اگر مذاکرات هسته‌ای به نتیجه برسد

دیپلماسی ایرانی: در بیست و چهارم نوامبر ماراتون مذاکرات ایران با 1+5 آغاز می شود، مذاکراتی که دو طرف تصمیم می گیرند که آیا می توانند به اختلافات خود بر سر برنامه هسته ای ایران پایان دهند یا خیر. همه نشانه ها حاکی از آن است که ایرانی ها، اقلا جناح حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، عجله دارند که به پروتکلی بر سر توافق هسته ای دست یابند و تحریم های اقتصادی که چالش های بزرگی برای ایران به وجود آورده است، فورا رفع شوند. تهران مخفی نمی کند که رفع تدریجی تحریم ها را رد می کند و می خواهد که تحریم ها به یک باره لغو شوند.  

در مقابل رئیس جمهوری امریکا، باراک اوباما نیز مخفی نمی کند که ماموریت خود را در کاخ سفید به رسیدن به توافق نهایی بر سر برنامه هسته ای ایران متمرکز کرده و انتظار دارد که این توافق بابی مهم در ایجاد تحولی تاریخی در روابط تهران و واشنگتن بگشاید، همان طور که در زمان ریچارد نیکسون، رئیس جمهوری اسبق امریکا تحولی تاریخی در روابط واشنگتن و پکن به وجود آمد که این تحول با تدبیر هنری کسینجر، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده حاصل شد.

تحول در روابط امریکا – چین به اندازه ای گسترش یافت که اکنون می بینیم دو طرف در مرحله ای از شراکت اقتصادی گسترده به سر می برند. کما این که تنش های موجود میان دو کشور نیز فروکش کرده اند.

بر کسی پوشیده نیست که باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا در بعد سیاست خارجی در بسیاری مناطق شکست خورده است و اکنون فقط امیدش را به توافق بر سر برنامه هسته ای ایران بسته است تا بتواند بابی تازه در روابط با ایران بگشاید. این نظری است که بسیاری از تحلیلگران و ناظران به آن معتقدند. اگر اوباما به انتظاراتش در این زمینه برسد و همان طور که تیمش اصرار دارند، بتواند این تحول را ایجاد کند، آن گاه این احتمال وجود دارد که ایران در آینده به متحدی برای امریکا تبدیل شود و نوعی از پیمان استراتژیک و شراکت میان دو کشور همانند قبل از انقلاب به وجود آید. البته این بار با ایران انقلابی و حکومتی از نوع دینی حاکم بر آن.

اگر به گزارش ها توجه کنیم در می یابیم که ما در برابر دو طرفی هستیم که هر کدام به دلایل خاص خود به دنبال رسیدن به توافق هسته ای است، و آغاز مذاکرات جدید بر سر روابط دو جانبه به ویژه در مورد منطقه خاورمیانه، که ایران تلاش دارد امریکا را وادار کند که به نقش مرکزی آن اعتراف کند، کلید خواهد خورد.

این فرصت همچنان به قوت خود باقی است، حتی می توان گفت موضوعات مختلفی بر روی میز مذاکرات کشورهای درگیر منطقه ای و همچنین اروپایی ها قرار دارد که منتظرند بعد از توافق نهایی بر سر آنها با ایران وارد گفت وگو شوند.

در حالی که ایران در بعد منطقه ای و دیپلماتیک روز به روز پیشرفت می کند و می رود تا به دستاوردهای بزرگی دست یابد، دیگر قدرت های منطقه ای از جمله عربستان و ترکیه در وضعیتی هستند که حسادت کسی را بر نمی انگیزند. آنها به ویژه از این که امریکایی ها و ایرانی ها به سمت بهبود روابط حرکت کنند و روابطی بسیار نزدیک را با یکدیگر پایه ریزی کنند، بسیار نگران هستنند و تا کنون نتوانسته اند در این رابطه شکافی ایجاد کنند. این در حالی است که هر دوی آنها همچنان نتوانسته اند روابط خود را به تهران بهبود بخشند و روابط جدی و عمیقی را با آن بنا کنند، آنها در پرونده های مختلف در راس آنها پرونده سوریه با ایران اختلاف های سنگینی دارند.

شکی نیست که اختلاف ها بر سر مصر نیز جدی است، اما در زمانی که کاخ سفید به ریاست باراک اوباما می رفت تا تحولی در روابط بین المللی ایجاد کند، آیا قدرت های بزرگ منطقه ای مثل عربستان و ترکیه و مصر فکر می کردند که به ابزاری برای تشکیل محوری برای رویارویی با خطری بزرگ تر برای خود یعنی افزایش نفوذ و قدرت گرفتن ایران رو به رو شوند؟

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی /11