تحریم‌های تسلیحاتی لغو می‌شود؟

نویسنده: گراهام آلیسون * و گری سیمور **

دیپلماسی ایرانی: آخرین مسائلی که در مذاکرات هسته ای با ایران مورد توجه واشینگتن بوده اند، سانتریفیوژها، ذخایر اورانیوم و بازرسی از تاسیسات نظامی بوده اند. در عوض اخیراً بر روی پیچیدگی یکی از تحریم ها تمرکز شده است: هیات ایرانی خواستار لغو تحریم تسلیحات و موشکی سازمان ملل شده است. در حالی که آمریکا اعطای این امتیاز را رد کرده است، روس ها از موضع ایران حمایت کرده اند. در ادامه به چهار باور رایج درباره تحریم ها اشاره می شود.

1- تمام تحریم های ایران براساس توافق هسته ای لغو می شوند.

نه همه تحریم ها. چیزی که درست است، این است که اکثر تحریم ها مربوط به برنامه هسته ای است و این تحریم ها حذف خواهند شد. اما تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا که در رابطه با مسائل غیرهسته ای هستند، باقی خواهند ماند. به طور مثال تحریم های آمریکا علیه ایران در رابطه با تروریسم و حقوق بشر باقی می مانند. همچنین تحریم های اتحادیه اروپا علیه افرادی که در نقض حقوق بشر دست دارند هم کماکان ادامه خواهد داشت.

2- تحریم ها به وضوح به هسته ای و غیرهسته ای تقسیم شده اند.

نه لزوماً این گونه نیست. در چارچوب توافق که در ماه آوریل به دست آمد، غرب متعهد شد که تحریم های مربوط به هسته ای را لغو کند و تاکید کرد که تحریم هایی که مربوط به مسئله هسته ای نیستند، باقی می مانند. تحریم بانک مرکزی نمونه خوبی از پیچیدگی این تقسیم بندی است. ایالات متحده و اتحادیه اروپا، بانک مرکزی ایران را به خاطر کمک به دیگر بانک ها در دور زدن تحریم ها از طریق پولشویی، تحریم کرده است. در حالی که پولشویی مسئله ای هسته ای نیست، تحریم بانک مرکزی مربوط به مسئله هسته ای است. بنابراین اگر تحریم های دیگر بانک های ایرانی برداشته شود، ایالات متحده و اتحادیه اروپا تحریم ها علیه بانک مرکزی را حفظ خواهند کرد؟ اگر جواب این سوال مثبت باشد بعید است ایران چنین توافقی را بپذیرد.

3- تحریم های موشک های بالستیک و تسلیحات غیرهسته ای جزء تحریم های هسته ای هستند.

نه دقیقاً. شورای امنیت سازمان ملل شش قطعنامه علیه ایران تصویب کرده است که همگی مربوط به برنامه هسته ای ایران هستند. با این وجود تحریم ها علیه برنامه موشکی ایران و واردات و صادرات تسلیحات نگرانی هایی مستقل از موضوع هسته ای هستند. هم اکنون ایران خواستار لغو این تحریم ها شده است. خواسته ای که ایالات متحده آن را رد کرده است. دلیل ایالات متحده و متحدینش این است که این قطعنامه ها برای محدود شدن فعالیت های ایرانی ها وضع شده اند. به طور مثال سال گذشته اسرائیل بر اساس قطعنامه 1929 یک کشتی باری ایران را که تسلیحات حمل می کرد توقیف کرد.

4- براساس توافق هسته ای تمام تحریم های ایالات متحده به طور دائمی لغو می شوند.

نه به این صورت. جدی ترین تحریم های آمریکا توسط کنگره وضع شده اند و فقط کنگره می تواند آنها را لغو کند. براساس توافق هسته ای رئیس جمهور اوباما در کوتاه مدت با صدور دستورات اجرایی رئیس جمهور، تحریم ها را مورد چشم پوشی قرار می دهد. در حالی که اوباما در زمینه تدوین تحریم ها محدودیت اقتدار دارد - رئیس جمهور اگر بخواهد هم نمی تواند تحریم ها را به صورت دائمی لغو کند- اگر ایران توافق را نقض کند، بازگشت تحریم ها آسان خواهد بود. افکار عمومی و کنگره آماده بررسی توافق جامع هسته ای هستند و باید این نکته را به یاد داشته باشیم که تحریم ها ابزار رسیدن به هدف قابل دست یافتنی مانع شدن از دستیابی به بمب هسته ای بوده است.

* مدیر مرکز بلفر دانشگاه هاروارد

** مدیر بخش تحقیقات مرکز بلفر هماهنگ کننده سابق کاخ سفید در امور مربوط به خلع سلاح

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند