قمار خطرناک ترکیه بر سر داعش، کردها و سوریه

۱۸ مهر ۱۳۹۳ | ۲۰:۳۷ کد : ۱۹۳۹۴۴۳ سرخط اخبار
این روز ها در حالی موضوع حمله گروه تروریستی داعش به شهر کوبانی در سوریه به خط خبری اصلی در عرصه جهانی تبدیل شده که سیاست مبهم ترکیه در قبال این موضوع، یک وجه مهم از آن را تشکیل می دهد. در این میان، نگاهی به کلیت سیاست های دولت ترکیه در قبال سوریه، از قمار خطرناکی حکایت می کند که آنکارا بار دیگر در منطقه آغاز کرده است.
 

به گزارش «تابناک»، روزنامه «نیویورک تایمز» در مطلبی به بررسی سیاست های ترکیه در قبال داعش پرداخته و می نویسد، در حالی که داعش تنها چند مایل با مرز ترکیه فاصله دارد، این کشور اکنون با جدی ترین چالش امنیتی خود در چند دهه گذشته روبه روست. در مقابل، ترکیه می خواهد، کار ناممکنی کند؛ دولت آنکارا می خواهد همزمان با داعش مبارزه کند، نسبت به تغییر رژیم در سوریه اقدام کرده و خطر خودمختاری کرد ها را نیز از خود دفع کند.

اما خطر این رویکرد بیش از حد بلندپروازانه این است که شاید در پایان هیچ یک از اهداف نامبرده تأمین نشود و فرصت مشارکت در تأمین ثبات منطقه نیز از دست برود. پیگیری چنین راهبرد خطرناکی، یک علامت سؤال بزرگ را جلو سیاست های ترکیه در منطقه قرار می دهد. 

بنا بر این گزارش، دولت ترکیه بر این باور است که بی تفاوت ماندن نسبت به سرنوشت شهر محاصره شده کوبانی، به روند صلح آنکارا با کردهای ترکیه آسیبی وارد نمی کند. از دید آنکارا، کوبانی در اختیار اعضای حزب کارگران کردستان (پ ک ک) است و کردهای سوری که در این شهر می جنگند، نیز اصولاً متحدان دولت بشار اسد هستند. 

افزون بر این، ترکیه از میزان خودمختاری که کردهای سوریه توانسته اند به دست بیاورند نیز احساس ناخرسندی می کند، زیرا همین می تواند سرانجام به تمایلات تجزیه طلبانه کرد ها در ترکیه دامن بزند.

ترکیه بر این باور است با وجود نادیده گرفتن کوبانی، «پ ک ک» اقدام به زیرپا گذاشتن موافقت نامه آتش بس کنونی و مبارزه همزمان با ترکیه و داعش نخواهد کرد.

اما این فرضیات اکنون با تردید روبه رو شده است. شمار بسیاری از کردهای ترکیه در روزهای اخیر، با اعتراضات خیابانی، نارضایتی خود را نشان دادند که این امر ترکیه را با بحران کم سابقه ای در شهرهای کردنشینش مواجه کرد. معترضان، ترکیه را متهم می کنند که کارهای لازم برای کمک به کوبانی انجام نداده و از فرستادن کمک های کرد ها از راه ترکیه به این منطقه نیز جلوگیری کرده است. 

در این میان، رهبران کرد در ترکیه نیز تهدید کرده اند، اگر کوبانی به دست داعش بیفتد، از مذاکرات صلح با دولت آنکارا بیرون خواهند شد؛ به عبارت دیگر، مذاکرات صلح با «پ ک ک» ـ که تا همین اواخر به نظر می رسید در راهی درست در جریان است ـ اکنون با خطر شکست مواجه شده است. 

اما از این موارد خطرناک تر، تصمیمات سیاسی است که هفته گذشته رهبران ترکیه گرفتند. پارلمان ترکیه، طرحی را تصویب کرد که به دولت اجازه می دهد، برای مبارزه با تروریسم به عراق و سوریه نیرو بفرستد، که البته این کار از سوی غرب، تعهدی از سوی ترکیه برای همراهی با ائتلاف ضد داعش تفسیر شد؛ اما ترکیه پیش از انجام اقدامی جدی علیه داعش، خواستار این است که واشنگتن از تلاش آنکارا برای تغییر رژیم در سوریه اعلام حمایت کند. 

ترکیه داعش را نتیجه مسائل جاری در خاورمیانه می داند، نه علت آن و بر این باور است، تنها انجام مبارزه ای فراگیر که دولت بشار اسد را هدف قرار دهد، می تواند در بلندمدت ثبات را برای منطقه به همراه بیاورد. به همین سبب، رهبران ترکیه، خواستار برقراری مناطق حائل و پرواز ممنوع در سوریه هستند. این مناطق می تواند از سویی برای محافظت از آوارگان سوری به کار بیاید، ولی در عین حال می تواند به مکان هایی برای آموزش شورشیان مخالف دولت سوریه نیز بدل شود. 

اما تأکید فراوان ترکیه بر تغییر رژیم در سوریه، با حمایت چندانی در واشنگتن روبه رو نشده است. از دید ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان، داعش تهدید اصلی است. در نتیجه، سیاست ترکیه مبنی بر مشروط کردن مبارزه با داعش به مقابله با دولت اسد، می تواند در بهترین حالت ناکارآمد و در بد ترین حالت مخرب باشد. 

از سوی دیگر، ترکیه با اولویت دادن به برکناری اسد و تلاش بیش از حد برای متقاعد کردن شرکای غربی خود در این راستا، می تواند سبب کاهش کمک های بین المللی برای رفع بحران آوارگان در این کشور شود. هم اکنون ترکیه میزبان ۱.۴ میلیون آواره سوری است و هزینه دولت برای این آوارگان تاکنون به ۳.۵ میلیارد دلار رسیده است. با این حال، ترکیه هنوز نتوانسته جامعه بین المللی را برای مشارکت در تأمین هزینه های این آوارگان متقاعد کند. 

در پایان، نکته ای که ترکیه باید به آن توجه داشته باشد، این است، دست کم در زمانی که یک گروه افراط گرا در فاصله چند مایلی مرزهای این کشور مشغول استحکام بخشیدن به مواضع خویش است و امنیت ملی این کشور را تهدید کرده، نمی تواند سیاست تغییر رژیم در سوریه را در صدر دستور کار خود نگه دارد؛ به عبارت دیگر، تمرکز بیش از اندازه بر این موضوع، ترکیه را از حل و فصل تهدیدات واقعی موجود علیه امنیت ملی اش بازمی دارد.

کلید واژه ها: آنکارا کوبانی تغییر رژیم در سوریه


نظر شما :