گره تحریم‌ها چگونه در وین باز می‌شود؟

نویسنده: الیزه لابوت

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده و شرکای بین المللی اش در حال مذاکره با ایران برای رسیدن به توافق جامع هسته ای هستند و مهلت رسمی روز سه شنبه است. در ادامه به مهمترین موضوعات و سوالات پیش روی طرفین اشاره می شود.

آیا روز سه شنبه مهلت نهایی است؟

نه حقیقتاً. 30 ژوئن مهلتی است که در توافق موقت که در نوامبر 2014 به دست آمد، تعیین شد. اما مهلت پایانی مهمتر 9 جولای است. اگر تا این تاریخ توافق به دست نیاید مهلت بازبینی توافق توسط کنگره از 30 روز به 60 روز افزایش پیدا می کند.

آیا طرفین می توانند تا روز سه شنبه به توافق دست پیدا کنند؟

نه. طرفین می دانند که تا روز سه شنبه به توافق دست پیدا نمی کنند. دیپلمات های غربی می گویند باید تا آمدن وزرای خارجه به وین صبر کرد، چون تصمیمات بزرگ تا زمانی که وزرای خارجه نیایند، گرفته نمی شود.

اگر توافق تا 9 جولای به دست نیاید، چه می شود؟

اگر مسائل باقی مانده در مذاکرات تا این تاریخ حل نشود، طرفین می توانند چند روز بیشتر یا چند ماه بیشتر آن را تمدید کنند. اما طرفین می گویند که تمدید رسمی در کار نخواهد بود. این که طرفین به چه مقدار زمان پس از 9 جولای احتیاج داشته باشند، به میزان پیشرفت در مذاکرات بر می گردد. منابع مطلع می گویند اگر توافق تا 9 جولای به دست نیاید، این امکان وجود دارد که توافق موقت برای یک دوره به قوت خود باقی بماند و طرفین مجدداً تلاش هایشان را آغاز کنند.

چه مسائلی باقی مانده اند؟

براساس گفته های یک مقام ارشد ایالات متحده همان طور که می شد حدس زد در مقطع فعلی مهمترین مسائل باقی مانده در مذاکرات: زمان بندی و نحوه کاهش تحریم ها و جزئیات درباره دسترسی و نظارت است. به طور ویژه یکی از حساس ترین مسائل باقی مانده دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به تاسیسات هسته ای و نظامی ایران می شود. قدرت های غربی معتقدند که برای به نتیجه رسیدن درباره وضعیت فعلی و آینده برنامه هسته ای ایران، آژانس نیاز به دسترسی به افراد و تاسیساتی دارد که در گذشته برای اهداف نظامی استفاده می شدند.

کاهش تحریم های ایران چه می شود؟

لغو تحریم ها یکی دیگر از مهمترین مسائل باقی مانده است. مذاکرات بر تعیین مکانیسم هایی درباره زمان بندی و مراحل کاهش تحریم ها متمرکز است. منابع می گویند تحریم های اتحادیه اروپا با قطعنامه شورای اروپا لغو می شوند. آنها هم باید با این که تحریم ها چه زمانی لغو شوند و ساختار بازگشت تحریم ها در صورتی که ایران تعهداتش را نقض کند به نتیجه برسند. تحریم های ایالات متحده در ابتدا متوقف خواهند شد. ایالات متحده هنوز باید بررسی کند که کدام تحریم ها در صورت دستیابی به توافق باید متوقف شوند و کدام یک باید بمانند. چون تحریم های بسیاری وجود دارد که قسمتی از آنها مربوط به تروریسم و حقوق بشر است. تحریم های شورای امنیت سازمان ملل براساس قطعنامه شورای امنیت و برخی از تاییدات آژانس بین المللی انرژی اتمی، لغو خواهند شد. مکانیسم بازگشت تحریم ها در این جا هم وجود دارد.

آیا ایران آماده دستیابی به توافق است؟

تاکنون ایالات متحده و شرکایش فهمیده اند که آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم ایران، حرف آخر را درباره توافق هسته ای می زند و ایشان هم از توافق حمایت می کند. با وجود مواضع قاطعانه، ایشان به طور کلی از تلاش های رئیس جمهور روحانی و ظریف، حتی زمانی که وی در مجلس به شدت مورد حمله قرار گرفت، حمایت کرده است.

آیا توافق علنی می شود؟

مقامات و دیپلمات های ایالات متحده که در مذاکرات دخیل هستند، می گویند متن توافق و ملحقات فنی آن علنی خواهد شد. اما یکی از مقامات گفته است که ملحقات و دیگر سندهای مرتبط با آن محرمانه باقی خواهند ماند. هنوز در این رابطه تصمیم نهایی گرفته نشده است.

منبع: سی ان ان/ مترجم: حسین هوشمند