آمریکا در عراق نفوذی ندارد

نویسندگان: لارا جیکس و کیت برانن

دیپلماسی ایرانی: نیروهای امنیتی عراق با حمایت شبه نظامیان شیعه، قبایل سنی، جنگجویان کرد و مشاوران ایرانی بامداد روز دوشنبه عملیاتی را برای بازپس گیری شهر تکریت از داعش برگزار کردند. طبق گزارش های منتشر شده، نیروهای زمینی در این عملیات توسط جت های جنگنده عراقی حمایت شدند.

جالب توجه است که به گفته وزارت دفاع آمریکا، ائتلاف تحت رهبری این کشور علیه داعش در عملیات تکریت هیچ نقشی نداشته است. در شرایطی که ائتلاف تحت رهبری آمریکا بیش از دو هزار حمله هوایی علیه مواضع داعش در عراق و سوریه صورت داده، عدم حضور این ائتلاف در عملیات تکریت نشان دهنده نفوذ اندک آمریکا در این جبهه جنگ آشفته است.

این مسئله که نیروهای عراقی برای باز پس گیری تکریت علیه داعش مبارزه خواهند کرد، کاملا مشخص بود؛ چرا که هزاران نیروی عراقی و اعضای گروه شیعه داوطلبان مردمی از مدت زمانی پیش در شهر سامرا گردهم آمده بودند تا برای حمله به نیروهای داعش کسب آمادگی کنند. اما به گفته یک مقام آمریکایی برگزاری عملیات در روز دوشنبه برای مرکز فرماندهی در پنتاگون، تعجب آور بود. این مقام آمریکایی همچنین به نفوذ ایران در این عملیات اشاره کرد.

به گزارش خبرگزاری فارس ایران، قاسم سلیمانی دو روز پیش برای ارائه مشاوره به فرماندهان عراقی به خطوط مقدم جبهه جنگ وارد شد.

نقش سلیمانی و گروه شبه نظامی شیعه داوطلبان مردمی در بازپس گرفتن شهر تکریت، زادگاه صدام حسین، مسئله ایست که برخی مقامات آمریکایی را نگران کرده است.

جیمز کلاپر رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا روز دوشنبه در شورای روابط خارجی گفت ایران به وضوح از عواقب شرایط کنونی در عراق سود می برد. طبق پیش بینی کلاپر، تهران همچنان از نفوذ خود بر گروه شیعه داوطلبان مردمی در عراق برای بیرون راندن داعش استفاده خواهد کرد.

در این حال طبق ادعای کلاپر، ایران گروه شبه نظامی شیعه را به طور کامل تحت کنترل ندارد: «تا زمانی که ایرانی ها بدانند که فعالیت های ما هم راستا با هدف آنها، یعنی از بین بردن داعش، است و تا زمانی که اهداف و فعالیت های ما به نوعی در عراق هم پوشانی داشته باشد، تا آن زمان است که ایرانی ها هر چه در توان دارند برای کنترل شبه نظامیان به کار خواهند گرفت.»

به گفته یک مقام دیگر دولت آمریکا که از شرایط عملیات تکریت آگاه است، جنگجویان عراقی که در عملیات تکریت شرکت کردند گروهی متشکل از نیروهای امنیتی دولت عراق و اعضای قبایل سنی و شبه نظامیان شیعه بودند.

این مقام افزود حضور گروه های گوناگون در جنگی که تنش های فرقه ای در آن بسیار شدید است، خود یک عامل نگرانی است. بیشتر جمعیت تکریت و دیگر بخش های استان صلاح الدین را اهل تسنن تشکیل می دهند اما به گفته این مقام آگاه، برخی از مسلمانان اهل تشیع اخیرا از درگیری های شدید در استان دیاله واقع در همسایگی استان صلاح الدین، به این استان گریخته و در آنجا ساکن شده اند.

این مقام آمریکایی از اینکه بغداد برنامه خود را پیش از حمله آشکارا اعلام کرده بود یا خیر، اطلاعی نداشت؛ اما تصریح کرد مقامات عراقی برای چندین هفته در مورد باز پس گرفتن تکریت از داعش گفتگو و شرایط را بررسی کرده بودند. وی همچنین اعلام کرد انتظار پایان یافتن درگیری در این فاصله زمانی اندک را نداشته است چرا که عموما عملیات نظامی که در تلاش برای به حداقل رساندن تلفات غیر نظامی صورت می گیرد، دست کم چند روز و یا حتی چند هفته طول می کشد.

کلنل استیو وارن سخنگوی پنتاگون در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد: «اما پیش از آغاز عملیات از آن اطلاع داشتیم.» با این حال، وارن هیچ اشاره ای به جزئیات سطح همکاری های احتمالی میان آمریکا و دولت عراق نکرد.

وی افزود عراقی ها حمایت نیروهای هوایی را در این عملیات خواستار نشدند و از این رو ما نیز در عملیات تکریت مداخله نکردیم.

وارن در ادامه گفت: «مسئله مربوط به تمامیت ارضی عراق است؛ کشوری که دولتی مستقل دارد. این دولت عراق است که تصمیم می گیرد در چه زمینه هایی نیازمند همکاری است.»

وارن در پاسخ به این سوال که آیا هواپیماهای بدون سرنشین بر شهر نظارت داشتند پاسخ داد از ارائه جزئیات در مورد ماموریت های ویژه اطلاعاتی معذور است.

طبق گزارش های منتشر شده، نزدیک به 30 هزار جنگجو در عملیات تکریت شرکت داشتند که طبق برخی برآوردها نیمی از آنها را نیروهای امنیتی عراق تشکیل می دادند. آمریکا پیشتر اعلام کرده بود برای بازپس گیری موصل، شهری واقع در شمال عراق که حدودا چهار برابر بزرگتر از تکریت است، به 20 تا 25 هزار نیروی زمینی نیاز است.

مقام آمریکایی آگاه در مورد عملیات اعلام کرد شمار جنگجویان حاضر در عملیات تکریت به طور دقیق مشخص نیست و به احتمال زیاد عمده این جنگجویان از نیروهای شیعه داوطلب مردمی بوده اند و تنها 2500 نیروی امنیتی عراقی در این عملیات شرکت داشتند. این مسئله شک و تردیدها را در مورد اینکه آیا بغداد به تنهایی قادر به فرماندهی ده ها هزار نیرو در عملیات بغداد است، بر می انگیزد.

اینکه واشنگتن در عملیات تکریت حضور و نفوذی نداشت احتمالا از خشم مقامات عراقی از افشای برنامه حساس برای بازپس گیری موصل توسط مقامات مقر فرماندهی آمریکا (سنتکام)، ناشی شده است. سنتکام ر ابتدا پیش بینی کرد عملیات برای بازپس گیری موصل از داعش در ماه آویل و یا ماه مه صورت گیرد و این مسئله نشان دهنده این بود که مقامات عراقی کنترل عملیات را در دست ندارند و همین بغداد را خشمگین کرد.

در جلسه گزارش وضعیت برگزار شده در تاریخ نوزدهم فوریه مقام سنتکام در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد نقش ایران در صحنه نبرد در عراق گفت: «ما آمار دقیقی در این زمینه نداریم، اما می دانیم که ایرانی ها در عراق حضور دارند. اما تا کنون، هدفی مشترک را دنبال کرده این و منافعی مشترک در عراق داریم.»

وی افزود: «ما با دولت عراق در اینباره گفتگو کردیم تا به آنها اعلام کنیم مسائل مشخصی هستند که آمریکا آنها را تحمل نخواهد کرد؛ منظور من از این مسائل استفاده نابجا از گروه هاش شبه نظامی شیعه و اتفاقات مشابه آن است.»

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی