشار اسد اسد از قدرت و ایجاد مرحله انتقالی هستند، این دقیقا چیزی بود که امیر محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان در سفر به مسکو به صراحت بیان کرد و آن را کلید حل بحران سوریه دانست. اظهارات حمایت آمیز ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه از بشار اسد در پاسخ به امیر محمد نیز نشان داد که بحران سوریه چقدر پیچیده و همچنان لاینحل است.

با این حال بر اساس آن چه اخیرا روزنامه لبنانی الاخبار گزارش داده است، به نظر می رسد تفاهمی میان ریاض و قاهره برای رسیدن به تفاهم سیاسی در سوریه به وجود آمده است. گویا دو طرف بر سر طرحی توافق کرده اند که به موجب آن بشار اسد برای مدت کوتاهی در سمت خود باقی بماند، مشروط بر این که تضمین داده شود مرحله انتقالی قدرت به سلامت انجام شود، بر این اساس انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام برگزار شود و بشار اسد دیگر در آن نامزد نشود.

الاخبار به نقل از منابع دیپلماتیک مصری می نویسد سفر جانشین ولیعهد عربستان به قاهره شامل بررسی پرونده های مختلفی بر سر بحران سوریه بوده است. به گونه ای که قاهره پیشنهاد داده حاضر است میان مخالفان سوری با دمشق میانجی گری کند و انتخابات زودهنگام در سوریه برگزار شود. الاخبار می نویسد ریاض با قبول اسد در قدرت از طریق این راه حل سیاسی پیشنهاد شده از سوی مصر موافقت کرده است.

از سوی دیگر تحلیلگران می گویند روس ها نیز ابراز تمایل کرده اند که بحران سوریه با در پیش گرفتن یک راه حل میانه حل و فصل شود. این تحلیل زمانی بیش از پیش برجسته می شود که دیدیم در جریان سفر اخیر ولید معلم، وزیر امور اخیر سوریه به مسکو تا چه اندازه بر سر تشکیل پیمان عربی – بین المللی در مبارزه با داعش در سوریه و منطقه عربی تاکید شد. این نشان می دهد که روسیه تلاش می کند سوریه را مجاب کند با پذیرفتن راه حل سیاسی میانه راه را برای ایجاد چنین پیمان عربی هموار کند. روسیه به این نتیجه رسیده است با وجود حمایت خارجی حکومت سوریه دیگر نمی تواند از طریق نظامی جنگ در سوریه را به پایان برساند. این مساله سبب شده تا روسیه به دنبال میانجی  برای حل بحران سوریه باشد.

از سوی دیگر روسیه و عربستان تلاش می کنند در مبارزه با داعش مشارکتی فعال با یکدیگر داشته باشند و با توجه به مصالح خود با یکدیگر همکاری کنند.
 

بنابراین انتظار می رود دیدار سه جانبه ای که میان وزیر امور خارجه امریکا با وزرای امور خارجه عربستان و روسیه در دوحه برگزار می شود بتواند به نتیجه ای ملموس برای حل بحران سوریه برسد. به ویژه که بشار اسد نیز دستیار ویژه و مورد اعتماد خود را به همین منظور به عربستان فرستاده است.  

این در حالی است که سرگئی لاوروف، وزیر اور خارجه روسیه در قطر نیز تلاش می کند به رایزنی با قطری ها برای حل بحران سوریه بپردازد و در عین حال ببیند مذاق اعراب برای همکاری ایران در پیمان مبارزه با داعش و تروریسم در منطقه چگونه است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11