تیم ویژه CIA برای مطالعه در مورد دانشمند هسته ای ایران

دیپلماسی ایرانی: در حالی که تیم مذاکره کننده هسته ای ایران سرگرم مذاکرات با گروه 1+5 ، است یک موضوع برای غرب همچنان مرموز باقی مانده است. محسن فخری زاده از نگاه مقامات  غربی نسخه ایرانی رابرت اپنهایمر است که پروژه منتهن برای ساخت نخستین سلاح هسته ای جهان را مدیریت کرد. برای بیش از یک دهه، او صندوقچه اسرار برنامه های هسته ای ایران بوده و باوجود اینکه هیچگاه در مذاکرات هسته ای حاضر نبوده، سایه اش بر این گفت و گو ها همواره احساس شده است.

نیویورک تایمز در گزارشی در این زمینه ادعا می کند که عدم حضور فخری زاده در مذاکرات هسته ای این واقعیت را خاطرنشان می کند که اگر تا 29 تیرماه توافق هسته ای حاصل نشود، همچنان میزان نزدیکی ایران به باشگاه هسته ای محرمانه باقی می ماند. سال هاست که بازرسان بین المللی درخواست ملاقات با فخری زاده و بازدید از لابراتورهای  وی را دارند.

در صورتی که امکان مصاحبه با این دانشمند هسته ای فراهم نشود، غرب نیز هیچگاه درنمی یابد که ایران واقعا چقدر با ورود به باشگاه هسته ای فاصله دارد. البته غرب انتظار ندارد که یک توافق هسته ای تاریخی را با ایران رقم بزند و یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز می گوید نباید توقع داشت که یک توافق تاریخی تمام عیار با ایران رقم بخورد که تمامی نگرانی های گذشته ، حال حاضر و آینده را رفع کند.

این دیپلمات اسبق ژاپنی بر این باور است که نمی توان به همه جنبه های برنامه های هسته ای ایران پی برد، زیرا برخی اسناد ناپدید شده اند و برخی افراد نیز دیگر در قید حیات نیستند و در برخی موارد نیز امکان دسترسی وجود ندارد. البته آمانو این نکته را خاطرنشان می کند هنوز درخواست ویژه ای برای ملاقات با فخری زاده مطرح نشده است اما آژانس می خواهد به تمامی سایت ها، اسناد و افراد شامل فخری زاده دسترسی داشته باشد.

این در شرایطی است که CIA هم اکنون تیمی از کارشناسان برای مطالعه در مورد فخری زاده ، شبکه تاسیسات دولتی اش و لابراتورهای دانشگاهی تشکیل داده است. در سال 2004، آمریکا به کمک متحدان اش به یک لپ تاپ دسترسی پیدا کرد و مدعی شد این لپ تاپ حاوی اطلاعات مهمی در مورد برنامه های هسته ای ایران بوده است.

اولی هاینونن، سربازرس سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید اینکه اطلاعاتی در مورد اینکه ایران تا چه اندازه در مسیر ورود به باشگاه هسته ای پیش رفته وجود نداشته باشد، ریسک بالایی دارد. از سوی دیگر با توجه به تجربه اشتباه های آمریکا در مورد عراق، باید اطلاعات دقیقی در مورد ایران به دست آورد.

رابرت آینهورن، کارشناس هسته ای که تا سال گذشته با وزارت خارجه آمریکا کار می کرد ، ادعا می کند که ایران هم اکنون دانش وسیعی در مورد طراحی تسلیحات هسته ای دارد. این در حالی است که تهران همواره بر صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای خود تاکید داشته و تولید و استفاده از سلاح هسته ای را حرام می داند.

مقامات دولت اوباما می گویند حتی در صورتی که توافق هسته ای تا ماه آینده حاصل شود نیز تضمینی وجود ندارد که امکان دسترسی به سایت های به شدت تحت حفاظت در ایران، پدید بیاید.

آمریکا 11 سال قبل از مورد تهدید ناشی از تسلیحات کشتار جمعی عراق دچار اشتباه محاسباتی شد و جنگی پرهزینه در منطقه را به راه انداخت. در آن زمان آمریکایی ها در مورد این تهدید مبالغه کرده بودند. اما در مورد روسیه در سال های 1940 و چین در سال های 1960 و حتی پاکستان و هند، کارشناسان آمریکایی تهدید ناشی از برنامه های هسته ای این کشورها را کم اهمیت تر از آنچه که بود ، جلوه داده بودند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10