ظریف: مذاکرات به پایان موفقیت‌آمیز خود نزدیک شده است

دیپلماسی ایرانی – حامد شفیعی: همایش «دیپلماسی هسته ای» صبح امروز در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی آغاز به کار کرد. در این همایش پنل هایی با عنوان نگاهی کلان و دیپلماسی هسته ای، تحریم ها و دیپلماسی هسته ای، مسائل منطقه ای و دیپلماسی هسته ای برگزار می شود. اساتیدی چون حسین سلیمی،  کیهان برزگر، عبدالعلی قوام، محمدکاظم سجادپور، الهه کولایی، قاسم افتخاری، احمد نقیب زاده، ابومحمد عسگرخانی، فواد ایزدی، غلامعی چگنی زاده، ناصر هادیان، مصطفی دولت یار، ابراهیم متقی، شهروز شریعتی، اصغر کیوان حسینی، عباس ملکی و... از جمله سخنرانان این همایش یک روزه در دهکده المپیک تهران هستند.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه به همراه مجید تخت روانچی معاون وزیر و از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای ایران و مرضیه افخم سخنگوی وزارت امور خارجه در این همایش حاضر شد و سخنرانی کرد.

به گزارش خبرنگار «دیپلماسی ایرانی»، حسیین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی در سخنان افتتاحیه همایش «دیپلماسی هسته ای» که به همت انجمن علوم سیاسی برگزار شد، گفت: متاسفانه در برخی موارد مسائلی مانند مذاکرات هسته ای وقتی وارد کشمکش های سیاسی داخلی می شود، امکان تحقیق و پژوهش از آن گرفته می شود.

وی افزود: مذاکرات هسته ای اتفاق بی نظیری در تاریخ روابط بین الملل، از منظر پیچیده ترین و تعیین کننده ترین نوع مذاکرات بوده که باید مورد تحلیل و موشکافی علمی دقیق قرار گیرد. سلیمی تصریح کرد: مذاکرات هسته ای، صرفا کنش و واکنش چند دولتمرد نیست؛ اهل اندیشه دعوت کردند که به روابط بین الملل به شکل یک سیستم نگاه شود.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: تعامل نظام جمهوری اسلامی ایران با مجموعه ای به نام نظام بین الملل تبدیل به گفتمانی در عرصه بین الملل شده که نه تنها توانسته جایگاه خود را نشان دهد، بلکه توانسته حق بهره برداری از انرژی هسته ای را به حق بهره برداری مشروع تبدیل کند.

سلیمی با بیان اینکه مذاکرات هسته ای چهره متفاوتی از ایران را در عرصه بین الملل نشان داد، افزود: مذاکرات هسته ای نشان داد که دنیای قطب بندی شده وجود نداشته و دنیای ما فقط دنیای ابرقدرت ها نیست که حرف خود را به کرسی بنشانند.

قاسم افتخاری، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در سخنرانی خود با اشاره به مذاکرات هسته ای ایران گفت: یک کشور برای داشتن سلاح هسته ای باید سه بخش تجهیزات ساخت سلاح، وسیله حمل و ناوبری فضایی را در اختیار داشته باشد. طرف های مذاکره تصور می کنند ایران دارای هر سه بخش است.

وی افزود: آنچه در مذاکرات باید در نظر گرفته شود این است که مذاکره بده بستان است؛ مساله نه تسلیم کردن طرف مقابل و نه تسلیم شدن مقابل اوست. در هر دو طرف مذاکرات افراد خارج از گود وجود دارد که طرف ایرانی با مخالفان داخلی و طرف مقابل هم با مخالفان داخلی و هم کشورهای دیگر مواجه است.

عبدالعلی قوام، استاد دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی دیگر سخنران این همایش بود که گفت: در مذاکرات هسته ای باید تعاملات میان اعضای 1+5 را در ساختار سرمایه داری، حساسیت ها و آسیب پذیری ها مورد بررسی قرار داد. موضوع هسته ای را نه می توان مانند نوواقع گرایی و ایستا بررسی کرد و نه ساختارگرایی محض پنداشت.

احمد نقیب زاده، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در سخنانی خواستار بررسی سیاست تک تک کشورهای اروپایی درباره مساله هسته ای ایران شد و گفت: انگلیس همسو با آمریکاست، آلمان نگاهی اقتصادی و فرانسه رویکردی سیاسی و نظامی دارد.

فواد ایزدی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این همایش گفت: چیزی به اسم تحریم های هسته ای در کنگره آمریکا علیه ایران نیست، تحریم های کنگره در سه بخش عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی، حقوق بشر و فعالیت های تروریستی است. زمانی که میان قوه مجریه و مقننه آمریکا بر سر مساله هسته ای ایران چالش بوجود بیاید، قوه مقننه می تواند فعالیت های قوه مجربه را متوقف کند.

غلامعلی چگنی زاده، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در سخنرانی خود به این نکته اشاره کرد که برای اولین بار دیپلماسی هسته ای در ایران امر مهمی را مورد توجه قرار داد که پیش از این سیاست خارجی بدون دیپلماسی داشته ایم. موارد اختلاف با دیگران را از طریق جابجایی اهداف حل کردیم و توجهی به این نکته داشتیم که دیپلماسی همنشینی اهداف دولت هاست.  

وی افزود: دیپلماسی بدون استراتژی و با ظرفیت های مذاکراتی از نتایج دلخواهی که در مذاکرات هسته ای پیگیری می شود، می کاهد. در پرونده هسته ای دو عنصر منزلت طلبی و عزت جویی وجود داشته است. از این رو پرونده هسته ای بیش از آنکه موضوعی مربوط به یک اتفاق باشد، اقدامی جهت یک هدف برای عزت ایران است. دیپلماسی هسته ای را نمی توان حل کرد، اما می توان به تفاهم رسید، به همین دلیل آنچه مورد مذاکره است، از جنس ماندگاری در سیاست خارجی ماست.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در سخنرانی خود در این همایش، مذاکره را تنها راه حل و فصل موضوع هسته ای ایران دانست و گفت: مذاکرات به پایان موفقیت آمیز خود نزدیک شده است. شرایط به یکسال و نیم گذشته قبل باز نخواهد گشت. وی افزود: اکنون تصور غلط طرف های مذاکره کننده از الگوی رفتاری جمهوری اسلامی ایران را توانستیم در مذاکرات تغییر دهیم. فضای امنیتی علیه ایران پاشیده شده است. قدرت منطقه ای ایران افزایش یافته است. ایران هراسی پروژه شکست خورده ای است و این دستاورد بزرگی است. بنگاه های اقتصادی برای ورود به ایران صف کشیده اند.

ظریف گفت: مذاکره کار دشواری است. مذاکره فراز و نشیب دارد. مذاکره بالا و پایین دارد. مذاکره بین دو طرف که همفکر هستند صورت نمی گیرد، مذاکره معمولا بین دو طرفی صورت می گیرد که دیدگاه های متفاوتی دارند اما با 10 دور مذاکره که شاید فقط در این دور آخر در دور دهم شخص بنده متجاوز از 70، 80 ساعت مذاکره رودرروی دوجانبه، سه جانبه، پنج جانبه، شش جانبه، هفت جانبه که دیگر تعداد جانبه های آن هر چه بخواهید هست داشته ام. این فراز و نشیب زیاد است اما در پایان این مذاکرات اگر به بیانیه وین و مصاحبه ها توجه کنیم همه طرف ها اعلام کردند که به توافق بسیار نزدیک شده ایم حتی یکی از مذاکره کنندگان که قبلا معمولا نظرات بسیار منفی حتی نزدیک توافق ژنو هم نظر بسیار منفی داشت بعد از توافق وین برای اولین بار گفت که برای اولین بار احساس کردم که راه حل پیش روی ماست.

وزیر امور خارجه ادامه داد: بسیاری از کسانی که مذاکره می کردند حتی فکر می کردند که اگر دو سه روز مذاکرات ادامه پیدا می کرد این امکان وجود داشت که به چارچوب کلی دست پیدا کنند. چارچوب کلی به این معنا نیست که تمام جزئیات را می توانستیم بنویسیم. چون به هر حال ما نیاز به تمدید داشتیم تا بتوانیم آن جزئیات را بنویسیم اگر نه، بعد از 24 نوامبر یا سوم آذر ما به شرایط قبل از توافق ژنو بر می گشتیم بنابراین نیاز داشتیم فرصتی را فراهم کنیم تا جزئیات را بنویسیم لذا تصمیم داشتیم و نیاز بود تا جزئیات یک زمانی برای تمدید که مورد نیاز بود قطعی شود اما این امید این بود و واقعا هم خیلی نزدیک شدیم به اینکه چارچوب توافق مشخص شود تا دوستان ما و خود ما بتوانیم جزئیات را نگارش کنیم و این هنوز هم کاملا در دسترس است و این فرصت هفت ماهه ای که برای رسیدن به توافق نهایی مطرح شده باز همانطور که در متن بیانیه وین می توانید شاهد آن باشید این فرصت فقط فراهم کردن یک زمان است با این شرایط که اکثر مذاکره کنندگان معتقدند که زمان لازم برای رسیدن به تفاهم بسیار کمتر از این وضعیت است.

وزیر امور خارجه با قدردانی از حمایت مقام معظم رهبری از تیم مذاکره کننده هسته ای اظهار داشت: از ابتدا به طرف های مذاکره نشان دادیم که به دنبال مذاکره هستیم و نه وقت کشی. تاکید داشتیم که مذاکرات تنها برای مذاکره امری بی معنا است و در نتیجه نشان دادیم که طرف مذاکره کننده جمهوری اسلامی کاملا جدی است. همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: ما هر قرار عاقلانه و عادلانه را قبول می کنیم ولی زیر بار حرف زور و زیاده خواهی نخواهیم رفت. این امر برای طرف های مذاکره کننده ما کاملا به عنوان الگوی مذاکراتی دولت تدبیر و امید و الگوی مذاکراتی جمهوری اسلامی ایران جا افتاده است و نتیجه آن کسب بزرگترین افتخار برای من و تیم مذاکره کننده این است که از حمایت مردم بزرگ ایران برخوردار شدیم. من شک ندارم که آنهایی که تندترین انتقادها را نسبت به ما داشتند در حساس ترین لحظات مذاکرات شب های قدر و ماه مبارک رمضان برای ما دعا کردند و این بزرگترین دستاورد تیم مذاکراتی ما است.

ظریف تاکید کرد: ما دستاوردهای خود را حفظ کردیم و تاکنون هیچ عقب گردی نداشته ایم و ساختار برنامه هسته ای ایران در هر تفاهمی حفظ شد. همه می دانند که نه تنها ساختار برنامه هسته ای ما حفظ می شود بلکه برنامه هسته ای ما تا رسیدن به مرحله صنعتی ادامه خواهد داشت. غنی سازی ادامه می یابد و برنامه های ما در اراک و سایر موارد به صورت جدی و با اختیار جمهوری اسلامی و انشاء الله همکاری جامعه بین المللی و دسترسی به جدید ترین فناوری های روز پیگیری خواهد شد.

در نشست دوم این همایش که بعدازظهر امروز برگزار شد، مصطفی دولت یار از اعضای دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت خارجه به بررسی روند تاریخی پرونده هسته ای ایران از دوره اصلاحات تا امروز و سیاست دولت های گذشته در مواجهه با مواضع کشورهای غربی پرداخت.

حسین دهشیار، استاد دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این همایش گفت: فقط در شرایطی می توان وارد مذاکره شد که دو ویژگی توانایی چانه زنی را داشته و دیگر آنکه با رفتار کلامی طرف مقابل را ترغیب کنید.

ابراهیم متقی، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در سخنانی مذاکره را ابزار بازتعریف معادله قدرت خواند و گفت: دولت یازدهم مبنای سیاست خارجی را دیپلماسی هسته ای قرار داده و مبنای دیپلماسی هسته ای را بر مبنای مذاکره برای برطرف کردن تحریم ها استوار کرده است. وی افزود: تحریم بخشی از دیپلماسی اجبار است و مذاکره را در چارچوب دیپلماسی اجبار تحلیل می کنم.

متقی ادامه داد: سیاست دولت گذشته، سیاست اعلامیه – اعلام مواضع- بود، مذاکره نبود. در واقع جلوه هایی از دیپلماسی کرها بود، زیرا هر طرف حرف خودش را می زد.

متقی به گفته های وزیر امور خارجه آمریکا اشاره کرد و گفت: از نگاه جان کری، جهان امن تر شده، زیرا ظرفیت راهبردی ایران در زمینه هسته ای تهی شده است. آمریکا الگوی سه گانه را در پیش گرفته است: تهی کردن دخایر، محدود و غیرقابل دسترس کردن ابزارهایی که تولید هگزافلوراید می کند و بخش سوم که دو قالب دارد، مبنی بر خدشه دار کردن حقوق هسته ای و تسری موضوع به حوزه نظامی.

انتشار اولیه: سه شنبه 11 آذر 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 16 آذر 1393