آیا جمهوری خواهان برنامه جایگزینی برای ایران دارند؟

دیپلماسی ایرانی: تعدادی از کارشناسان درباره نامه 47 سناتور جمهوری خواه درباره توافق هسته ای احتمالی ایران نظر داده اند. آنها به اشتباه به قانون ایالات متحده اشاره کرده اند و مقامات ایرانی را که برخی از آنها در ایالات متحده تحصیل کرده اند را دست کم گرفته اند تا نوعی عدم اعتماد در میان آنها به وجود بیاید. یک انتقاد دیگر هم باید به این لیست اضافه کرد و آن این که این اقدام حماقتی تاکتیکی بود.

با خواندن این نامه آن چیزی که باید به یاد داشته باشیم این است که ما در کجا قرار داریم؟ ما در پایان راه بیش از یک سال مذاکرات برای رسیدن به توافق درباره برنامه هسته ای ایران هستیم. مسیری که شامل تلاش های بین المللی از سال 2003 می شود که چندین بار مهلت رسیدن به توافق از بین رفت و شکست های زیادی در این راه به وقوع پیوست.

بنابراین اگر در حالی که هرگونه اتفاقی محتمل است، دو طرف بار دیگر در دستیابی به توافق شکست بخورند، چه خواهد شد؟ سناتورها (و بنیامین نتانیاهو) قادر خواهند بود تا ادعا کنند که: ماموریت انجام شد. اما اگر آنها واقعاً نگران توانایی غنی سازی اورانیوم و قابلیت ساخت زرادخانه اتمی هستند، باید به شدت به این موضوع فکر کنند که با شکست مذاکرات می خواهند به چه برسند؟

اول: حفظ تحریم های بین المللی در صورتی که مذاکرات شکست بخورد و حفظ اروپا، روسیه و چین به منظور فشار آوردن به ایران. این مهم است که ایالات متحده به عنوان مقصر شکست بازی قلمداد نشود. اگر معلوم شود که مذاکرات در حال سقوط است چون ایالات متحده واقعاً به دنبال دستیابی به توافق نیست، در آن صورت تحریم اتحادیه اروپا فرو خواهد پاشید. بنابراین اقدام سناتورهای ایالات متحده که نامه ای سرگشاده را برای شکست مذاکرات نوشته اند، چندان از روی زیرکی نبوده است.

دوم: اگر چه دولت گفته است در صورتی که مهلت فعلی به پایان برسد، مذاکرات هم به پایان می رسد، اما شاید اوضاع به گونه دیگری هم پیش رود. این بسیار به نفع ایالات متحده و شرکایش است تا مذاکراتی که توافق موقتی که در نوامبر سال 2013 به دست آمد را در صورت نرسیدن به توافق دائم، حفظ کنند. توافق فعلی ذخایر اورانیوم ایران را حذف کرده و تولید مجادله برانگیزترین قسمت سوخت هسته ای یعنی اورانیوم غنی شده 20 درصد را متوقف کرده است. رشد ذخایر اورانیوم با غنای پایین را کاهش داده و موجب برقراری بازرسی های بین المللی بیشتری شده است.

سوم: همان گونه که محمد جواد ظریف در واکنشش به این نامه اشاره کرده است، سناتورها سطح فوق العاده ای از کوته نظری خودشان را نمایش دادند. این توافق که ممکن است بین ایران و ایالات متحده به دست بیاید، شاید هم به دست نیاید، تنها میان این دو کشور نیست، بلکه توسط پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل –چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده- در یک طرف و آلمان در سوی دیگر با ایران امضا می شود. بنابراین این نامه نه تنها هشداری به ایران بلکه این پیام را به مهمترین متحدین ایالات متحده و رقبای بزرگ آن می دهد که امضای رئیس جمهور ایالات متحده را نه در مورد توافقات اجرایی بلکه درباره تمام معاهدات و توافقات جدی نگیرند.

در نهایت سناتورها تنها درباره یک مورد درست گفته اند: اگر آنها و رئیس جمهور بعدی می خواهند متحمل یک رسوایی بین المللی و نابودی توافق فعلی شوند، می توانند این کار را انجام دهند. اما آیا در آن صورت ایالات متحده می تواند تحریم های بین المللی علیه ایران را تقویت کند؟ آیا با این اقدام آمریکا حمایت بین المللی لازم برای حملات هوایی علیه تاسیسات هسته ای ایران –در صورت لزوم- را به دست می آورد؟ پاسخ به هر دو پرسش خیر است. با این اوضاع این 47 سناتور چه فکری می کنند؟

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند