سناریوهای تقسیم سوریه چیست؟

دیپلماسی ایرانی: مخالفان سوری از امکان پیشروی داعش به سمت دمشق، پایتخت سوریه نگران هستند، موفقیت های نظامی اخیری که این شبکه تروریستی به دست آورده و بر شهر تاریخی تدمر مستولی شده و همچنین تسلط بر گذرگاه مرزی ولید در مرز سوریه و عراق باعث شده است تا آنها بیش از هر زمانی از وضعیت جاری نگران شوند.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، نیروهای معتدل تر مخالف سوری می گویند آن چه بر نگرانی ها می افزاید احتمال ورود آسان داعش به شهر غوطه در اطراف دمشق است که می تواند بدون آن که لازم باشد به سمت پایتخت پیشروی کند این شهر را به تصرف خود در آورد.

غوطه دمشق نزدیک به دو سال است که تحت محاصره نیروهای حکومت سوریه قرار دارد. ساکنان آن از کمبود مواد غذایی و سوخت و آب رنج می برند در حالی که در معرض بمباران بی وقفه نیز قرار دارند.

مخالفان سوری به هیچ وجه نگرانی خود را از احتمال قیام هواداران داعش که آنها را نیروهای خفته داعش می نامند، پنهان نمی کنند. نیروهایی که روز به روز از دیگر جریان های مخالف سوری دور شده و خود را بیش از پیش به داعش نزدیک کرده اند.

خیر خالیدیه، یکی از مخالفان مسلح سوری در این باره می گوید: «داعش مستقیما به سمت دمشق نخواهد رفت، بلکه تلاش خواهد کرد به سمت غوطه برود و محاصره حکومت در آن جا را بشکند تا بتواند حمایت ساکنان محلی آن جا را به دست آورد.»

وی که مدت ها در غوطه با ارتش هوادار بشار اسد جنگیده است، همچنین می گوید: «متاسفانه باید بگویم داعش امکان انجام چنین کاری را دارد. نمی توانی حالت یاس و ناامیدی که بر مردم این شهر در اثر محاصره و گرسنگی به وجود آمده است را تصور کنی.»

تسلط بر تدمر در سوریه و استیلا بر شهر مهم رمادی، مرکز استان الانبار، بزرگترین استان عراق و سقوط گذرگاه مرزی الولید پیشرفتی در خور توجه برای داعش محسوب می شود که می تواند ارتباطات خود از عراق تا سوریه را یکپارچه کند.

این در حالی است که ناظران از این که حملات هوایی پیمان مبارزه با داعش به رهبری ایالات متحده علیه داعش تا کنون موثر نبوده است نیز ابراز نگرانی می کنند و می گویند حوادث اخیر سبب شده تا داعش بیش از هر زمانی به بغداد و دمشق نزدیک شود.

هادی البحره، رئیس سابق ائتلاف مخالفان سوریه در این باره می گوید: «اطلاعاتی داریم که نشان می دهد ایران تلاش دارد جامعه جهانی را قانع کند که در صورت سقوط بشار اسد تنها داعش است که جای آن را می گیرد، این اطلاعات از منابعی در داخل نظام به دست ما رسیده است، ایران توانسته بر مفاصل اصلی حکومت سوریه مستولی شود و از این نگران است که طرحی پیاده شود که همه گروه های نظامی وابسته به حکومت و افسران ارتش به ویژه علوی ها درگیر جنگ های بزرگ شوند که از آن چیزی جز تجزیه سوریه بیرون نیاید.»

وی در ادامه می افزاید: «اجرای طرح تجزیه در صورتی امکان پذیر است که داعش بتواند به پیشروی های فعلی خود ادامه دهد یعنی این که راه تدمر – حمص و ریف حمص شمالی را به کنترل خود در آورد و سپس به سمت دمشق حرکت کند.»

در عراق، داعش از ژانویه سال گذشته بر شهر فلوجه، 70 کیلومتری بغداد مسلط است، این جا نزدیک ترین شهر به بغداد، محل استقرار حکومت مرکزی است.

ناظران می گویند که داعش با وجود این که بر فلوجه مسلط است اما جرات حمله به بغداد را ندارد برای این که از امکانات بسیار بالای امنیتی برخوردار است و نیروهای نخبه ارتش عراق در آن متمرکز هستند. وانگهی داعش نمی تواند وارد بغداد شود چرا که خوب می داند بغداد متشکل از طایفه های مختلف عراقی است و آنها مقاومت سختی در برابر آن خواهند کرد، در عین حال این نکته را نیز خوب می داند که بغداد خط قرمز امریکا است و به هیچ وجه حاضر به معامله بر سر آن نیست. داعش تصرف دمشق را نیز در دستور کار خود ندارد چرا که خوب می داند در صورتی که وارد دمشق شود همه نیروهای محلی و منطقه ای از جمله مخاافان سوریه علیه آن وارد عمل خواهند شد چرا که به هیچ وجه حاضر به معامله بر سر دمشق با آن نیستند.

این در حالی است که دیپلمات ها و تحلیلگران می گویند که حکومت سوریه تلاش دارد توانایی خود را از دمشق تا مناطق ساحلی در غرب سوریه تقویت کند. وابرس بالانش، کارشناس فرانسوی امور سوریه در این باره می گوید: «به طور میانگین 10 تا 15 درصد از جمعیت سوریه در مناطق تحت کنترل داعش زندگی می کنند. این رقم برای ساکنان مناطق تحت کنترل جبهه النصره بین 20 تا 25 درصد است. 5 تا 10 درصد از مردم سوریه تحت کنترل کردها هستند. در حالی که 50 تا 60 درصد باقی جمعیت سوریه در مناطق تحت کنترل حکومت سوریه به سر می برند.»

یک منبع سیاسی نزدیک به دمشق در این باره می گوید: «تجزیه سوریه انتخابی گریزناپذیر است. حکومت می خواهد بر نوار ساحلی و شهرهای حمص و حماة در مرکز شهر و تمام مناطق دمشق و محیط پیرامونی آن مسلط شود تا سپس تن به تجزیه دهد.»

وی در ادامه می افزاید: «حکومت برای خود خطوط قرمزی تعریف کرده که نمی توان از آنها عبور کرد که این خطوط قرمز از راه بین المللی دمشق به بیروت آغاز می شود و شامل راه بین المللی دمشق تا حمص از یک سو و مناطق ساحلی از جمله طرطوس و لاذقیه می شود.»

ترجمه: سید علی موسوی خلخالی

انتشار اولیه: شنبه 9 خرداد 1394 / انتشار مجدد: شنبه 16 خرداد 1394