داستان پیچیده تاثیر توافق هسته ای بر اقتصاد ایران

دیپلماسی ایرانی:  بخش مطالعات خاورمیانه اندیشکده «ویلسون» در واشنگتن، ویژه نامه ای را با عنوان «بعد از مذاکرات ایران و 1+5» منتشر کرده است. 32 متخصص مسائل خاورمیانه و ایران در حوزه های روابط و امنیت بین المللی با طرح نقطه نظرات خود، به نوعی آینده بعد از مذاکرات را پیش بینی کرده اند که "دیپلماسی ایرانی" طی چند روز پیاپی آنها را منتشر می کند.

قسمت اول این گزارش را می توانید در اینجا ملاحظه کنید.

پاتریک کلاوسون، مدیر تحقیقات موسسه واشنگتن برای سیاست خاورنزدیک:

رسیدن به توافق هسته ای هر زمانی که اتفاق بیافتد، تازه شروع داستان است. از آن کم اهمیت تر این است که معامله ای انجام شود. برای ایرانی ها، اگر بعد از موافقت نامه وضعیت اقتصادی بهبود پیدا کند، توافق خوب خواهد بود؛ اگر وضعیت رکود در جا بزند، توافق بد است. اگر اقتصاد ایران همگام با انتظارات مردم بدون درنگ بهبودی پیدا نکند، نارضایتی از حسن روحانی افزایش پیدا می کند، وضعیتی که تا حدودی همین امروز هم بر ایران حاکم است. 

واقعیت این است که تاثیر یک توافق هسته ای بر اقتصاد ایران داستان پیچیده ای دارد. تحریم های بازرگانی تنها در یک فرآیند مرحله به مرحله بعد از اجرای مفاد توافق نامه توسط تهران اجرا خواهد شد. محدودیت های زیادی همچنان پا برجا خواهد بود، مثل تحریم های امریکا که به مسائلی مثل تروریسم مرتبط است. رفع محدود تحریم ها در حوزه بانکی که شدیدترین نوع تحریم ها بوده است، و اتفاقا ایران بیش از سایر تحریم ها خواستار لغو آنهاست، احتمالا تاثیر چندانی نخواهند داشت. بانکها با نارضایتی و خشم زیاد از تشدید قوانین سخت، از کشورهایی که معمولا جزء کشورهای مسئله دار شناخته می شوند، عقب می کشند و بیرون می آیند. مشکلات اقتصاد ایران گسترده است، و احتمالا بعد از رفع تحریم ها بهتر خواهد شد. قیمت های پایین تر نفت قلابی است که رفع تحریمها نمی تواند آنچنان که باید انتظارات را برآورده سازد. در بهترین ترین حالتی که اتفاق بیافتد، اعلام دستیابی به توافق می تواند اعتماد عمومی را به ایران برگرداند که زمینه ساز سرمایه گذاری های بیشتر و تشویق تجارت بیشتر اروپایی ها با ایران می شود. به علاوه، اگر مشکلات تحریم های مرتبط با حوزه بانکی در پی امضا توافق حل شود، حفظ دسترسی ایران به ذخایر مسدود شده خارجی اش - قبل از تغییر قابل توجه در تحریم های تجاری می تواند - تاثیرات قابل توجهی بوی‍ژه در سال های نخست بعد از امضا این توافق داشته باشد. به طور خلاصه باید گفت هیچ روشن نیست که ایرانی ها چگونه تاثیر اقتصادی توافق را ارزیابی می کنند. اگر ایرانی ها احساس کنند که توافق چیز زیادی به آنها نمی دهد، هر توافق بدست آمده ای هم می تواند خیلی زود معلق شود و همه طرف های دیگر را برای شکست سرزنش می کند.