تمدید مذاکرات در حکم مرگ توافق است

نشریه فارین پالیسی در گزارشی با توجه به تغییر ترکیب کنگره آمریکا در آینده نزدیک، تصمیم به تمدید مذاکرات را در حکم مرگ توافق خوانده است.

به گزارش فارس چند روزی است که اخبار تمدید توافق موقت ژنو میان ایران و گروه 3+3 صدر لیست اخبار جهانی را به خود اختصاص داده است. ایران و 3+3 یک سال پیش در ژنو توافقی موقت به مدت شش ماه را بین خود امضا کردند، به این امید که بتوانند در این بازه شش ماهه به توافقی جامع نائل آیند، با این حال پیچیدگی موضوع و اختلافات گسترده طرفین منجر به تمدید شش ماهه این توافق شد و هم اکنون با گذشت تاریخ نهایی اعلام شده یعنی 24 نوامبر با تمدیدی مجدد آن هم به مدت 7 ماه مواجه شده ایم.

نشریه آمریکایی فارین پالیسی در گزارشی به قلم جفری لوئیس ضمن توجه به موضوع مذاکرات هسته ای ایران، تمدید توافق ژنو و ادامه مذاکرات را منفی ارزیابی کرده و آن را در حکم مرگ خوانده است.

فارین پالیسی در گزارش خود ضمن اشاره به این نکته که طرفین پس از یک سال مذاکره نتوانستند حتی به یک چارچوب کلی برای توافق برسند، این گونه نتیجه گیری کرده است که حصول به چارچوب کلی طی چهار ماه تعیین شده و امضای توافق جامع در پایان مهلت 7 ماهه نیز مانند گذشته ممکن نخواهد بود. 

این نشریه برای اثبات فرضیه خود به دو نکته حائز اهمیت توجه کرده است.

اولین نکته ای که فارین پالیسی بدان پرداخته است، مربوط به ترکیب جدید کنگره آمریکا می شود. در کنگره چهاردهم تصویب تحریم های بیشتر علیه ایران از حداکثر رای لازم(یعنی 60  رای) برخوردار بود و تنها تلاش های «هری رید» رهبر حزب اکثریت سنا از تصویب آن ممانعت به عمل آورد. اما در سنای جدید «میچ مک کونل» جمهوری خواه به جای هری رید می نشیند و بدون تردید وی تسامحی در مقابل ایران نشان نخواهد داد. افزون بر این در حال حاضر جمهوری خواهان 4 سناتور بیشتر از دموکرات ها در سنا دارند. توجیه کنگره برای افزایش تحریم ها اعمال فشار بیشتر بر ایران برای کاستن از انتظارات خویش و امضای توافق بوده است و اگر اوباما توانسته بود حداقل به یک چارچوب سیاسی برسد، می توانست ادعا کند که تلاش های کنگره برای افزایش تحریم ها مانعی بر سر توافق بوده است. اما در شرایط جدید، تمدید مذاکرات به کنگره ثابت می کند که اعمال فشار بیشتر بر ایران برای حصول به توافق ضروری است.

دومین نکته ای که جفری لوئیس بدان پرداخته این است که ایران فعالیت های تحقیق و بررسی خود را متوقف نکرده است و بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی ایران در این مدت به تزریق آزمایشی هگزافلوراید اورانیوم به سانتریفیوژهای آی.آر.5 پرداخته است. اگر چه این اقدام تخطی از توافق موقت ژنو محسوب نمی شود، اما حاکی از مصامحه و حسن نیت نیز نمی باشد. در شرایط حاضر با تمدید توافق ژنو، ایران می تواند فعالیت های تحقیق و بررسی خود را حداقل به مدت 7 ماه دیگر ادامه دهد. موفقیت در غنی سازی اورانیوم توسط سانتریفیوژهای آی.آر.5 می تواند مقدمه ای باشد بر ساخت و استفاده سانتریفیوژهای جدیدی که ایران تحت عنوان آی.آر.8 از آنها یاد می کند. این سانتریفیوژها 16برابر سانتریفیوژهایی که هم اکنون در نطنز فعالیت می کنند، قابلیت غنی سازی اورانیوم را دارند.

با توجه به این که در متن توافق ژنو هیچ اشاره ای به محدودیت استفاده از این نوع سانتریفیوژها نشده است، احتمال می رود که ایران استفاده از آن را در دستور کار قرار بدهد. همچنان که رئیس جمهور ایران نیز پیش تر گفته بود که ایران در زمینه برنامه های تحقیق و بررسی خود هیچ گونه محدودیتی را پذیرا نخواهد شد .

این نشریه در نهایت با توجه به دو نکته مذکور نتیجه گیری کرده است که هم اکنون لحظه اقدام برای طرفین است. مذاکره کنندگان دو طرف باید متوجه این موضوع باشند که چهار ماه برای رسیدن به چارچوب کلی وقت ندارند. زمانی که کنگره جدید در سوم ژانویه کار خود را آغاز کند همه معادلات را بر هم می زند و در مقابل هر اقدامی که احساس کند با توافق ژنو مغایر است و یا حتی هر اقدامی که به نظر آن مناسب نباشد، دست به تصویب تحریم های جدید خواهد زد.