تلاش اسرائیل برای انحراف مسیر مذاکرات هسته‌ای

نویسنده: آلن بن مِیِر

دیپلماسی ایرانی: بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بیش از دیگر مقامات پیشین خود، در مورد «کاهش خطر ایران» لفاظی کرده است. وی به ویژه بر این مسئله اصرار دارد که هر توافقی در زمینه محدود کردن برنامه هسته ای ایران، تنها یک وقفه فنی در برنامه این کشور خواهد بود. از این رو نتانیاهو اعضای کنگره آمریکا را به اعمال تحریم های جدید علیه ایران ترغیب می کند با این امید که شاید افزایش فشار اقتصادی به تغییر دولت در این کشور منجر شود و یا دست کم تهران را از تلاش برای پیشبرد برنامه هسته ای باز دارد. نخست وزیر اسرائیل بر این باور است که «اشتیاق» باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا به دستیابی به توافق با ایران با مخاطرات احتمالی برای اسرائیل همراه خواهد بود.

به رغم تغییر لحن ایران در مذاکرات و ابراز تمایل به همکاری و همچنین تاکید بر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای، نتانیاهو و از سوی دیگر جمهوری خواهان در کنگره ایران همچنان بر این باورند که ایران برای دستیابی به اهداف هسته ای (تسلیحاتی) مصمم است.

ایران تاکنون موفق شده است به دو خواسته اصلی در مذاکرات دست یابد: حق غنی سازی اورانیوم در خاک این کشور و تعیین مهلت مشخص برای اجرای توافق نهایی (محدود کردن توافقنامه به چند سال). از نظر نتانیاهو هر دو مورد فاجعه محسوب می شوند و نخست وزیر اسرائیل از این مسئله بیم دارد که ایران در نهایت برای پیشبرد برنامه هسته ای در راستای دستیابی به تسلیحات با هیچ محدودیتی مواجه نخواهد شد.

از سوی دیگر، به رغم اینکه آیت الله سید علی خامنه ای رهبر معظم ایران به دفعات تاکید کرده که با تولید تسلیحات هسته ای مخالف است، اما تولید سلاح هسته ای را از دستیابی به فناوری مربوطه مجزا می داند. اما نتانیاهو از هر دو مسئله به یک اندازه نگران است.

مشکل دیگر عدم اعتماد نتانیاهو به دولت اوباما در مذاکرات و تلاش برای طولانی سازی مدت زمان اجرای هر گونه توافق حاصله است. به رغم اینکه آمریکا، اسرائیل را در جریان مذاکرات قرار داده است، اما باز هم نتانیاهو با قانونگذاران کنگره برای تصویب لایحه تحریم علیه ایران لابی می کند تا بدین ترتیب مذاکرات هسته ای را از مسیر خارج سازد.

در این میان، اقدام نتانیاهو در پذیرش دعوت جان بینر رئیس جمهوری خواه مجلس نمایندگان برای سخنرانی در جلسه کنگره با هدف مقابله با راهبردهای اوباما در خصوص ایران، اقدامی نامناسب بود که بیش از همه به ضرر اسرائیل تمام خواهد شد. نتانیاهو درخواست های گسترده رسانه ها، رهبران سازمان های یهودی، دوستان اروپایی و بسیاری دیگر را برای لغو سفر به واشنگتن نادیده گرفت.

نتانیاهو به خوبی می داند اگر ایران هرگونه توافق حاصله را نقض کند و یا اگر نیازی به اقدام خشونت آمیز برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران وجود داشته باشد، چنین امری از توان اسرائیل خارج و تنها با حمایت آمریکا ممکن خواهد بود. سوال اینجاست که نتانیاهو با چه منطقی حاضر شده است روابط تل آویو با واشنگتن را تنها برای منافع شخصی و جلب توجه در آستانه انتخابات داخلی در اسرائیل، به خطر اندازد؟! بدون حمایت های اقتصادی، سیاسی و نظامی آمریکا حتی موجودیت اسرائیل در منطقه با خطر مواجه خواهد شد، چه رسد به اینکه ادعای قدرت در منطقه را داشته باشد.

یک نخست وزیر مسئول در اسرائیل می بایست به جای سنگ اندازی در روند مذاکرات هسته ای با ایران، در تلاش برای دستیابی به توافق با آمریکا همکاری کند و قانونگذاران در کنگره را نیز به همکاری با مذاکره کنندگان ترغیب نماید؛ چرا که از هر جهت، دستیابی به توافق هسته ای بهترین شیوه برای مقابله با (توهم) خطر ایران مجهز به سلاح هسته ای است.

نتانیاهو که به شدت از مجهز شدن ایران به سلاح هسته ای بیم دارد، باید دریابد که بهترین راه برای مقابله با نگرانی ها عادی سازی تدریجی روابط میان واشنگتن و تهران است. اگر توافق هسته ای با ایران حاصل نشود، آمریکا دو گزینه حمله مستقیم به ایران و یا حمله به تاسیسات هسته ای این کشور را پیش رو خواهد داشت که هر دو گزینه هزینه ها و مخاطرات بسیاری در بر خواهند داشت و به بی ثباتی در منطقه منجر می شوند و در حقیقت هر دو گزینه بیشتر امنیت اسرائیل را به خطر می اندازند.

استقبال کنگره آمریکا از نتانیاهو، اهمیت چندانی ندارد. مسئله این است که سفر نتانیاهو به واشنگتن بدون هماهنگی با کاخ سفید که تنها برای جلب توجه در زمان انتخابات داخلی در اسرائیل صورت می گیرد، تاثیر چندانی بر مذاکرات هسته ای با ایران نخواهد داشت؛ اما به طور قطع روابط میان اسرائیل و حامی دیرینه آن، آمریکا را به خطر خواهد انداخت.

منبع: آسیا تایمز / مترجم: طلا تسلیمی