با این فرمول به اختلاف بر سر ظرفیت غنی سازی پایان دهید

دیپلماسی ایرانی: درحالی که به مهلت 24 نوامبر نزدیک می شویم، ایران و قدرت های جهانی به مذاکرات بازگشتند و دور جدید مذاکرات این هفته در نیویورک آغاز می شود. اما شکاف به وجود آمده میان دو طرف بر سر آینده و شدت برنامه غنی سازی، بیش از هر زمان دیگری است. خوشبختانه هیچ کدام از اتاق فکرها در این منازعه بر روی راه حل نظامی تمرکز نکرده اند. در واقع انجمن کنترل تسلیحات که بر روی عدم اشاعه تسلیحات هسته ای کار می کند، پیشنهادی در زمینه ی توافق جامع داده است. در این طرح که «فرمول برد-برد برای تعریف ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران» نام دارد و در جلسه ی 15 سپتامبر در واشینگتن ارائه شده است، سه مرحله پیش بینی شده است:

مرحله یک: براین اساس ایران از سال 2015 تا 2017 یا 2018 باید ظرفیت غنی سازی اش را از 9400 سو کنونی به چیزی حدود 4500 تا 5400 سو کاهش دهد. با این اقدام مدت زمان فرار هسته ای ایران یعنی زمان لازم برای رسیدن به اورانیوم غنی سازی شده لازم برای ساخت بمب هسته ای، از 2 تا 3 ماه کنونی به 9 تا 12 ماه افزایش می دهد. ایران باید موافقت کند که غنی سازی بالای 5 درصد انجام ندهد و ذخیره هگزافلوراید اورانیومش را به پودر اکسید اورانیوم تبدیل کند. برای این که این ذخائر مجدداً غنی سازی شود، باید تبدیل به گاز شود. (اقدامی که به احتمال زیاد بازرسان آژانس متوجه ان می شوند) در مقابل گروه 5+1 (ایالات متحده، بریتانیا، روسیه، چین و آلمان) باید به ایران اجازه دهند تا به تحقیق و توسعه درباره نسل جدید سانتریفیوژها ادامه دهد.

مرحله دو: پیشنهاد می شود این مرحله بعد از اتمام مرحله یک و تا سال 2021 انجام شود. در این مرحله ایران باید اجازه یابد تا به تدریج ظرفیت غنی سازی اش را بالا ببرد و به سطح فعلی 9400 سو برساند. در عین حال بتواند سانتریفیوژهای IR-1 را با مدل پیشرفته تر IR-2 جایگزین کند. همچنین بتواند به تحقیق درباره ی نسل جدیدتر سانتریفیوژها ادامه دهد به شرطی که میزان ظرفیت هر سانتریفیوژ به 10 سو محدود شود. ذخیره اورانیوم غنی شده ایران باید محدود بماند تا مدت زمان فرار هسته ای در یک بازه ی زمانی 5 تا 6 ماهه قرار داشته باشد.

مرحله سه: پیش بینی می شود آخرین مرحله در سال های 2026 تا 2031 باشد. در این فاصله آژانس بین المللی انرژی اتمی می تواند «گواهی گسترده» برای برنامه هسته ای ایران صادر کند و اعلام کند که کل برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است. این مرحله ظرفیت غنی سازی ایران را 9400 سو نگه می دارد، اما به ایران اجازه می دهد زمانی که ظرفیتش به اتمام رسید اقدام به تولید سانتریفیوژهای پیشرفته تر کند.

طرح پیشنهادی انجمن کنترل تسلیحات پیشنهادهای معقول و منطقی ای به دو طرف می دهد که به نیازهای عملی ایران هم در آن توجه شده است. مسئله ای که در متن توافق اقدام مشترک که سال پیش امضا شد، به نحوه ی عملی شدنش اشاره ای نشده بود. اما علاوه بر این پل پیلار که سابقه ی 28 سال کار در سازمان سیا را دارد و کتابی هم درباره برنامه هسته ای ایران نوشته، معتقد است ایرانی ها و گروه 1+5 قادر به توافق بر سر تعریفی متقابل نیستند. در حال حاضر ایران برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر با روسیه قرارداد دارد. در عین حال مسئله ای که 1+5 هم به آن اشاره می کند، این است که ایران با توقف فوری غنی سازی تقریباً هیچ چیز از دست نمی دهد. ولی ایران با درسی که از تاریخ گرفته است، تمایلی به ترک برنامه هسته ای اش ندارد. آنها این گونه استدلال می کنند که نیاز عملی کوتاه مدت برای سوخت در راکتورهای کنونی شان و راکتورهای آینده شان دارند.

پیلار همچنین به این نکته اشاره می کند که ایرانی ها معتقدند در مذاکرات، بیش از گروه 1+5 انعطاف پذیری و تمایل به حصول توافق جامع داشته اند. ایرانی ها همیشه از این که درباره ی آنها استانداردی دوگانه وجود دارد ناراحت هستند، آنها همیشه اصرار دارند که برنامه هسته ای شان صلح آمیز است ولی در قبال برنامه هسته ای آنها بیشتر از کشورهایی همانند پاکستان و هند که برنامه هسته ای نظامی دارند، محدودیت اعمال شده است. براین اساس ممکن است ایران توافقی که نیازمند استانداردهای دو گانه ی بیشتری باشد را رد کند.

منبع: لوبلاگ / ترجمه : حسین هوشمند    

توضیح : انتشار این مطلب به معنای تایید محتوای آن نیست و تنها در راستای آشنا شدن مخاطبان با نگاه تحلیل گران و کارشناسان غربی منتشر شده است.  

انتشار اولیه : جمعه 28 شهریور 1393 /باز انتشار : چهارشنبه 2 مهر 1393