اعراب دعوت آشتی ایران را بی پاسخ می گذراند

یک کار شناس مسائل خاورمیانه تاکید کرد که اعلام آمادگی و استقبال جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط با کشورهای عرب منطقه به تنهایی نمی تواند به تنش موجود در روابط با این کشور ها به خصوص عربستان پایان دهد.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در حاشیه اجلاس سازمان همکاری اسلامی ضمن تشریح دیدگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به تحولات منطقه بر ضرورت تشریک مساعی برای مقابله با چالش های روز افزون کنونی تاکید و «گفت و گو و تفاهم با کشورهای منطقه اولویت سیاست خارجی ایران است.»

این سخنان در حالی مطرح شده است که تنش در روابط ایران با کشورهای منطقه و در راس آن عربستان سعودی در پی تحولات منطقه به اوج خود رسیده است.

این در حالی است که اولویت دولت یازدهم، از ابتدای آغاز به کار بهبود روابط با کشورهای همسایه به خصوص کشورهای جنوبی اعلام شده بود و درهمین راستا، دولت حسن روحانی به منظور حسن نیت و جدیت در عملی کردن این وعده گام های عینی و قابل توجه ای را به سمت کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی برای تنظیم روابط مجدد برداشت.

با این وجود این رویکرد دولت نه تنها مورد استقبال اعراب قرار نگرفت بلکه روز به روز بر فاصله موجود میان طرفین هم افزود. به طوری که اکنون بسیار بعید به نظر می رسد که اظهارات نرم و آشتی جویانه، وزیر خارجه بتواند کمکی به بهبود این رابطه تنش آلود کند.

حسن هانی زاده، کار شناس مسائل خاورمیانه، در گفت و گو با فرارو درباره سخنان وزیر خارجه ایران در کویت و دعوت کشورهای منطقه به آشتی در روابط گفت: اظهارات آقای ظریف در کویت یکبار دیگر رویکرد دولت یازدهم برای حل مشکلات ایران با کشورهای منطقه را به نمایش گذاشت.

با تاکید بر اینکه موضوع آشتی جویانه وزیر خارجه ایران در برابر کشورهای حاشیه خلیج فارس، در چارچوب دیپلماسی فعال منطقه ای ایران بود گفت: اینکه آقای ظریف در کویت تاکید کردند که تفاهم با کشورهای منطقه اولویت ایران است موضوع تازه ای محسوب نمی شود چرا که پیش از این در سطحی عالیتر یعنی رییس جمهور چنین موضعی را نیز شاهد بودیم.

با این وجود نه آن زمان که از سوی رییس جمهوری ایران اعلام شد که اولویت جمهوری اسلامی ایران بهبود روابط با کشورهای منطقه است شاهد تحولی در روابط دوجانبه با کشورهای عرب منطقه بودیم و نه امیدی به این است که سخنان اخیر آقای ظریف چنین تحولی را در پی داشته باشد.
 
 با تاکید بر اینکه رویکرد و اراده دولت جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط با کشورهای عرب منطقه یکجانبه است، گفت: کشورهای عرب منطقه به خصوص کشورهای عضو شورای همکای خلیج فارس تحت هدایت و رهبری عربستان سعودی در رابطه با ایران از سیاست مستقلی تبعیت نمی کنند و نمی توانند خارج از اراده قدرت های بزرگ به خصوص ایالات متحده آمریکا درباره روابط با جمهوری اسلامی ایران تصمیم گیری کنند.

همچنین با توجه به تحولات منطقه به خصوص در پی حملات مکرر عربستان و متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای به مردم بی دفاع یمن، اوضاع نابسامان و بی ثباتی حاکمیت در برخی از این کشور ها به خصوص عربستان و همچنین سفر اخیر سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به کمپ دیوید با رویکرد تقابل با ایران از جمله عواملی است که امکان بهبود روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را دشوار کرده است.

بهبود روابط ایران با کشورهای عرب منطقه نیاز به زمان بیشتری دارد، گفت: تا زمانی که عربستان سعودی در سیاست های منطقه ای و روابط دوجانبه خود تغییراتی ایجاد نکند و سیاست معتدلی را در پیش نگیرد نمی توان نسبت به اینکه درخواست ایران برای بهبود روابط با استقبال اعراب قرار گیرد، خوشبین بود.

بنابراین در خوشبینانه ترین حالت سخنان نرم و با موضع آشتی جویانه آقای ظریف در کویت می تواند تنها فضایی تازه و مساعد برای گفت و گو میان طرفین را ایجاد اما برای اینکه همین فضا هم باقی بماند نیاز است که طرف مقابل هم همچون جمهوری اسلامی ایران به چنین اراده ای برای پایان دادن به تنش در روابط دوجانبه برسد.

وی با تاکید بر اینکه روابط ایران با کشورهای منطقه خلیج فارس تابعی از مناسبات تهران – واشنگتن است گفت: تا زمانی که مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۱+۵ به نقطه مطلوب خود نزدیک نشود و طرف های اصلی این مذاکرات یعنی ایران و آمریکا نتوانند به بزرگ ترین اختلاف موجود پایان دهند بعید است که کشورهای عرب منطقه بخواهند در سیاست های خود در قبال ایران تجدید نظر کنند.