فرصت طلایی توافق از دست نمی‎رود

یک کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه بعید است که ایران و گروه 1+5 به سادگی حاضر شوند فرصت طلایی دستیابی به توافق جامع را از دست دهند گفت: به همین دلیل است که به نظر می رسد که راه حل های تازه برای برون رفت از بن بست مذاکراتی روی میز قرار گرفته است که ضرورت پیدا کرده است وزرای خارجه به خصوص وزیر خارجه ایران برای رایزنی و کسب تکلیف با مقامات ارشد به پایتخت ها برگردند.

علی بیگدلی استاد روابط بین الملل دانشگاه با بیان این مطلب در گفت‎وگو با فرارو درباره فضای حاکم بر مذاکرات و اینکه آیا دو طرف در فاصله باقی مانده تا ضرب الاجل 30 ژوئن (9تیر) امکان دستیابی به توافق جامع را خواهد داشت گفت: بعد از تفاهم لوزان که تاحدود زیادی خوشبینی ها را نسبت به حصول توافق جامع بر اساس جدول زمانی تعیین شده افزایش داده بود و این امیدواری را ایجاد کرده بود که دو طرف برپایه آن تفاهم می توانند اختلافات باقی مانده را حل و فصل کنند، به خصوص دو هفته اخیر اظهارات مقامات دو کشور این امیدواری را به طرز قابل توجه ای کاهش داد.

وی افزود: اظهارات مقامات ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 که به نوعی عقب نشینی از مواضعشان در تفاهم لوزان قلمداد می شد، سطح انتظارات از یکدیگر را بالا برد و سبب شد که فضای مذاکرات از آنچه که قبلا شکل گرفته بود تغییر کند و یکبار دیگر سطح انتظارات بین الملل به ویژه از جمهوری اسلامی ایران افزایش پیدا کند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی از عوامل موفقیت آمریکا در اعمال فشار بر پرونده هسته ای به خصوص در 4 یا 5 سال گذشته این بود که توانست پرونده هسته ای ایران را به یک پرونده و مسئله بین المللی تبدیل کند و حل یک مسئله بین المللی هم زمانی ممکن می شود که یک اجماع بین المللی حاصل شود.

بیگدلی تصریح کرد: بر همین اساس شاهد بودیم برخلاف تحریم های سال های دور آمریکا بر ایران، تحریم های یکجانبه این کشور که مربوط به برنامه هسته ای بود از اثرگذاری بالایی برخوردار بود که این مسئله باز می گردد به تبدیل شدن پرونده هسته ای ایران به یک مسئله بین المللی.

این کارشناس مسائل بین الملل در ادامه گفت: پس از کاهش سطح انتظارات نسبت به حصول توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 در آستانه ضرب الاجل 30 ژوئن (9تیر) هم شاهد بودیم که دوباره مقامات عضو گروه 1+5 تلاش کردند تا پرونده هسته ای ایران را در سطح یک مسئله بین المللی حفظ کنند و از این زاویه فشار خود بر ایران را افزایش دهد تا موضع خود در مذاکرات را تعدیل کند.

وی افزود: در همین راستا خانم فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه بدو ورود محل مذاکرات اعلام کرد که چون مذاکرات هسته ای برای امنیت بین المللی مهم است ضرورت دارد با دقت این مسئله مورد بررسی قرار گیرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: بر این اساس به نظر می رسد که فضای مذاکرات یکبار دیگر از آن حالت خوشبینی و مسالمت آمیز سابق فاصله گرفته است و دوباره طرفین برای کسب امتیازات بیشتر مواضع خصمانه ای را در قبال هم پیش گرفته اند.

وی تصریح کرد: البته این رویکرد در اواخر مذاکرات طبیعی است و طرفین تلاش دارند با مواضع حداکثری در مذاکرات حضور پیدا کنند تا از طریق زمان طرف را تحت فشار قرار دهند که موضع خود را تعدیل کند.

این کارشناس مسائل بین الملل گفت: با این حال این رویکرد سبب نخواهد شد که دوطرف فرصت حل و فصل مسئله هسته ای ایران را به سادگی از دست بدهند. پس از گذشت نزدیک به دوسال دو طرف یک فرصت طلایی برای حل و فصل مسئله هسته ای به دست آورده اند که با از دست دادن معلوم نیست که در آینده دوباره چنین فرصتی فراهم خواهد شد یا خیر.

وی افزود: بر این اساس هم ایران و هم کشورهای عضو گروه 1+5 به خوبی بر این واقعیت واقفند که نمی توانند مسئله هسته ای را حل نشده رها کنند چرا که با کنار رفتن راه حل های دیپلماتیک برای حل و فصل این پرونده ممکن است راه را برای ورود راه حل های سخت افزارانه هموار شود که این برای نظام بین الملل یک فاجعه است.

بیگدلی با بیان اینکه بعید است که ایران و گروه 1+5 به سادگی حاضر شوند فرصت طلایی دستیابی به توافق جامع را از دست دهند گفت: به همین دلیل است که به نظر می رسد که راه حل های تازه برای برون رفت از بن بست مذاکرات روی میز قرار گرفته است که ضرورت پیدا کرده است که وزرای خارجه به خصوص وزیر خارجه ایران برای رایزنی و کسب تکلیف با مقامات ارشد به پایتخت ها برگشته اند.

وی افزود: آنچه مسلم است موضوع امروز پرونده هسته ای ایران به قدری آغشته به اختلافات ناشی از خواسته های بیرونی و درونی است که اگر هر دو طرف بخواهند به تمامی این خواسته ها توجه کنند این مسئله حل نمی شود از این رو ضرروی است، حال که چنین فرصتی فراهم شده است دو طرف با کمی تعدیل در مواضع و اغماض در نگاه مانع از پرداخت هزینه های بیش از این در آینده شوند.

این استاد دانشگاه در خاتمه با بیان اینکه بعید است دو یا سه روز زمان اضافه کمکی به حل و فصل اختلافات کند، گفت: اگر ایران و 1+5 نتوانسته اند در فرصت باقی مانده به توافق برسند به دلیل اینکه یک فرصت تاریخی برای رسیدن به توافق فراهم شده است هیچ ایرادی ندارد که برای یک بازه زمانی چند ماهه مذاکرات تمدید شود.