ایرانیان موافق توافق با آمریکا هستند

تحقیقات جدید نشان می دهد ایرانیان بیش از آنچه پیش از این تصور می شد مایل به توافق با آمریکا هستند.

 

به گزارش فرارو، برای نخستین بار طی یک دهه اخیر، آمریکا و ایران هر دو به شدت تلاش می کنند که اختلافات طولانی در مورد برنامه هسته ای تهران را حل و فصل کنند. نتیجه گرفتن از این سرمایه گذاری در دیپلماسی هسته ای نیازمند یک رهبری جسورانه و درک افکار عموی در هر دو کشور دارد.

 

چندی پس از روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران، مذاکره کنندگان از ایران و شش کشور (گروه 1+5) همانطور که در برنامه اقدام مشترک ذکر شده، در مورد رئوس راه حلی برای اطمینان از صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران به توافق رسیدند. اما هرچه به ضرب الاجل 24 نوامبر برای دستیابی به یک توافق جامع نزدیک می شویم، شکاف های بزرگی در مورد دامنه، زمانبندی و دوره زمانی یک توافقنامه میان طرفین باقی مانده است. نمی توان نقش افکار عمومی را در کاهش این شکاف ها نادیده گرفت: هم باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و هم روحانی اگر بدانند که بندهای توافق با حمایت گسترده عمومی روبرو خواهد بود، احتمالا ریسک سیاسی بیشتری را برای دستیابی به توافق می پذیرند.

 

افکار عمومی در ایران تا آنجایی که بر تصمیمات سیاسی تاثیرگذار است، از اقدامات شفاف و اعتمادسازی که تهران در پیش گرفته، حمایت می کند. با این حال ایرانیان از محدودیت های شدیدتر بر توانمندی هسته ای خود که از دید برخی کارشناسان آمریکایی برای اطمینان از عدم فرار هسته ای ایران در کمتر از یک سال لازم است، پشتیبانی نمی کنند.

 

مرکز پژوهش های افکار عمومی دانشگاه تهران و مرکز مطالعات بین المللی و امنیتی دانشگاه مریلند طی تابستان سال جاری برای درک میزان تمایل مردم ایران به امضای یک توافق، جامعه آماری یک هزار و 37 نفری از ایرانیان را مورد مطالعه قرار دادند. اکثریت قابل توجهی از شرکت کنندگان در این تحقیق با توجه به توافقنامه نهایی مایل به پذیرش تعهد در مورد عدم تولید سلاح هسته ای بودند (79 درصد)، موافق تداوم نظارت و بازرسی بین المللی (76 درصد)، موافق اقدامات شفاف ساز بیشتر (62 درصد)، و عدم غنی سازی بالاتر از 5 درصد در طول توافق.

 

اما اکثریت بالایی از این افراد با قاطعیت تمام مخالف برچیدن نیمی از سانتریفیوژهای فعلی ایران بودند (70 درصد) و (75 درصد) آنها اعمال محدودیت بر فعالیت های تحقیقات هسته ایران را می پذیرفتند.

 

بسیاری از ایرانیان می گویند تحریم ها به اقتصاد کشورشان لطمه زده (85 درصد) و 91 درصدشان معتقدند این تحریم ها بر مردم عادی فشار آورده است. با این حال تعداد اندکی از آنها (19درصد) معتقد به لغو تحریم های هسته ای از سوی آمریکا هستند، حتی اگر ایران  تقاضاهای سختگیرانه غرب را بپذیرد.

 

اگر روحانی از حمایت عمومی برای پذیرش درخواست های مشخصی برخوردار نباشد، آیا اوباما دارای حمایت داخلی برای مصالحه ای که به سمت مواضع ایران تمایل دارد، است؟ عقل سلیم می گوید وی با فشار بسیاری روبرو می شود تا برای لغو تحریم های اعمال شده بر ایران رای کنگره را بگیرد، به خصوص پس از آنکه کنترل سنا در انتخابات میان دوره ای اخیر به دست جمهوری خواهان افتاد. با وجود آنکه کاخ سفید می تواند به صورت اولیه برخی تحریم ها را تعلیق کند، کنگره تهدید کرده که در صورت عدم برچیده شدن برنامه هسته ایران، تحریم های جدیدی را تصویب خواهد کرد. در این زمینه هم تحقیقات ما نشان می دهد برآوردها در مورد واکنش کنگره به توافق احتمالا اشتباه است.

 

مرکز مطالعات بین المللی و امنیتی و برنامه برای مشاوران عمومی در یک مدل شبیه سازی تصمیم گیری که با شرکت تصادفی 748 آمریکایی که خلاصه دقیقی از مذاکرات با ایران به آنها ارائه شده بود، صورت گرفت. آنها می توانستند از میان دو گزینه موجود یکی را انتخاب کند: نخست ادامه روند دستیابی به توافقی که محدودیت هایی را بر برنامه هسته ای ایران اعمال می کند و در ازای لغو برخی تحریم ها شفافیت بیشتری در این زمینه صورت می گیرد یا پایان مذاکرات و اعمال تحریم های بیشتر در یک تلاش دوباره برای متوقف کردن برنامه غنی سازی ایران به طول کامل.

 

اکثریت قابل توجهی از این افراد معتقدند تمامی مباحث موافق و مخالف هر دو گزینه مطرح شده، به گونه ای متقاعدکننده هستند. اما زمانی که از آنها سوال شد کدام گزینه را پیشنهاد می کنند، 61 درصد (که شامل 62 درصد از جمهوری خواهان می شد) توافق مصالحه را برگزیدند، در حالیکه تنها 35 درصدشان خواهن پایان مذاکرات و اعمال تحریم های جدید بر ایران بودند.

 

در شرایطی که اعضای کنگره لحنی سختگیرانه را در مورد اعمال تحریم های بیشتر یا حتی استفاده از گزینه نظامی علیه ایران بکار گرفته اند، این تحقیقات نشان می دهد درصورت موفقیت ایران و گروه 1+5 در دستیابی به توافق، محاسبات سیاسی آنها تغییر خواهد کرد. آیا کنگره ای که کنترلش به دست جمهوری خواهان است، واقعا مسئولیت عقب نشینی از توافقی که برنامه هسته ای ایران را محدود می کند و بر شفافیت آن می افزاید را خواهد پذیرفت؟ گزینه جایگزین جمهوری خواهان این خواهد بود که کشورهایی که از معامله سازش حمایت می کردند را متقاعد به تنبیه ایران کنند و شرط ببندند که اعمال تحریم های جدید تهران را مجبور به کنار گذاشتن برنامه غنی سازی خواهد کرد. این قمار خطرناکی است: ایران در پاسخ به دور پیشین تحریم ها، فعالیت های هسته ای خود را افزایش داد. 

 

در شرایطی که ایران و گروه 1+5 به ضرب الاجل 24 نوامبر (سوم آذر) نزدیک می شوند، تحقیقات شامل دلایلی برای خوشبینی نسبت به پذیرش و حمایت از یک توافق از سوی افکار عمومی می شود. به نظر می رسد مردم هم در ایران و هم در آمریکا آماده هستند از توافق جامعی که تمدید محدودیت هایی که ایران در طول مرحله نخست توافق به طور داوطلبانه پذیرفت را به همراه شفافیت بیشتر و اقدامات اعتمادساز به دنبال دارد را مورد حمایت قرار دهند. اگر مذاکره کنندگان بتوانند در این مرحله به توافق برسند، تندروها به شدت تحت فشار قرار می گیرند که دیگران را متقاعد کنند که جهان با وجود چنین توافقی شرایط بهتری خواهد داشت تا بدون آن.