بعد از مذاکرات وین نوبت سوریه است

دیپلماسی ایرانی: در گیر و دار مذاکرات ایران با 1+5 بر سر برنامه هسته ای اش که به نظر می رسد دقایق آخر خود را می گذراند و یک ربع بیشتر به پایان بازی آن باقی نمانده، البته یک ربعی که چند روزی تمدید شده است، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران طرف امریکایی را به رگبار انتقاد بست که زیاده خواهی می کند و طمعش پایانی ندارد. با این حال پیش بینی می شود توافق نهایی امضا شود و همه چیز پایان یابد. همان طور که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا روز جمعه گفت یکی دو مورد باقی مانده تا توافق امضا شود و توافق نهایی به پایان برسد. به این ترتیب می رود تا یکی از پرونده های بزرگ جهانی بسته شود و به زودی پرونده ای جدید که همان رویارویی با افراط گرایی در منطقه باشد، گشوده شود.  

با توجه به هماهنگی مستقیم و غیر مستقیمی که میان طرف امریکایی و ایرانی در عراق در چارچوب مبارزه با داعش به وجود آمده است، پیش بینی می شود با پایان مذاکرات هسته ای و امضای توافق نهایی دور تازه ای از این نوع همکاری ها میان دو طرف آغاز شود. اکنون روشن شده است که ایران و امریکا در مبارزه با داعش به یکدیگر نیاز دو جانبه دارند.

اظهارات ظریف که می گفت کشورش آماده امضای توافقی خوب و متوازن است، در ظاهر شاید فقط محدود به هسته ای باشد اما نشان از توازن در بسیاری از امور است. از جمله این که ایران به روشنی این پیام را می دهد که آمادگی دارد که جزئی از جامعه جهانی که مشغول رویارویی با تروریسم و افراط گرایی در منطقه است، باشد و می تواند عاملی ایجابی و فعال در رویارویی با تروریسم جهانی شود.

از سوی دیگر مذاکره کننده ایرانی توانست با شگردی منحصر به فرد امریکایی ها را در منگنه قرار دهد، آن هم استفاده از برگه رویارویی با شبکه های تروریستی است که شاید در طول مذاکرات به بعضی سهل انگاری ها یا نرمش ها یا آسان گیری آنها در این زمینه اشاره و آنها را به مبالاتی و بی توجهی در مقوله مبارزه با تروریسم متهم کرده باشد.

در همین رابطه گفته می شود ایرانی ها آمادگی دارند به محض پایان مذاکرات هسته ای و بسته شدن پرونده آن، پرونده های بحران های منطقه ای را روی میز بگذارند. مساله ای که سبب شده است این باور نزد بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران قوت بگیرد که به زودی و به محض پایان مذاکرات هسته ای دو طرف به سمت پرونده سوریه، فارغ از این که مذاکرات بر سر آن موفقیت آمیز خواهد بود یا خیر، بروند.

محمد جواد ظریف در جریان مذاکرات هسته ای اعلام کرد ایران آمادگی دارد بعد از پایان مذاکرات هسته ای به همکاری با جامعه جهانی برای مبارزه با تروریسم بپردازد. ایران اگر چه در حال حاضر این وعده را داده است اما در حال حاضر به هیچ وجه حاضر نیست پرونده هسته ای را به موضوع هسته ای پیوند دهد. اما اعلام آمادگی در این چارچوب می تواند به معنای گشوده شدن این پرونده در روزهای آینده و آغاز مناقشه بر سر پرونده های منطقه ای باشد. ایران در گذشته از هر گونه گفت وگوی علنی برای مبارزه با گروه های تروریستی از جمله داعش و دیگر گروه های تروریستی مشابه آن مخالفت کرده بود.

در صورتی که همکاری های ایران و جامعه جهانی در مبارزه با تروریسم آغاز شود، پیش بینی می شود که کشورهای منطقه نیز به همکاری با ایران برای رویارویی با آن رو بیاورند به ویژه که ایالات متحده نیز خود تاکید کرده است باید قبل از هماهنگی با آن با کشورهای قدرتمند منطقه برای مبارزه با تروریسم و مظاهر آن هماهنگ شود. امریکا بارها اعلام کرده است بدون همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر کار مبارزه با تروریسم راه به جایی نخواهد برد. تجربه عراق بزرگترین نمونه برای این نوع همکاری است. حالا سوال این است که آیا واقعا مذاکرات جاری قرار است صرفا در پرونده هسته ای محدود بماند یا ابعاد گسترده تری خواهد داشت؟

ناظران مسائل سوریه می گویند علی رغم تغییراتی که در میدان عمل در سوریه رخ داده است، ایران همچنان به هر وسیله ای از حکومت اسد حمایت می کند. ارتش سوریه در حالی در مناطق حیاتی متحمل ضربات سهمگین شده و از برخی مواضع خود عقب نشسته که اکنون احتمال تقسیم سوریه بیش از هر زمانی مطرح است. دکتر علی اکبر ولایتی، رئیس مرکز پژوهش های تشخیص مصلحت نظام وعده داده است که ظرف روزهای آینده شاهد تغییرات شگرفی در روابط ایران با کشورهای منطقه از جمله عراق و سوریه خواهیم بود.

منابع دیپلماتیک می گویند که ایالات متحده در روزهای اخیر جلوی هر گونه فعالیتی در شورای امنیت علیه سوریه به ویژه در مورد استفاده از سلاح شیمیایی را از ترس این که مبادا بر مذاکراتش با ایران بر سر پرونده هسته ای اش تاثیر بگذارد، گرفته است.

با این حال استفان دی میستورا که 28 ژوئیه به سوریه سفر کرده بود گفته است که علی رغم تحریم ها و سختی هایی که متوجه حکومت سوریه است توانسته به پیشرفت های ایجابی خوبی در پرونده سوریه برسد.

بنابراین باید گفت باید در روزهای آینده و بعد از پایان کار پرونده هسته ای ایران شاهد گشوده شدن پرونده های منطقه ای خواهیم بود که قطعا یک طرف موثر و قاطع آن ایران خواهد بود.

منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11