مصر و عربستان مجبورند رهبران جهان عرب شوند

دیپلماسی ایرانی: شکی نیست که همه جهان عرب می دانند که مصر و عربستان هر دو به دنبال رهبری منطقه البته به دور از بهره برداری یا سوء استفاده از تروریسم، فقر، افراط گرایی، طمع های خارحی و غرق کردن خود یا دیگران در آنها هستند. در وهله های اخیر باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا بارها تکرار کرده است که: «امریکا نمی خواهد به جای حکومت های خاورمیانه مسئولیت های آنها را انجام دهد، و آنها خود باید از امنیت ملی خود حمایت کنند و این مساله وظیفه ایالات متحده نیست.» قبل از هر چیز این گونه به نظر می رسد که دیگر در منطق امریکا جایی برای عمل به تعهداتش وجود ندارد. به این معنا که دیگر واشنگتن خود را درگیر نمی کند تا موازنه ها در خاورمیانه حفظ شوند یا جانب یک طرف علیه طرفی دیگر را بگیرد. در حالی که دیدیم در جنگ عراق، امریکا سیاست "آشوب خلاقانه" را پیش برد و به کمک مراکز مطالعاتی – اسنادی مرتبط با کاخ سفید درصدد بازسازی نقشه خاورمیانه بر آمد به گونه ای که به نظر می رسد که واقعیت ها در عالم واقع دقیقا با سیاست های اعلام شده از سوی دولت امریکا تفاوت دارند. شاید بتوان گفت که چنین تلاش هایی از سوی امریکا و اصرار به ادامه چنین سیاست هایی توسط آن باعث پیچیده تر شدن امور در خاورمیانه شده است در حالی که چنین رفتارهایی هیچ کمکی به حل قضایای منطقه نمی کنند. کما این که به هیچ وجه با «نگاه عربی» برای حل مشکلات منطقه نیز تطابق ندارند.

اما فارغ از سیاست های امریکا و مواضعی که اتخاذ کرده، واقعیت امر این است که منطقه دیگر بیش از این تحمل بی توجهی ندارد، منطقه باید تا کی انتظار بکشد تا به آن توجه شود، برای همین باید از همه ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی و فکری و نظامی استفاده شود تا بتوان بر مشکلات موجود چیره شد. برای همین به نظر می رسد که قاهره و ریاض باید خود دست به کار شوند و دقیقا در همین زمان «مسئولیت این کار سخت» را بر عهده بگیرند. در همین راستا است که عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان به قاهره می آید و با مسئولان عالی رتبه در مصر درباره تحولات و اوضاع جاری در یمن و سوریه و لیبی و راه های مبارزه با تروریسم بحث و تبادل نظر می کند.

اکنون زمان آن است که جهان عرب و کشورهای بزرگ درک کنند که «همراهی عربی» تنها وسیله برای ایجاد نهضتی در اوضاع جهان عرب است، و تنها از این طریق است که می توان جلوی گسترش این آشوب رعب آور را گرفت. همان طور که شاهدیم بحران های منفجر شده در یمن و سوریه و لیبی دیگر فرصتی باقی نمی گذارند که زمان بیشتری از دست برود. از این رو اگر قاهره و ریاض نتوانند رهبری جهان عرب را به دوش بگیرند و به مسئولیت های خود عمل کنند به سختی می توان تصور کرد افراد دیگری بتوانند این مسئولیت را بر عهده بگیرند. برای همین است که پایتخت های کشورهای بزرگ دنیا منتظر نقشه راه عربی تازه ای برای حل بحران های موجود منطقه هستند و انتظار ابتکار عمل ما را می کشند.

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11