هدف مذاکرات، حفظ دستاوردهای هسته‌ای است

دیپلماسی ایرانی: در ابتدا یاد و خاطره شهدای هسته ای را گرامی داشته و همچنین از زحمت های تیم های قبلی مذاکره کننده نیز قدردانی می کنیم. همچنین جا دارد از حمایت ها و پشتیبانی های مقام معظم رهبری، ریاست جمهوری و مردم ایران که قوت قلب ما در روند مذاکرات هستند، تشکر کرد. احساس ما بر این است که وقتی مردم ایران با دعاهای خود تیم هسته ای را پشتیبانی می کنند، ما در وضعیت بهتری مذاکره می کنیم.

صحبت خود را با پرسشی که منتقدان مطرح می کنند، آغاز می کنم. آنها این سوال را مطرح می کنند که هدف از مذاکرات چیست؟ در پاسخ باید گفت هدف تضمین صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران و در عین حال برداشته شدن تحریم ها و عادی شدن پرونده هسته ای ایران است. حال اسم آن را هرچه می خواهیم بگذاریم؛ برد- برد یا mini-max تفاوتی نمی کند. به این دلیل که ما به دنبال سلاح هسته ای نیستم. در این باره فتوای مقام معظم رهبری وجود دارد و هم اینکه در دکترین دفاعی ما سلاح هسته ای جایگاهی ندارد. از این نظر مشکلی نداریم. البته تضمینی که ما می خواهیم به طرف مقابل بدهیم در چارچوب حاکمیت و احترام به تمامیت ارضی کشور است. ما به دنبال مخفی کاری نیستیم. در عین حال بارها غیرقانونی و ظالمانه بودن تحریم ها را اعلام کرده ایم که باید برداشته شود. بر این اساس فکر می کنیم این کار عملی است. نکته دیگر آنکه طبیعی است ما در یک فرایند بده- بستان قرار داریم. اینکه فکر کنیم در نهایت سندی که به عنوان توافق جامع خواهد بود باید تمام نظرات ما را تامین می کند، اینگونه نیست. هنر این است که در چارچوب خطوط قرمز تعیین شده، بتوان به گونه ای عمل کرد که منافع کشور، و به خصوص منافع هسته ای حفظ و خون شهدا پایمال نشود. باید در این چارچوب و بر اساس خطوط قرمزی که مقامات عالی نظام تعیین کرده اند، بتوان به این موارد دسترسی پیدا کرد. این بازی خواهد بود که از دید ما برد- برد است. حال ممکن است طرف مقابل اعلام کند که جلوی دستیابی ایران به سلاح هسته ای گرفته شده است. بسیار خب، بگذارید چنین برداشتی داشته باشند. اما ما می دانیم چه می خواهیم و به دنبال چه هستیم. ما به دنبال دستیابی به انرژی هسته ای برای استفاده صلح آمیز هستیم.

ما طی یکی دو ماه آینده مذاکرات بسیار پیچیده و سختی را پیش رو داریم. فکر می کنیم دست یافتن به توافق عملی است اما هیچ چیز قطعی نیست. همانطور که گفته شد، در لوزان راه حل ها یافته شد. اما اینکه این راه حل ها به طور حتم به توافقی در انتهای ماه ژوئن، می رسد نمی توان به طور قعطی بیان کرد. این به طرف مقابل ما بستگی دارد که چه بازی را انجام می دهد. ممکن است بخواهد در مورد مواردی مذاکره کند که در طول مذاکرات تا الان به آن دست نیافته است. چشمان ما باز است و بسیار دقیق نگاه می کنیم. اینکه می گویند هدف صرفا رسیدن به توافق است، اینگونه نیست. به هیچ وجه نمی پذیریم که تحت هر شرایطی به توافق برسیم. ما با چشمان باز و با حمایت های رهبری کشور، ریاست جمهوری و مردم مسیر را ادامه می دهیم و فکر می کنیم اگر زیاده خواهی های طرف مقابل وجود نداشته باشد، بتوان به توافق دست یافت.

البته در اینجا لازم است از منتقدان و کسانی که به ما پیشنهادهایی ارایه می کنند، تشکر کرد. در طول چند هفته اخیر جلساتی با آنها برگزار شد که نقدها و پیشنهادهایی ارایه کردند که آموزنده بود. ما می توانیم از این موارد در روند مذاکرات و ادامه مسیر استفاده کنیم.

چند نکته دیگر را نیز مطرح می کنم. برخی می گویند بیانه لوزان زمینه ساز حمله نظامی و استفاده از زور است. این گفته واقعا توهین آمیز است. یعنی وزیر ما متنی را قبول کرده که زمینه ساز حمله به ایران باشد؟ این به دور از انصاف است. یک بار دیگر بیانه لوزان را بخوانید. فک شیت آمریکایی ها را ملاک قرار ندهید. در حال حاضر نمی توان گفت چرا آمریکایی ها فکت شیت را منتشر کردند و به چه دلیل بعد از توافق ژنو منتشر شد، موضوعی که حتی در داخل آمریکا نیز مورد انتقاد قرار گرفت. آنچه در لوزان به دست آوردیم، بحث در چارچوب راه حل ها بود و به هیچ وجه قبول نداریم که در راستای خلاف امنیت کشور و تمامیت ارضی بوده است.

نکته دیگر آنکه ما فقط در مورد پرونده هسته ای بحث می کنیم. تحریم های مورد بحث نیز مرتبط با پرونده هسته ای است. زیرا تمامی قطعنامه های شورای امنیت یعنی از 1696 تا 1929 همگی مرتبط با برنامه هسته ای بوده و اینها لغو خواهد شد. طبیعی است تحریم هایی در ارتباط با تروریسم و حقوق بشر توسط آمریکا و اروپا تصویب شده که خارج از شورای امنیت است و ما در این باره مذاکره نکرده و حتی نخواسته ایم مذاکره کنیم. اینکه برخی منتقدان می گویند چون بحث درباره برنامه هسته ای است بنابراین باید تمام تحریم ها لغو شود، در این صورت طرف مقابل می گوید بیاید بحث درباره حقوق بشر را شروع کنیم. ما به هیچ وجه اجازه نمی دهیم وارد این مقولات شوند یا بحث های خارج از پرونده هسته ای را مطرح کنند. بنابراین این موضوع باید روشن شود که تمام تحریم های هسته ای در سطح آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت لغو خواهد شد.

نکته دیگر در مورد پرسشی است که گفته می شود آیا از فصل هفتم خارج می شویم یا نه؟ باید گفت برای اینکه قطعنامه های گذشته لغو شود، نیاز به قطعنامه ای جدید ذیل فصل هفتم است. اما این قطعنامه باید در چارچوب ماده 41 فصل هفتم تصویب شود. در ماده 41 موضوع استفاده از قوه قهریه و زور مطرح نیست. بر این اساس در چارچوب این ماده برای لغو تحریم های قبلی نیاز به صدور قطعنامه است. اگر چنین قطعنامه ای ذیل ماده 41 صادر نشود، ممکن است طرف مقابل زیر بار تعهد شانه خالی کند.

به عبارتی قطعنامه ای تحت آیتم  Iran prohibition وجود نخواهد داشت. آیتمی که تحت آن سال ها تحریم های شورای امنیت علیه ما وضع می شود که در صورت قطعنامه جدید، به صراحت اعلام خواهد شد که پرونده این آیتم بسته می شود. این دستاورد بزرگی است و آیتم جدید بر مبنای اجرای توافق جامع - برجام - خواهد بود. به نظر ما این مسیر در نهایت منجر به خارج شدن آیتم از دستور کار شورای امنیت و در نهایت عادی شدن پرونده هسته ای ایران خواهد شد.

نکته آخر در مورد موضوع تحقیق و توسعه است. اینکه می گویند بعد از ده سال باز دوباره باید مذاکره کنیم، صحیح نیست. چنانچه به توافق دست یافتیم، خواهید دید که مذاکره ای نخواهیم داشت. ما با مردم صادق هستیم. 

انتشار اولیه: سه شنبه 1 اردیبهشت 1394 / انتشار مجدد: یکشنبه 6 اردیبهشت 1394